Πέμπτη 26 Ιουνίου 2014

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2014


ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ   ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2014

ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
ΘΕΜΑ Α1
Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:
α. Εκλεκτικοί
β. Στρατιωτικός Σύνδεσμος
γ. Σύνταγμα της Κρητικής Πολιτείας (1899).
                                                                     Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Α2
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση:
α. Η ήττα της Ρωσίας στον Κριμαϊκό πόλεμο συνέβαλε στην αποδυνάμωση του ρωσικού κόμματος, το οποίο σταδιακά εξαφανίστηκε από την πολιτική σκηνή της Ελλάδας.
β. Με πρωτοβουλία της Κοινωνίας των Εθνών (ΚΤΕ), τον Σεπτέμβριο του 1923 ιδρύθηκε ένα αυτόνομος οργανισμός με πλήρη νομική υπόσταση,  η Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής, με έδρα την Αθήνα.
γ. Η Συμφωνία της Άγκυρας (Ιούνιος 1930) προέβλεπε και την αμοιβαία απόσβεση των οικονομικών υποχρεώσεων μεταξύ Ελλάδας και  Τουρκίας.
δ. Ο 20ός αιώνας βρήκε τον ελληνισμό του Πόντου να έχει θεαματικό προβάδισμα, συγκριτικά με τις άλλες εθνότητες της ευρύτερης περιοχής, στον οικονομικό και τον πνευματικό τομέα.
ε. Ο Γερμανός Καραβαγγέλης διαπραγματεύθηκε με τους Αρμένιους, καθώς επίσης και με τους μουσουλμάνους του Πόντου, μια μορφή  συνομοσπονδίας.
                                                                                     Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Β1
Πώς επέδρασε η καθιέρωση της καθολικής ψηφοφορίας, με το ελληνικό Σύνταγμα του 1844, α) στην πολιτική και κομματική δράση (μονάδες 6) και β) στον κοινοβουλευτισμό; (μονάδες 7)
                                                                                Μονάδες 13
ΘΕΜΑ Β2
Ποια ήταν η εξέλιξη του Κρητικού Ζητήματος από τη 14η  Φεβρουαρίου 1913 μέχρι και την 1η  Δεκεμβρίου του ίδιου έτους;
                                                                                    Μονάδες 12


                                              ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΘΕΜΑ Γ1
Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα παρακάτω κείμενα, να παρουσιάσετε:
α) τις αντιλήψεις του Χ. Τρικούπη όσον αφορά το κράτος, τη διοίκηση και την οικονομία, αντιπαραβάλλοντάς τες με τις αντίστοιχες του πολιτικού του αντιπάλου Θ. Δηλιγιάννη. (μονάδες 17)  
β) τις προσπάθειες που κατέβαλλε ο Χ. Τρικούπης, ως πρωθυπουργός,  για την υλοποίηση αυτών των αντιλήψεων. (μονάδες 8)
                                                         Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ Α
[...] Η νέα Βουλή άρχισε τις εργασίες της στις 26 Φλεβάρη 1882 [...]. Ο νέος πρωθυπουργός [Χαρίλαος Τρικούπης] στον προγραμματικό του λόγο  είπε: [...]
«Τὸ πρόγραμμα ἡμῶν [...] ζητεῖ τὴν ἀνόρθωσιν τοῦ τόπου. Ἡ κοινωνία ζητεῖ φραγμοὺς κατὰ τῶν ὑπερβασιῶν τῆς κυβερνήσεως, κατὰ τῶν ὑπερβασιῶν παντός ἰσχύοντος, κατὰ τῶν ὑπερβασιῶν τῆς Βουλῆς. Ὅ,τ ι πρέπει νὰ ἐπιζητῶμεν σήμερον εἶναι οὐχὶ ἐπίδειξις πλαστοῦ ἰσοζυγίου, ἀλλὰ πρέπει νὰ  ἐπιζητῶμεν σήμερον ἐν τῇ πολιτικῇ τοῦ κράτους τὴν ὁδόν, ἥτις θέλει φέρει εἰς τὸ ἰσοζύγιον, ἐὰν ἐμμείνωμεν ἀκραδάντως ἐν αὐτῇ. Ὀφείλομεν ἐν τῇ διαρρυθμίσει τῶν οἰκονομικῶν νὰ ἐπιζητήσωμεν αὐτὴν διὰ τῆς ὅσον  [δυνατόν] ἐλαττώσεως τῶν δαπανῶν, ἐπιτρεπούσης ὅμως πλήρη τὴν ἀνάπτυξιν  τῶν παραγωγικῶν δυνάμεων, τῶν πόρων τοῦ ἔθνους καὶ τὴν ἐπαύξησιν τῶν  πόρων τοῦ κράτους. ∆ιὰ τοῦτο πᾶσα θυσία, τὴν ὁποίαν ἠθέλομεν ζητήσει παρὰ τῆς Βουλῆς πρὸς τὸν σκοπὸν τῆς ἐνισχύσεως τῶν βιομηχανικῶν δυνάμεων τοῦ τόπου, τῆς συγκοινωνίας καὶ πάντων δ ι’ ὧν προάγεται ἡ ὑλικὴ
δύναμις, θέλει ψηφισθῇ...»
Γ. Κορδάτου, Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδας, τ.ΧΙΙ, σ.382, στο Κ.Ε.Ε., Αξιολόγηση των μαθητών στο μάθημα  Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας, τ χ.πρώτο, Αθήνα 1999, σ σ.55-56.

ΚΕΙΜΕΝΟ Β
[...] Το δημοσιονομικό πρόγραμμα του Δηλιγιάννη μπορεί να συνοψισθεί σε δύο βασικές κατευθυντήριες ιδέες: Η πρώτη[...]επαναλαμβάνεται σε όλα τα  προεκλογικά και μετεκλογικά προγράμματα του δηλιγιαννισμού της εικοσαετίας 1885-1905: οικονομία στις δημόσιες δαπάνες, που θα  προκαλέσει ελάττωση της φορολογικής επιβαρύνσεως και θα αποτελέσει κίνητρο για τη σταδιακή, φυσική, αύξηση της εγχώριας παραγωγής από όλους τους παράγοντες του ενεργού οικονομικά πληθυσμού. Η δεύτερη, η έννοια της εθνικής εργασίας, που αναπτύσσει τις δυνατότητές της κάτω από τη σκέπη της κρατικής πολιτικής λιτότητας και στον τομέα των κρατικών δαπανών, αλλά και στο φορολογικό τομέα, σε τρόπο ώστε το κοινωνικό σώμα, χωρίς ταξικές διακρίσεις, να βρίσκεται σε στενή συνεργασία με το  κράτος, είναι μια καινούργια ιδέα. [...]
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Νεώτερος Ελληνισμός από τ ο 1881 ω ς τ ο 1913, τ. ΙΔ΄, Eκδοτική Αθηνών, Αθήνα 20002 , σ.181.
 Τ α κείμενα αποδόθηκαν στο μονοτονικό, εκτός από τον προγραμματικό λόγο του Χ. Τρικούπη.

ΚΕΙΜΕΝΟ Γ
[...] Για την κατασκευή των σιδηροδρόμων το κράτος διέθεσε συνολικά το  68% των αναγκαίων πόρων από δάνεια, από τα οποία πάλι το 74% αντλήθηκε από τις διεθνείς χρηματαγορές. [...] Αυτή η οικονομική και  δημοσιονομική πολιτική είχε ως αποτέλεσμα μια αυξανόμενη και για τα ελληνικά δεδομένα ασυνήθιστα υψηλή επιβάρυνση των φορολογουμένων.
[...] Όσο για τη φορολογική δικαιοσύνη πρέπει να διαπιστώσουμε ότι τα μερίσματα των μετοχών δεν επιβαρύνονταν καθόλου, ενώ άλλα έσοδα από  κεφάλαιο καθώς και τα κέρδη των τραπεζών φορολογούνταν ελάχιστα, για να  υπάρχουν κίνητρα για μεταφορά κεφαλαίων στην Ελλάδα. Τα φορολογικά βάρη έφεραν οι καταναλωτές μέσω των έμμεσων φόρων [...]. Σε αυτά προστίθενταν οι δασμοί που επιβάλλονταν κυρίως με εισπρακτικά κριτήρια. Το ποσοστό των έμμεσων φόρων στα δημόσια έσοδα αυξήθηκε πάντως από  50% το 1863 σε 68% το 1890, ενώ το ποσοστό των εσόδων από τη  φορολόγηση αγροτικών προϊόντων μειώθηκε στο ίδιο διάστημα από 48% σε  22%.

Gunnar Hering, Τ α πολιτικά κόμματα στην Ελλάδα 1821-1936, μτφ. Θ. Παρασκευόπουλος, τ.Α ΄, Αθήνα, 2006, σ σ.572-574.

ΘΕΜΑ Δ1
Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα παρακάτω κείμενα, να αναφερθείτε:
α) στις μεθοδεύσεις των Τούρκων εναντίον των Μικρασιατών Ελλήνων, κατά τον πρώτο διωγμό, το 1914. (μονάδες 15)
β) στις συνθήκες που βρήκαν οι πρόσφυγες στην πατρίδα τους κατά την  παλιννόστηση. (μονάδες 10)
                                                             Μονάδες 25
ΚΕΙΜΕΝΟ Α
[...] Τα γεγονότα διαδραματίσθηκαν σε δύο φάσεις. [...] Η πρώτη φάση αρχίζει στα τέλη του Μάη του 1914, δύο μήνες πριν τον Ευρωπαϊκό πόλεμο, και καλύπτει τον Ιούνιο κι ένα μέρος του Ιουλίου. Στα τέλη του Ιουλίου, ο σκοπός είχε επιτευχθεί και ο πόλεμος επέτρεπε τη δημιουργία νέων πιο ολοκληρωμένων και διευρυμένων σχεδίων. Οι καταστροφές και τα συντρίμμια είχαν μεγαλύτερη ένταση και συνέχεια το πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου. [...]
Η [δεύτερη φάση] διακρίνεται από την προηγούμενη λόγω της μεγαλύτερης έκτασης των μέτρων και λόγω των διαφορετικών μεθόδων που ακολουθήθηκαν. Ο πληθυσμός που είχε πληγεί μεταξύ Μαΐου και Ιουλίου  1914, κυμαινόταν από 150.000 ως 200.000 [...] Κατά τη δεύτερη περίοδο [...] κυμαινόταν από 700.000 έως 800.000.[...] Οι πληθυσμοί από τις εκκενωθείσες περιοχές δεν μπόρεσαν να καταφύγουν στα νησιά και στην Ελλάδα, και οι περισσότεροι αφανίσθηκαν. [...]Η Σμύρνη απειλήθηκε  σοβαρά.
Félix Sartiaux, Η Ελληνική Μικρασία, μτφ. Ν τ. Νίκα, εκδ. Ιστορητής, Αθήνα 1993, σ σ.159-160, 171.

ΚΕΙΜΕΝΟ Β
[...] Οι άγριες απελάσεις, η τρομοκρατία, οι δολοφονίες και οι βιαιότητες  εναντίον των Ραγιάδων κατά μήκος της μικρασιατικής ακτής δεν τράβηξαν  στη Δύση την προσοχή που τους άρμοζε. Είχαν όμως όλα τα χαρακτηριστικά του πολεμικού μέτρου που επέβαλλε μία δήθεν «στρατιωτική ανάγκη» και δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι Τούρκοι και Γερμανοί είχαν πλήρη συνεργασία και ήταν σύμμαχοι στη διάρκεια του πολέμου. [...]
Η καταστροφή της Φώκαιας προξένησε μεγάλη συγκίνηση στη Μασσαλία, που ιδρύθηκε από αποίκους προερχόμενους από την ομώνυμη  αρχαία ελληνική αυτή πόλη. Η Φώκαια είναι η μητέρα της Μασσαλίας.
Ο κ. Mancient ήταν αυτόπτης μάρτυρας στις σφαγές και τις λεηλασίες που  έλαβαν χώρα στην πόλη [...] :  
  
«Κατά τη διάρκεια της νύχτας, οι οργανωμένες συμμορίες συνέχισαν τη  λεηλασία της πόλης. Την αυγή έπεφταν συνεχείς πυροβολισμοί μπροστά στα σπίτια μας. Πεταχτήκαμε έξω και οι τέσσερις και βρεθήκαμε μπροστά σε ένα εφιαλτικό θέαμα. Η ορδή που είχε μπει στην πόλη ήταν οπλισμένη με γκράδες και παλιά τουφέκια του ιππικού. Ένα σπίτι είχε παραδοθεί στις φλόγες. Από όλες τις μεριές της πόλης οι χριστιανοί έτρεχαν στην προκυμαία, αναζητώντας βάρκες για να διαφύγουν. Όμως, ήδη από την προηγούμενη νύχτα είχαν εξαφανιστεί όλες. Κραυγές τρόμου ανακατεύονταν με τους κρότους των πυροβολισμών. Ο πανικός ήταν τόσο μεγάλος, ώστε  μια γυναίκα και το παιδί της πνίγηκαν σε εξήντα εκατοστά νερό. [...]»
George Horton, Η μάστιγα της Ασίας, ειδική έκδοση για την εφημερίδα ΤΟ ΒΗΜΑ, Αθήνα 2009  (αναπαραγωγή της έβδομης έκδοσης της «Εστίας», Αθήνα 2007) σ σ.65,68-69.

ΚΕΙΜΕΝΟ Γ
[...] Τότε [1920], όσοι είχαμε φύγει με τον πρώτο Διωγμό του 1914 και  βρισκόμασταν στη Μυτιλήνη, ξαναγυρίσαμε στο Αδραμύττι.  Το βρήκαμε κατεστραμμένο. Τα σπίτια μας σε ελεεινή κατάσταση, μισοχαλασμένα από την έλλειψη συντήρησης. Οι δρόμοι ακάθαρτοι. Που εκείνο το Αδραμύττι που αφήσαμε το 1914, το γεμάτο ζωή και νοικοκυριό!
Διώξαμε τους Τούρκους Βοσνίους πρόσφυγες που κάθονταν στα σπίτια μας. Ο καθένας πήγε στο δικό του σπίτι. Αρχίσαμε σιγά-σιγά, να στήνουμε το νοικοκυριό μας. Οι ντόπιοι Τούρκοι, όλο γλύκα, ήταν μαζί μας. Μας πλήρωσαν τα παλιά χρέη τους. Βλέπετε, είχαν την ανάγκη μας, ήταν  ελληνική κατοχή. Ζούσαμε αμέριμνα.
Μαρτυρία Άννας Παρή, στο Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, Η Έξοδος, Μαρτυρίες από τις επαρχίες των δυτικών παραλίων της Μικρασίας, τ.Α ΄, Αθήνα 1980, σ σ.228-229. 

Τετάρτη 25 Ιουνίου 2014

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2014


ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΤΑ  ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2014
  
 Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:
 Quam ob rem accusatores non Asiae nomen Murenae obiecerunt, ex qua laus familiae, memoria generi, honos et gloria nomini constituta est, sed aliquod flagitium ac dedecus aut in Asia susceptum aut ex Asia deportatum. Meruisse vero stipendia in eo bello virtutis fuit; patre imperatore libentissime meruisse pietatis fuit; finem stipendiorum patris victoriam ac triumphum fuisse felicitatis fuit.
………………………………………………………………………………………
«Supervacaneae, ne dicam ineptae, legationis ministri, narrate Samnitibus Manium Curium malle locupletibus imperare quam ipsum fieri locupletem; et mementote me nec acie vinci nec pecunia corrumpi posse».
………………………………………………………………………………………
Caesar ex captivis cognoscit quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit. Tum cuidam ex equitibus Gallis persuadet ut ad Ciceronem epistulam deferat.
                                                                                                Μονάδες 40


Παρατηρήσεις
Β1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις  παρακάτω λέξεις:
quam :            την ονομαστική πληθυντικού του ουδετέρου γένους
rem :               την αφαιρετική ενικού
nomen :           τη γενική πληθυντικού
laus :               την αιτιατική πληθυντικού
generi :           την ονομαστική ενικού
honos :            τη δοτική πληθυντικού
aliquod :          την ονομαστική ενικού στο αρσενικό γένος
libentissime :   τον αντίστοιχο τύπο στον θετικό βαθμό
finem :              τη γενική πληθυντικού
ministri :            την αιτιατική ενικού
ipsum :               τη δοτική ενικού στο θηλυκό γένος
locupletem :          την ονομαστική ενικού
acie :                  την κλητική πληθυντικού
periculo :            την αιτιατική πληθυντικού
equitibus :            την ονομαστική ενικού.
  
Β2. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους  παρακάτω ρηματικούς τύπους:
obiecerunt :         το β ΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα στην άλλη φωνή
constituta est :     το γ ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα στην ίδια φωνή
susceptum :          τo γ ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην ίδια φωνή
meruisse :             το β ΄ πληθυντικό πρόσωπο της  υποτακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή
fuit :                       το α ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής υπερσυντελίκου
dicam :                   το β ΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή
narrate :               το γ ΄ πληθυντικό πρόσωπο της  προστακτικής μέλλοντα στην ίδια φωνή
malle :                 το β ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής ενεστώτα
fieri :                   τον αντίστοιχο τύπο στην άλλη φωνή
mementote :          το α ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής παρακειμένου
vinci :               το γ ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής  συντελεσμένου μέλλοντα στην άλλη φωνή
corrumpi :           το β ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής  παρακειμένου στην άλλη φωνή
posse :                       τον αντίστοιχο τύπο στον παρακείμενο
gerantur :                το γ ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής  μέλλοντα στην ίδια φωνή
deferat :                           την αιτιατική ενικού της μετοχής μέλλοντα στο αρσενικό γένος.

                                                                Μονάδες 15

Γ1α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων και φράσεων:
Asiae, Murenae, generi, aliquod, virtutis, finem, victoriam, fuisse, legationis, malle, ex equitibus.
                                                                    Μονάδες 11

Γ1β. «patre imperatore»: να χαρακτηρίσετε συντακτικά την έκφραση (μονάδα 1) και να τη μετατρέψετε σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση εισαγόμενη με τον ιστορικό-διηγηματικό σύνδεσμο cum (μονάδες 3).
                                                         Μονάδες 4

Γ2α. «Caesar ex captivis cognoscit quae apud Ciceronem gerantur quantoque in periculo res sit.»: να εντοπίσετε και να χαρακτηρίσετε τις δευτερεύουσες προτάσεις (μονάδες 2), να  δηλώσετε τον συντακτικό τους ρόλο (μονάδα 1), να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς τους (μονάδες 2) και να τις μετατρέψετε στον ευθύ λόγο (μονάδες 2).
                                                              Μονάδες 7

Γ2β. «Tum cuidam ex equitibus Gallis persuadet ut ad Ciceronem epistulam deferat.»: να εντοπίσετε και να χαρακτηρίσετε τη δευτερεύουσα πρόταση (μονάδα 1), να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2) και να τη μετατρέψετε στον ευθύ  λόγο (μονάδες 2).
Μονάδες 5

Γ2γ. «susceptum aut deportatum»: να μετατρέψετε τις μετοχές σε ισοδύναμες δευτερεύουσες προτάσεις.
                                                           Μονάδες 3


Τρίτη 24 Ιουνίου 2014

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 2014


ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ 2014
ΚΕΙΜΕΝΟ
Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ (απόσπασμα)
     ∆έν ἠξεύρω ἄν ἡ κόρη λουομένη εἰς τήν θάλασσαν ἤκουσε τήν φωνήν τῆς γίδας μου. Ἀλλά καί ἄν τήν εἶχεν ἀκούσει, τί τό παράδοξον; Ποῖος φόβος ἦτον; Τό ν’ ακούῃ τις φωνήν ζῴου ἐκεῖ πού κολυμβᾷ, ἀφοῦ δέν ἀπέχει εἰμή ὀλίγας ὀργυιάς ἀπό τήν ξηράν, δέν εἶναι τίποτε ἔκτακτον.
    Ἀλλ’ ὅμως, ἡ στιγμή ἐκείνη, πού εἶχα πατήσει εἰς τήν κορυφήν τοῦ βράχου, ἤρκεσεν. Ἡ νεαρά κόρη, εἴτε ἤκουσεν εἴτε ὄχι τήν φωνήν τῆς κατσίκας —μᾶλλον φαίνεται ὅτι τήν ἤκουσε, διότι ἔστρεψε τήν κεφαλήν πρός τό μέρος τῆς ξηρᾶς... —εἶδε τόν μαῦρον ἴσκιον μου, τόν διακαμόν1 μου, ἐπάνω εἰς τόν βράχον, ἀνάμεσα εἰς τούς θάμνους, καί ἀφῆκε μισοπνιγμένην κραυγήν φόβου...
    Τότε μέ κατέλαβε τρόμος, συγκίνησις, λύπη ἀπερίγραπτος. Τά γόνατά μου ἐκάμφθησαν. Ἔξαλλος ἐκ τρόμου, ἠδυνήθην ν’ ἀρθρώσω φωνήν, κ’ ἔκραξα:
  —Mή φοβᾶσαι!...δέν εἶναι τίποτε...δέν σοῦ θέλω κακόν!
    Καί ἐσκεπτόμην λίαν τεταραγμένος ἄν ἔπρεπε νά ριφθῶ εἰς τήν θάλασσαν, μᾶλλον, διά νά ἔλθω εἰς βοήθειαν τῆς κόρης, ἤ νά τρέξω καί νά φύγω...Ἤρκει ἡ φωνή μου νά τῆς ἔδιδε μεγαλύτερον θάρρος ἤ ὅσον ἡ παραμονή μου καί τό τρέξιμόν μου εἰς βοήθειαν.
Συγχρόνως τότε, κατά συγκυρίαν ὄχι παράδοξον, καθότι ὅλοι οἱ αἰγιαλοί καί αἱ θάλασσαι ἐκεῖναι ἐσυχνάζοντο ἀπό τούς ἁλιεῖς, μία βάρκα ἐφάνη νά προβάλλῃ ἀντικρύ, πρός τό ἀνατολικομεσημβρινόν μέρος, ἀπό τόν πέρα κάβον, τόν σχηματίζοντα τό δεξιόν οἱονεί κέρας2 τοῦ κολπίσκου. Ἐφάνη πλέουσα ἀργά, ἐρχομένη πρός τά ἐδῶ, μέ τάς κώπας· πλήν ἡ ἐμφάνισίς της, ἀντί νά δώσῃ θάρρος εἰς τήν κόρην, ἐπέτεινε τόν τρόμον της.
Ἀφῆκε δευτέραν κραυγήν μεγαλυτέρας αγωνίας. Ἐν ἀκαρεῖ3 τήν εἶδα να γίνεται ἄφαντη εἰς τό κῦμα.
∆έν ἔπρεπε τότε νά διστάσω. Ἡ βάρκα ἐκείνη ἀπεῖχεν ὑπέρ τάς εἴκοσιν ὀργυιάς, ἀπό τό μέρος ὅπου ἠγωνία ἡ κόρη, ἐγώ ἀπεῖχα μόνον πέντε ἤ ἕξ ὀργυιάς. Πάραυτα, ὅπως ἤμην, ἐρρίφθην εἰς τήν θάλασσαν, πηδήσας μέ τήν κεφαλήν κάτω, ἀπό τό ὕψος τοῦ βράχου.
Τό βύθος τοῦ νεροῦ ἦτον ὑπέρ τά δύο ἀναστήματα. Ἔφθασα σχεδόν εἰς τόν πυθμένα, ὁ ὁποῖος ἦτο ἀμμόστρωτος, ἐλεύθερος βράχων καί πετρῶν, καί δέν ἦτο φόβος νά κτυπήσω. Πάραυτα ἀνέδυν καί ἀνῆλθον εἰς τόν ἀφρόν τοῦ κύματος.
Ἀπεῖχον τώρα ὀλιγότερον ἤ πέντε ὀργυιάς ἀπό τό μέρος τοῦ πόντου, ὅπου ἐσχηματίζοντο δῖναι καί κύκλοι συστρεφόμενοι εἰς τόν ἀφρόν τῆς θαλάσσης, οἱ ὁποῖοι θά ἦσαν ὡς μνῆμα ὑγρόν καί ἀκαριαῖον διά τήν ἀτυχῆ παιδίσκην· τά μόνα ἴχνη τά ὁποῖα ἀφήνει ποτέ εἰς τήν θάλασσαν ἀγωνιῶν ἀνθρώπινον πλάσμα!... Μέ τρία στιβαρά πηδήματα καί πλευσίματα, ἐντός ὀλίγων στιγμῶν, ἔφθασα πλησίον της...
Εἶδα τό εὔμορφον σῶμα νά παραδέρνῃ κάτω, πλησιέστερον εἰς τόν βυθόν τοῦ πόντου ἤ εἰς τόν ἀφρόν τοῦ κύματος, ἐγγύτερον τοῦ θανάτου ἤ τῆς ζωῆς· ἐβυθίσθην, ἥρπασα τήν κόρην εἰς τάς ἀγκάλας μου, καί ἀνῆλθον.
Καθώς τήν εἶχα περιβάλει μέ τόν ἀριστερόν βραχίονα, μοῦ ἐφάνη ὅτι ᾐσθάνθην ἀσθενῆ τήν χλιαράν πνοήν της εἰς τήν παρειάν4 μου. Εἶχα φθάσει ἐγκαίρως, δόξα τῷ Θεῷ!.. Ἐντούτοις δέν παρεῖχε σημεῖα ζωῆς ὁλοφάνερα...Τήν ἐτίναξα μέ σφοδρόν κίνημα, αὐθορμήτως, διά νά δυνηθῇ ν’ ἀναπνεύσῃ, τήν ἔκαμα νά στηριχθῇ ἐπί τῆς πλάτης μου, καί ἔπλευσα, μέ τήν χεῖρα τήν δεξιάν καί μέ τούς πόδας, ἔπλευσα ἰσχυρῶς πρός τήν ξηράν. Αἱ δυνάμεις μου ἐπολλαπλασιάζοντο θαυμασίως.
ᾘσθάνθην ὅτι προσεκολλᾶτο τό πλάσμα ἐπάνω μου· ἤθελε τήν ζωήν της· ὤ! ἄς ἔζη, καί ἄς ἦτον εὐτυχής. Κανείς ἰδιοτελής λογισμός δέν ὑπῆρχε τήν στιγμήν ἐκείνην εἰς τό πνεῦμά μου. Ἡ καρδία μου ἦτο πλήρης αὐτοθυσίας καί ἀφιλοκερδείας. Ποτέ δέν θά ἐζήτουν ἀμοιβήν!
Ἐπί πόσον ἀκόμη θά τό ἐνθυμοῦμαι ἐκεῖνο τό ἁβρόν, τό ἁπαλόν σῶμα τῆς ἁγνῆς κόρης, τό ὁποῖον ᾐσθάνθην ποτέ5 ἐπάνω μου ἐπ’ ὀλίγα λεπτά τῆς ἄλλως ἀνωφελοῦς ζωῆς μου! Ἦτον ὄνειρον, πλάνη, γοητεία.6 Καί ὁπόσον διέφερεν ἀπό ὅλας τάς ἰδιοτελεῖς περιπτύξεις, ἀπό ὅλας τάς λυκοφιλίας καί τούς κυνέρωτας7 τοῦ κόσμου ἡ ἐκλεκτή, ἡ αἰθέριος ἐκείνη ἐπαφή! ∆έν ἦτο βάρος ἐκεῖνο, τό φορτίον τό εὐάγκαλον,8 ἀλλ’ ἦτο ἀνακούφισις καί ἀναψυχή. Ποτέ δέν ᾐσθάνθην τόν ἑαυτόν μου ἐλαφρότερον ἤ ἐφ’ ὅσον ἐβάσταζον τό βάρος ἐκεῖνο...Ἤμην ὁ ἄνθρωπος, ὅστις κατώρθωσε νά συλλάβῃ μέ τάς χεῖράς του πρός στιγμήν ἕν ὄνειρον, τό ἴδιον ὄνειρόν του...
1 τον διακαμόν· τον ήσκιο, τη σιλουέτα, το περίγραμμα της φευγαλέας μορφής.
2 κέρας· προεξοχή, βραχίονας, πλευρό.
 3 Εν ακαρεί· ακαριαία, μονομιάς.
4 παρειάν· μάγουλο.
5 ποτέ· κάποτε.
 6 πλάνη· ψευδαίσθηση (με θετική σημασία)· γοητεία· μαγεία.
7 τας λυκοφιλίας· ψεύτικες και ύπουλες σχέσεις που υποδύονται τις φιλικές· τους κυνέρωτας· αγοραίους έρωτες.
8 ευάγκαλον· εύκολα μεταφερόμενο στην αγκαλιά· ευχάριστο στο αγκάλιασμά του.


      ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Α1. Το «Όνειρο στο κύμα» έχει γραφτεί κάτω από την επίδραση κυρίως του ρομαντισμού. Τρία χαρακτηριστικά γνωρίσματα του ρεύματος αυτού είναι ο «προέχων ρόλος» της φύσης, ο ανέφικτος έρωτας και το μαγικό-ονειρικό στοιχείο. Για το καθένα από τα παραπάνω γνωρίσματα να γράψετε ένα αντίστοιχο παράδειγμα από το κείμενο που σας δόθηκε.
                                                                         Μονάδες 15
Β1. Σύμφωνα με την Ελ. Πολίτου – Μαρμαρινού: «[...] η αντίθεση ανάμεσα στο θλιβερό παρόν του ήρωα-αφηγητή και το ευτυχισμένο—παιδικό ή νεανικό—παρελθόν του, αποτέλεσμα της φθαρτικής επίδρασης του χρόνου, συμβολοποιείται σε προσωπικό επίπεδο [...] με το “Όνειρο στο κύμα” από το οποίο τώρα δεν μένει παρά η ονειρώδης ανάμνησις της λουομένης κόρης». Nα επιβεβαιώσετε την παραπάνω άποψη εντοπίζοντας (μονάδες 5) και σχολιάζοντας (μονάδες 15) σχετικά στοιχεία στην τελευταία παράγραφο («Ἐπί πόσον ἀκόμη... τό ἴδιον ὄνειρόν του...») του κειμένου που σας δόθηκε.
                                                                                Μονάδες 20
Β2. α) Στο κείμενο που σας δόθηκε να εντοπίσετε δύο τριμερή ασύνδετα σχήματα (μονάδες 4) και να σχολιάσετε τη λειτουργία τους. (μονάδες 6)
β) Στο συγκεκριμένο απόσπασμα χρησιμοποιείται ως αφηγηματική τεχνική το «δραματικό απρόοπτο» με την εμφάνιση της βάρκας. Πώς επιδρά αυτό στην εξέλιξη της ιστορίας;(μονάδες 10)
                                                                            Μονάδες 20
Γ1. Να σχολιάσετε σε ένα κείμενο 130-150 λέξεων το απόσπασμα: «ᾘσθάνθην ὅτι προσεκολλᾶτο τό πλάσμα ἐπάνω μου· ἤθελε τήν ζωήν της· ὤ! ἄς ἔζη, καί ἄς ἦτον εὐτυχής. Κανείς ἰδιοτελής λογισμός δέν ὑπῆρχε τήν στιγμήν ἐκείνην εἰς τό πνεῦμά μου. Ἡ καρδία μου ἦτο πλήρης αὐτοθυσίας καί ἀφιλοκερδείας».
                                                                    Μονάδες 25
Δ1. Να συγκρίνετε, ως προς το περιεχόμενο, το απόσπασμα που σας δόθηκε από το «ΟΝΕΙΡΟ ΣΤΟ ΚΥΜΑ» του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη με το παρακάτω απόσπασμα από το έργο του Γιάννη Θ. Οικονομίδη «Οι Νεράιδες του Κισμέτ», αναφέροντας (μονάδες 5) και σχολιάζοντας (μονάδες 15) δύο ομοιότητες και τρεις διαφορές.
                                                                        Μονάδες 20
ΓΙΑΝΝΗΣ Θ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗΣ
Οι Νεράιδες του Κισμέτ (απόσπασμα)
   Τη στιγμή που ο μικρός Κυριακούλης πατούσε την πρώτη εσοχή του βράχου με την απότομη κατωφέρεια ως τον κολπίσκο, όπου, σύμφωνα με τα λεγόμενα του παππού του, βρισκόταν η περιβόητη υποθαλάσσια σπηλιά με τις νεράιδες, η θεία Παγώνα έβγαλε το φουστάνι της και απόμεινε με το μεσοφόρι [...]. Ο Στρατής, που είχε φτάσει εκείνη την κρίσιμη στιγμή, κρυμμένος πίσω από κάτι αρμυρίκια, κόντεψε να πάθει αποπληξία από το εξαίσιο θέαμα του θηλυκού που αντίκριζαν τα άμαθα σε τέτοιες εικόνες μάτια του. Η θεία Παγώνα, ανύποπτη για όσα συνέβαιναν γύρω της, άπλωσε το άσπρο ποδαράκι της στα ρηχά νερά της ακτής για να δοκιμάσει
Κι όπως το βρήκε του γούστου της, προχώρησε άφοβα μέχρι το λαιμό στο δροσερό νερό.
Στο μεταξύ, ο Κυριακούλης είχε φτάσει στα μισά της διαδρομής του κάθετου βράχου, πασχίζοντας, το καψερό, με τα μικρά του ποδαράκια και τα αδύναμα δαχτυλάκια του να κρατηθεί από πουρνάρια, αστοιβιές και κάππαρες για να μη βρεθεί στο κενό. ∆εν είχε υπολογίσει όμως καλά τις δυνάμεις του κι είχε σχεδόν παγιδευτεί, ανίκανο να συνεχίσει ή να επιστρέψει στην κορφή απ’ όπου ξεκίνησε. Ο πανικός έκανε την άμαθη από περιπέτειες καρδούλα του να βροντοχτυπάει και τα δάκρυα θάμπωναν κιόλας τα ματάκια του, όταν μια σκιά που αργοσάλευε στον πράσινο βυθό του κόλπου τράβηξε την προσοχή του. Έσκυψε περισσότερο για να δει καλύτερα το πλάσμα που κολυμπούσε, όμως η κίνησή του αυτή έγινε αιτία να ξεγαντζωθεί από το θάμνο απ’ όπου κρατιόταν και να αρχίσει να γλιστράει προς τα κάτω. Πέφτοντας νόμιζε πως είδε δυο μπράτσα να ανοίγουν σε μια πελώρια αγκαλιά και δυο γλυκά γαλαζοπράσινα μάτια να του χαμογελούν.
Ο θόρυβος του μικρού κορμιού που έπεφτε στο νερό έκανε τη θεία να στρέψει στιγμιαία το κεφάλι της προς το μέρος απ’ όπου ερχόταν ο ήχος. Μη βλέποντας όμως τίποτα το ανησυχητικό, συνέχισε τα παιχνίδια της με το νερό.
Ο Στρατής όμως που βρισκόταν ψηλότερα άκουσε, είδε και κατάλαβε. Η καρδιά του κόντευε να σπάσει. Τα πολύτιμα λεπτά για τη ζωή του μικρού περνούσαν και δεν υπήρχε κάποιος να κάνει κάτι για τη σωτηρία του. Ο μικρός Κυριακούλης μια βυθιζόταν και μια ανέβαινε στην επιφάνεια. Το δίλημμα ήταν θανάσιμο. Να φωνάξει βοήθεια; Θα τον έπαιρνε είδηση η θεία. Να βουτήξει στο νερό; ∆εν ήξερε κολύμπι. Την τέταρτη φορά, που αναδύθηκε ο μικρός παλεύοντας να σταθεί στην επιφάνεια, πήρε την απόφασή του. Χύμηξε στην κατηφόρα και από πουρνάρι σε πουρνάρι κατάφερε να φτάσει στο τελευταίο βραχάκι. Πάτησε πάνω του και κοντοστάθηκε προτού αποφασίσει να πέσει στο νερό. Έκανε βιαστικά το σταυρό του και βούτηξε. Το νερό τού έφτανε μέχρι το λαιμό. Προχώρησε προσεκτικά προς το μέρος του Κυριακούλη που ανέβαινε στην επιφάνεια για πολλοστή φορά.
Ο μικρός Κυριακούλης δεν ήταν σε θέση να καταλάβει ούτε να αντιληφθεί τον αδελφό του που πλησίαζε για να τον σώσει. Ο Στρατής προχώρησε ακόμα δυο βήματα και άπλωσε πάλι το χέρι του· σχεδόν τον άγγιζε.
Ήταν η τελευταία φορά που ο Στρατής έβλεπε τον αδελφό του. Το παιδί χάθηκε απ’ τα μάτια του και ο ίδιος βρέθηκε στο κενό.  ́Εκπληξη και τρόμος τού έκοψαν την ανάσα. Τέντωσε τα πόδια του μήπως και βρει έδαφος. Άδικος κόπος. Ο βυθός ξεπερνούσε κατά πολύ το ύψος του και το πηγάδι που ανοιγόταν από κάτω του, τον τράβηξε σαν ρουφήχτρα [...].
Η Παγώνα άνοιξε το στόμα της και άφησε να ξεφύγει ένα ουρλιαχτό που ανάγκασε ακόμα και τους γλάρους που φώλιαζαν εκεί γύρω να  πετάξουν τρομαγμένοι. Το μάτι της έπεσε στον Κυριακούλη, που είχε ανοίξει τα στρογγυλά πράσινα μάτια του και κοίταζε με μεγάλη προσήλωση τους γλάρους καθώς πετούσαν πάνω απ’ τα κεφάλια τους [...].
Ο Στρατής δε βρέθηκε ποτέ. Οι νεράιδες κράτησαν το κορμί του ζηλότυπα στα βαθιά παλάτια τους.

Γιάννης Θ. Οικονομίδης, Οι Νεράιδες του Κισμέτ, Αθήνα 2004, εκδόσεις Μοντέρνοι Καιροί, σ. 20-26, 31 (Διασκευή).

Σάββατο 21 Ιουνίου 2014

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2014

 ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΤΑ  ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2014

∆ιδαγμένο κείμενο
Ἀριστοτέλους Πολιτικά (Θ2, 1-4)
Ὅτι μὲν οὖν νομοθετητέον περὶ παιδείας καὶ ταύτην κοινὴν ποιητέον, φανερόν· τίς δ’ ἔσται ἡ παιδεία καὶ πῶς χρὴ παιδεύεσθαι, δεῖ μὴ λανθάνειν. Νῦν γὰρ ἀμφισβητεῖται περὶ τῶν ἔργων. Οὐ γὰρ ταὐτὰ πάντες ὑπολαμβάνουσι δεῖν μανθάνειν τοὺς νέους οὔτε πρὸς ἀρετὴν οὔτε πρὸς τὸν βίον τὸν ἄριστον, οὐδὲ φανερὸν πότερον πρὸς τὴν διάνοιαν πρέπει μᾶλλον ἢ πρὸς τὸ τῆς ψυχῆς ἦθος· ἔκ τε τῆς ἐμποδὼν παιδείας ταραχώδης ἡ σκέψις καὶ δῆλον οὐδὲν πότερον ἀσκεῖν δεῖ τὰ χρήσιμα πρὸς τὸν βίον ἢ τὰ τείνοντα πρὸς ἀρετὴν ἢ τὰ περιττά (πάντα γὰρ εἴληφε ταῦτα κριτάς τινας)· περί τε τῶν πρὸς ἀρετὴν οὐθέν ἐστιν ὁμολογούμενον (καὶ γὰρ τὴν ἀρετὴν οὐ τὴν αὐτὴν εὐθὺς πάντες τιμῶσιν, ὥστ’ εὐλόγως διαφέρονται καὶ πρὸς τὴν ἄσκησιν αὐτῆς). Ὅτι μὲν οὖν τὰ ἀναγκαῖα δεῖ διδάσκεσθαι τῶν χρησίμων, οὐκ ἄδηλον· ὅτι δὲ οὐ πάντα, διῃρημένων τῶν τε ἐλευθερίων ἔργων καὶ τῶν ἀνελευθερίων φανερόν, καὶ ὅτι τῶν τοιούτων δεῖ μετέχειν ὅσα τῶν χρησίμων ποιήσει τὸν μετέχοντα μὴ βάναυσον. Βάναυσον δ’ ἔργον εἶναι δεῖ τοῦτο νομίζειν καὶ τέχνην ταύτην καὶ μάθησιν, ὅσαι πρὸς τὰς χρήσεις καὶ τὰς πράξεις τὰς τῆς ἀρετῆς ἄχρηστον ἀπεργάζονται τὸ σῶμα τῶν ἐλευθέρων ἢ τὴν διάνοιαν.

Α1. Από το παραπάνω κείμενο να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Οὐ γὰρ ταὐτὰ πάντες ... οὐκ ἄδηλον·». 
                                                                           Μονάδες 10
 Β1. Ποιες πρέπει να είναι, κατά τον Αριστοτέλη, οι προτεραιότητες της  παιδείας;
                                                                   Μονάδες 10
 Β2. Ποιο είναι το περιεχόμενο του όρου «ἐμποδὼν παιδεία» που  χρησιμοποιεί ο Αριστοτέλης;
                                                                Μονάδες 10
  Β3. Με βάση το απόσπασμα «Ὅτι μὲν οὖν νομοθετητέον περὶ παιδείας καὶ ταύτην κοινὴν ποιητέον, φανερόν·» και το παρακάτω μεταφρασμένο κείμενο, να εξηγήσετε γιατί ο Αριστοτέλης θεωρεί ότι η παιδεία πρέπει να έχει δημόσιο χαρακτήρα.
                                                 ΜΕΤΑΦΡΑΣΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Πρέπει το πλήθος των πολιτών να ασκεί την πολιτική εξουσία;

Για το πλήθος μπορεί κανείς να πει τούτο: το κάθε επιμέρους άτομο μπορεί να μην είναι τίποτε το αξιόλογο, ενωμένοι όμως όλοι μαζί είναι ενδεχόμενο να είναι, όχι σαν άτομα αλλά σαν σύνολο, καλύτεροι από εκείνους —όπως ακριβώς τα δείπνα που γίνονται με τη συνεισφορά πολλών είναι καλύτερα από εκείνα που γίνονται με έξοδα ενός μόνο ανθρώπου. Πολλοί καθώς είναι, ο καθένας διαθέτει ένα μόριο αρετής και φρόνησης, και έτσι, ενωμένοι οι πολλοί γίνονται, κατά κάποιο τρόπο, ένας άνθρωπος με πολλά πόδια, με πολλά χέρια και με πολλές αισθήσεις —και με ανάλογη, βέβαια, αρετή και εξυπνάδα.
                                                                                       Μονάδες 10

Β4. Γιατί η ηθική φιλοσοφία του Αριστοτέλη είναι μέρος της πολιτικής του φιλοσοφίας;
                                                                                    Μονάδες 10

Β5. Να αντιστοιχίσετε τις λέξεις της στήλης Α με τις λέξεις της στήλης Β με τις οποίες έχουν ετυμολογική συγγένεια, ώστε να σχηματίζονται ζεύγη (από τη στήλη Β περισσεύουν τρεις λέξεις):

Στήλη Α
Στήλη Β
παιδείας
σχεδόν
λανθάνειν
διαφθορά
ὑπολαμβάνουσι
αφαίρεση
ἀρετήν
υπόλοιπο
ἦθος
παιχνίδι
ἐμποδών
λαθραίος
τείνοντα
κατάσταση
διαφέρονται
αριστείο
διῃρημένων
πεζός
μετέχοντα
διένεξη

εθισμός

υπόληψη

οξύτονος
                                                                                            Μονάδες 10

  Αδίδακτο κείμενο
                                       ∆ημοσθένους Πρὸς Ναυσίμαχον και Ξενοπείθην 19-20
 Ἀκούω τοίνυν αὐτοὺς τὰ μὲν περὶ τῶν πραγμάτων αὐτῶν καὶ τῶν νόμων δίκαια φεύξεσθαι, παρεσκευάσθαι δὲ λέγειν, ὡς πολλὰ χρήματ’ αὐτοῖς κατελείφθη καὶ ταῦτ’ ἀπεστερήθησαν, καὶ τεκμηρίῳ χρήσεσθαι τούτου τῷ μεγέθει τῶν δικῶν ἃς ἐξ ἀρχῆς ἔλαχον, καὶ τὴν ὀρφανίαν ὀδυρεῖσθαι, καὶ τὸν τῆς ἐπιτροπῆς λόγον διεξιέναι· καὶ ταῦτ’ εἶναι καὶ τοιαῦθ’ οἷς πεπιστεύκασι καὶ δι’ ὧν ὑμᾶς ἐξαπατήσειν οἴονται. ἐγὼ δὲ τὸ μὲν τῶν δικῶν μέγεθος τῶν τότε  ληχθεισῶν, μεῖζον ἡγοῦμαι τεκμήριον ἡμῖν εἶναι ὡς ἐσυκοφαντεῖθ’ ὁ πατήρ, ἢ τούτοις ὡς πόλλ’ ἀπεστεροῦντο.
ἐπιτροπή: το έργο του επιτρόπου, επιτροπεία
τῶν δικῶν τῶν ληχθεισῶν: των υποθέσεων που εκδικάστηκαν

Γ1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παραπάνω κειμένου.
                                                               Μονάδες 20

Γ2. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:
πολλά : το επίρρημα στον θετικό βαθμό
τούτου : την κλητική ενικού στο αρσενικό γένος
τῷ μεγέθει : την αιτιατική πληθυντικού
μεῖζον : την αιτιατική ενικού στο αρσενικό γένος στον  θετικό βαθμό
πατήρ : τη δοτική πληθυντικού αριθμού
φεύξεσθαι : το απαρέμφατο του αορίστου β΄
κατελείφθη : το γ ΄ ενικό της οριστικής παρακειμένου στην ίδια  φωνή
χρήσεσθαι : το γ ΄ πληθυντικό της ευκτικής του ενεστώτα
ἔλαχον : το β ΄ πληθυντικό της προστακτικής του ενεστώτα  στην ίδια φωνή
ἐξαπατήσειν : το β ΄ ενικό της οριστικής παρατατικού στην ίδια  φωνή.
                                                                               Μονάδες 10

Γ3.α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων:
λέγειν, χρήματ’, τούτου, τεκμηρίῳ, οἷς, ὑμᾶς, τῶν ληχθεισῶν,  μεῖζον. (μονάδες 8)
 β. Στο απόσπασμα «τῶν δικῶν ἃς ἐξ ἀρχῆς ἔλαχον» να μετατρέψετε τη δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχή. (μονάδες 2)

                                                                                    Μονάδες 10

Πέμπτη 19 Ιουνίου 2014

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2014


ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ   ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ   2014
  ΚΕΙΜΕΝΟ
   Στην προσπάθειά μας να ορίσουμε τον άνθρωπο, προβαίνουμε σε προσεκτική παρατήρηση των ενεργειών του. Και βλέπουμε πως οι ενέργειές του κατατάσσονται σε δύο κατηγορίες. Είναι αυτές που ανάγονται στο «είναι» του και οι άλλες που ανάγονται στο «έχειν» του. Ο άνθρωπος επιθυμεί να είναι και θέλει να έχει. Τούτο σημαίνει πως ο άνθρωπος δεν είναι ακόμη και δεν έχει ακόμη. Συνεπώς, η ριζική κατάσταση του ανθρώπου είναι η ελλειμματικότητά του. Πρόκειται για μια αίσθηση έλλειψης την οποία πότε τη νοεί ως έλλειψη  του «είναι» και πότε ως έλλειψη του «έχειν» του. Ο διχασμός αυτός της αίσθησης της έλλειψης  είναι κεφαλαιώδης, αλλά και μοιραίος για την έκβαση του πεπρωμένου του ανθρώπου.
     Η συναίσθηση της έλλειψης είναι το καίριο χαρακτηριστικό του ανθρώπου. Ο άνθρωπος δεν νοείται χωρίς αυτή τη συναίσθηση. Δεν υπάρχει πλήρης άνθρωπος. Επειδή, όμως, η  έλλειψη ακριβώς αυτή γίνεται αισθητή, σημαίνει πως υπάρχει και η ροπή αποφυγής της, δηλαδή η ροπή προς την πληρότητα, την τελειότητα. Από μιαν άποψη, πολιτισμός είναι η απάντηση του ανθρώπου στην πρόσκληση αυτής της έλλειψης, που συναισθάνεται να απειλεί την ύπαρξή του. Ο πνευματικός πολιτισμός είναι η απάντηση στην έλλειψη του «είναι» του ανθρώπου, ενώ ο τεχνολογικός πολιτισμός είναι η απάντηση στην έλλειψη του «έχειν».
   Όσο πιο πνευματικός είναι ο πολιτισμός στο σύνολό του ή ο άνθρωπος ατομικά, τόσο περισσότερο ενδιαφέρεται για το «είναι» του και τόσο λιγότερο για το «έχειν» του. Οι θρησκευτικού τύπου πολιτισμοί, λ.χ., ενδιαφέρονταν για το «είναι» του ανθρώπου. Και οι άνθρωποι απαιτούσαν από τον εαυτό τους την οντολογική τους τελείωση, δηλαδή να δημιουργήσουν ένα «είναι» άξιο να σταθεί ενώπιον του Θεού. Αλλά και, γενικότερα, διηνεκής μέριμνά τους ήταν πώς να βελτιώσουν τον εαυτό τους εσωτερικά, για να είναι άξιοι ενός υψηλού μέτρου (θρησκευτικού, ηθικού, αισθητικού, φιλοσοφικού), το οποίο παρείχε την οντολογική πληρότητα. Αποκλειστικό έργο του πνευματικού πολιτισμού είναι να φτειάξει ανθρώπους σύμφωνα με τα ιδεατά πρότυπα τα οποία παρέχουν την τελείωση και διασώζουν  τον άνθρωπο από τις μηδενιστικές ροπές.
    Αυτό είναι και το περιεχόμενο της παιδείας του πνευματικού πολιτισμού: να διασώσει το  «είναι» του ανθρώπου από το μηδέν που το απειλεί· να το καταστήσει από δυνατότητα, πραγματικότητα. Ο πνευματικός πολιτισμός, όποια μορφή και να προσλάβει, εντέλει κατατείνει στη «σωτηρία» του ανθρώπου, θρησκευτική, ηθική, φιλοσοφική, αισθητική ─στη διαπεραίωσή του προς την τελειότητα. Βεβαίως, η τελειότητα αυτή τίθεται ως όριο. Διότι ποτέ δεν  πραγματοποιείται τελείως.
   Αντίθετα, ο τεχνολογικός πολιτισμός θέλει να διασώσει τον άνθρωπο όχι με την εσωτερική του μεταποίηση, αλλά με την εξωτερική του εξασφάλιση, με το «έχειν» του. Δεν απαιτεί από τον άνθρωπο καμιά συμμόρφωση προς υψηλές ιδεατές αρχές τελειότητας, παρά μόνο συμμετοχή στον παραγωγικό μηχανισμό. Όποιος μετέχει σ’ αυτόν τον μηχανισμό θα «σωθεί» με την έννοια πλέον ότι θα «εξασφαλίσει» την ύπαρξή του με άφθονη τροφή, ενδυμασία, κατοικία, καταναλωτικά αγαθά. Σ’ αυτόν τον πολιτισμό δεν απειλείται η ύπαρξη από τη γύμνια, την έλλειψη εν γένει των υλικών μέσων για την ικανοποίηση των βιοτικών αναγκών.
     Οι άνθρωποι αυτού του πολιτισμού δεν νιώθουν ότι υπολείπονται στο «είναι» τους, αλλά νιώθουν έντονα ότι υπολείπονται στο «έχειν» τους. Γι’ αυτό, δεν θέτουν ως στόχο να φτειάξουν τον εαυτό τους, αλλά να φτειάξουν περιουσία. Η παιδεία του πολιτισμού αυτού συνίσταται στην εκπαίδευση του ανθρώπου να είναι ικανός παραγωγός υλικών αγαθών. Δεν ενδιαφέρεται για τη μόρφωση της εσωτερικότητας του ανθρώπου ως ανθρώπου, διότι ο τεχνολογικός πολιτισμός δεν έχει πνευματικά κριτήρια. Κριτήριά του είναι η αποδοτικότητα στην οικονομική παραγωγή. Γι’ αυτό, η μόνη επιβράβευση που παρέχει και που αναγνωρίζεται, είναι η οικονομική προαγωγή.
     Η ασφάλεια που παρέχει το «έχειν» είναι υπολογίσιμη. Διότι ο άνθρωπος πάντοτε υπέφερε δεινώς από έλλειψη μέσων. Ωστόσο, η πλησμονή των μέσων δεν εξασφαλίζει εντέλει την ύπαρξη ως ύπαρξη. Υπάρχουν κίνδυνοι που υπερβαίνονται με τα μέσα του «έχειν». Υπάρχουν, όμως, κίνδυνοι που το «έχειν» είναι ανίκανο να τους αντιμετωπίσει. Προεξάρχουν  οι κίνδυνοι της εσωτερικής απαξίωσης, που αντιμετωπίζονται μόνο με μέσα πνευματικά, με τα μέσα του «είναι».
   Περαιτέρω, το «έχειν» δεν εξασφαλίζει τη χαρά, την αγάπη, τη γοητεία του κόσμου των αισθητικών και άλλων ιδεών, τη βαθειά ηδονή των πνευματικών επιτευγμάτων. Διότι αυτά ανάγονται στο «είναι» και όχι στο «έχειν». Το «έχειν» εξασφαλίζει εξωτερικό πλούτο και εσωτερική ένδεια. Γι’ αυτό, εντέλει, δεν σώζει, αλλά αφανίζει. Εγκαθιστά το μηδέν μέσα στην  ψυχή και στο πνεύμα του ανθρώπου.
          Χρήστος Μαλεβίτσης, Πολιτεία και Ερημιά, Εκδόσεις «Δωδώνη», Αθήνα 1975, σσ. 79-82 (διασκευή).

A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις).
                                                          Μονάδες 25
Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 80 έως 100 λέξεων το περιεχόμενο του αποσπάσματος που ακολουθεί: «…το «έχειν» δεν εξασφαλίζει τη χαρά, την  αγάπη, τη γοητεία του κόσμου των αισθητικών και άλλων ιδεών, τη βαθειά ηδονή των πνευματικών επιτευγμάτων».
                                                      Μονάδες 10
 Β2. α) Να βρείτε δύο τρόπους ανάπτυξης στην τρίτη παράγραφο του κειμένου (Όσο πιο πνευματικός … από τις μηδενιστικές ροπές.) και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.
                                                                   Μονάδες 6
 β) Ποια νοηματική σύνδεση εκφράζουν οι διαρθρωτικές λέξεις;
 αντίθετα (στην πέμπτη παράγραφο)
 γι’ αυτό (στην έκτη παράγραφο, το πρώτο από τα δύο)
 διότι (στην έβδομη παράγραφο)
 περαιτέρω (στην όγδοη παράγραφο).
                                                               Μονάδες 4

Β3. α) Να γράψετε από μία πρόταση για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις, έτσι ώστε να διαφαίνεται η σημασία τους (χωρίς να αλλάζει η  γραμματική τους κατηγορία):
 έκβαση, διηνεκής, ιδεατός, συνίσταται, ένδεια.
                                                                   Μονάδες 5
β) Από το δεύτερο συνθετικό της καθεμίας από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου, να γράψετε δύο λέξεις ομόρριζες, ένα ουσιαστικό και ένα  επίθετο, απλό ή σύνθετο:
 προβαίνουμε, απαιτούσαν, δημιουργήσουν, κατατείνει,
υπολείπονται.
                                                                      Μονάδες 5  
Β4. Να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης στα παρακάτω αποσπάσματα και  να τη μετατρέψετε στο άλλο είδος:
α) «Πρόκειται για μια αίσθηση έλλειψης την οποία πότε τη νοεί ως έλλειψη του  «είναι» και πότε ως έλλειψη του «έχειν» του.» (μονάδες 2)
β) «Ωστόσο, η πλησμονή των μέσων δεν εξασφαλίζει εντέλει την ύπαρξη ως  ύπαρξη.» (μονάδες 3)
                                                                 Μονάδες 5

Γ1. «Ο άνθρωπος επιθυμεί να είναι και θέλει να έχει». Σε ένα αποδεικτικό δοκίμιο (500-600 λέξεων) να αναφέρετε: α) παράγοντες που ωθούν τον σύγχρονο  άνθρωπο στην αλόγιστη επιδίωξη του «έχειν»· β) εφόδια που απαιτούνται, προκειμένου ο άνθρωπος να επιτύχει την εξισορρόπηση ανάμεσα στο  «έχειν» και το «είναι».

                                                                      Μονάδες 40 

Τρίτη 10 Ιουνίου 2014

ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2014

  ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2014
                                         ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ
ΘΕΜΑ Α1
Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:
α. Αγροτική μεταρρύθμιση
β. Κίνημα στο Γουδί
γ. Συνθήκη των Σεβρών (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920).
                                                                                              Μονάδες 15
ΘΕΜΑ Α2
Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση:
α. Η πολιτική και κοινωνική επιρροή των σοσιαλιστικών ομάδων και των  εργατικών ομαδοποιήσεων, στο τέλος του 19ο υ αιώνα, ήταν σαφώς μεγαλύτερη στην Ελλάδα από εκείνη που άσκησαν αντίστοιχα κινήματα σε βιομηχανικές χώρες της Δύσης αλλά και σε βαλκανικές.
β. Στο τέλος του 1904 έληξε η περίοδος της Γενικής Συνέλευσης (στην Κρήτη) και προκηρύχθηκαν εκλογές για την ανάδειξη 64 βουλευτών.
γ. Με βάση το άρθρο 11 της Σύμβασης της Λοζάνης ιδρύθηκε η Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής με έδρα την Κωνσταντινούπολη.
δ. Το Μάιο του 1927 ιδρύθηκε η Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία άρχισε τη λειτουργία της ένα χρόνο αργότερα.
ε. Μετά τη διάλυση της ΕΑΠ, το 1930, τα χρέη των αγροτών προσφύγων  ανέλαβε να εισπράξει η Εθνική Τράπεζα.
                                                                                         Μονάδες 10
ΘΕΜΑ Β1
Να αναφερθείτε: α) στην οργάνωση των ελληνικών πολιτικών κομμάτων, σε επίπεδο ηγεσίας, κατά το τελευταίο τέταρτο του 19ο υ αιώνα (μονάδες 7) και β) στους λόγους για τους οποίους δεν προέκυψαν ταξικά κόμματα στην
Ελλάδα, κατά την ίδια περίοδο. (μονάδες 6)
                                                                                          Μονάδες 13

ΘΕΜΑ Β2
Να αναφερθείτε: α) στις ενέργειες του Μητροπολίτη Τραπεζούντας Χρύσανθου για το ποντιακό ζήτημα, κατά το συνέδριο Ειρήνης (1918-1919)  στο Παρίσι (μονάδες 6) και β) στις ενέργειες του Μητροπολίτη Αμάσειας  Γερμανού Καραβαγγέλη, κατά το 1921, για το ίδιο ζήτημα. (μονάδες 6)
                                                                                                        Μονάδες 12
  

                                                    ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ
ΘΕΜΑ Γ1
Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα  που σας δίνονται, να αναφερθείτε:
α) στις εκλογικές αναμετρήσεις του Νοεμβρίου 1910 (αμέσως μετά την  παραίτηση Δραγούμη) και του Μαρτίου του 1912, καθώς και στον συσχετισμό των πολιτικών δυνάμεων που προέκυψαν από αυτές (μονάδες 15) και
β) στη στάση του Βενιζέλου ως πρωθυπουργού της Ελλάδας στο Κρητικό ζήτημα μέχρι και τις 12 Οκτωβρίου 1912.  (μονάδες 10)
                                                                                                                 Μονάδες 25

         ΚΕΙΜΕΝΟ Α

[…] Στις 6 Οκτωβρίου [1910] ορκίσθηκε η κυβέρνηση υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο οποίος ανέλαβε και τα υπουργεία των Στρατιωτικών και των Ναυτικών […] Στις 8 Οκτωβρίου, ο πρωθυπουργός ανέπτυξε στο κοινοβούλιο τις βασικές κυβερνητικές θέσεις. […] Όταν […] στις 9 Οκτωβρίου ολοκληρώθηκε η συζήτηση γύρω από τις προγραμματικές δηλώσεις της  κυβερνήσεως, […] ο νέος πρωθυπουργός έσπευσε να επιζητήσει την ψήφο εμπιστοσύνης […]. Όταν διαπιστώθηκε η έλλειψη απαρτίας* […] ο Βενιζέλος  υπέβαλε στο βασιλιά την παραίτησή του και εισηγήθηκε […] τη διάλυση του σώματος. […] Και ο Γεώργιος Α΄, διαισθανόμενος το εντεινόμενο λαϊκό ρεύμα  υπέρ του Βενιζέλου δε δίστασε να δεχθεί την εισήγηση του πρωθυπουργού.  Στις 12 Οκτωβρίου δημοσιεύτηκε […] η προκήρυξη νέων εκλογών […]. Η πρωτοβουλία του ανώτατου άρχοντα προκάλεσε τη ζωηρή αντίδραση των  παλαιών κομμάτων. Ο Γ. Θεοτόκης, ο Δ. Ράλλης και ο Κ. Μαυρομιχάλης,  επικεφαλής των τριών ισχυρότερων κομματικών σχηματισμών, αποφάσισαν  να καταγγείλουν τη βίαιη διάλυση της βουλής και να απόσχουν από την  επικείμενη εκλογική αναμέτρηση. Η ερμηνεία της δραματικής αποφάσεως  των τριών ηγετών ήταν εντούτοις στην ουσία συνυφασμένη λιγότερο με την  καταγγελία της βασιλικής πρωτοβουλίας και περισσότερο με τη  συνειδητοποίηση του πολιτικού αδιεξόδου όπου είχαν περιπέσει.[…]Έτσι σε  θέση αδυναμίας, η ηγεσία του παλαιού πολιτικού κόσμου κατέφυγε στο  μέτρο της αποχής, με την ελπίδα ότι στο άμεσο μέλλον θα ήταν δυνατό να  επιχειρήσει την τελική αναμέτρηση σε πεδίο περισσότερο πρόσφορο.  Διερωτάται κανείς αν ο παλαιός πολιτικός κόσμος είχε καταστεί ανίκανος να  σταθμίσει τη βαρύτητα των νέων καθοριστικών παραγόντων της ελληνικής  δημόσιας ζωής ή αν είχε εναποθέσει τις ελπίδες του στην πιθανή φθορά της  νέας κυβερνήσεως.
     Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΔ΄: Νεώτερος Ελληνισμός από το 1881 ως το 1913,  Eκδοτική Αθηνών, Αθήνα 20002 , σ. 273-274.
________________
 *απαρτία: ο αριθμός στη σύνθεση μελών (συνέλευσης, συμβουλίου κλπ που απαιτείται,
προκειμένου να θεωρηθεί έγκυρη μια συνεδρίαση ή το αποτέλεσμά της.

ΚΕΙΜΕΝΟ Β

 […] Ο Βενιζέλος και οι Φιλελεύθεροι και πάλι θριάμβευσαν. [εκλογές  Μαρτίου 1912] […] Τα παλιά κόμματα, τα οποία είχαν απόσχει στις εκλογές [Νοέμβριος 1910], τώρα κατόρθωσαν να αναδείξουν βουλευτές μόνο εκεί όπου αποδεδειγμένα οι υποψήφιοί τους ήταν προσωπικότητες πρώτου μεγέθους. Και πάλι, όμως, πολλοί αρχηγοί μόλις και μετά βίας πέτυχαν να εκλεγούν, ενώ άλλοι, όπως ο Δ. Ράλλης και ο Α. Ζαΐμης, κατάφεραν να καταλάβουν κάποια έδρα στη νέα Βουλή μόνο σε αναπληρωματικές εκλογές, σε άλλες περιοχές. […] Στη νέα Βουλή […] άσκησαν την αντιπολίτευση οι παλιοί ηγέτες Γ. Θεοτόκης, Δ. Ράλλης, Κ. Μαυρομιχάλης και οι νέοι πολιτικοί ηγέτες Δ. Γούναρης, Π. Τσαλδάρης και λίγο αργότερα ο Ν. Δημητρακόπουλος.
    Η Βουλή αυτής της περιόδου υπήρξε εκείνη που επί ημερών της η Ελλάδα θριάμβευσε, αν και άρχισε το έργο της κάτω από δραματικές,  πραγματικά, συνθήκες, που είχε δημιουργήσει η τελευταία ανάφλεξη του Κρητικού Ζητήματος.
     Η Κρήτη σκόπιμα είχε διενεργήσει εκλογές την ίδια μέρα με την  Ελλάδα, με σκοπό να αποστείλει τους εκπροσώπους της στη νέα ελληνική  Βουλή, αφού μετά το κίνημα των Νεότουρκων το νησί είχε κηρύξει την ένωση με την Ελλάδα. Μάλιστα, τα αποτελέσματα ήταν εντελώς διαφορετικά από  αυτά στην Ελλάδα, καθώς το κόμμα του Ε. Βενιζέλου εξέλεξε μόνο 23  βουλευτές σε σύνολο 69. Η Τουρκία όμως παραμόνευε για να βρει αφορμή και να επιτεθεί εναντίον της Ελλάδας.
    Ο Βενιζέλος, βλέποντας ότι δεν ήταν καιρός για πολεμικές περιπέτειες,  αρνήθηκε κατηγορηματικά στους βουλευτές από την Κρήτη να εισέλθουν  στην ελληνική Βουλή. […] Η άρνηση αυτή δεν ήταν καθόλου εύκολη για τον  παλαιό αγωνιστή και επαναστάτη. Τέσσερις μέρες παρέμεινε κλεισμένος στο  ξενοδοχείο «Φρύνη» του Παλαιού Φαλήρου, στο οποίο διέμενε.
     Παπαρρηγόπουλος, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ.5: 1882-1974, National Geographic,  σ. 42.

 ΘΕΜΑ Δ1
Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τον πίνακα και τα κείμενα που σας δίνονται, να παρουσιάσετε:
α) τις επιπτώσεις από την άφιξη και την εγκατάσταση των προσφύγων  στην εθνολογική σύσταση του πληθυσμού της Ελλάδας (μονάδες 13)  και
β) τη συμβολή τους στην αγροτική οικονομία της χώρας. (μονάδες 12)
                                                                                                       Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ Α

[…] Στη Θράκη, όπου ο ελληνικός πληθυσμός είχε υποστεί δραστική μείωση  μετά τη βουλγαρική κατοχή το 1913, η εγκατάσταση των προσφύγων ήταν  άμεση προτεραιότητα για το ελληνικό κράτος. Το 1924, το ελληνικό στοιχείο έφτασε το 62,1% του πληθυσμού, ενώ, τέσσερα χρόνια αργότερα ένας στους  τρεις κατοίκους της Θράκης ήταν πρόσφυγας. […] Όπως επισήμανε ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος σε λόγο του το 1929, «…δεν υπήρξε  ποτέ εθνικόν ελληνικόν κράτος εξίσου μεγάλον, όπως αυτό το οποίον έχουμε σήμερον (…) και μάλιστα τόσον ομοιογενές».

Γιώργος Γιαννακόπουλος, «Η Ελλάδα με τους πρόσφυγες», στο ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΥ 1770-2000, τ. 7ο ς , Ελληνικά γράμματα, Αθήνα 2003, σ. 92.
  
ΚΕΙΜΕΝΟ Β

[…] Οι κυβερνήσεις […] εκτελούν μεγάλα εγγειοβελτιωτικά και αρδευτικά  έργα, κυρίως σε τρεις περιοχές, στις πεδιάδες των Σερρών, της Δράμας και  της Θεσσαλονίκης: διευθετούν προς όφελος της γεωργίας κοίτες χειμάρρων και μεγάλων ποταμών, όπως του Αξιού, του Στρυμόνα κλπ., που με τις  πλημμύρες τους νέκρωναν τις παρόχθιες γαίες σε μεγάλο βάθος,  αποξηραίνουν λίμνες […] και τις γαίες τις παραδίδουν σε ακτήμονες  πρόσφυγες και γηγενείς. Ο Γερμανός Stephan Ronhart […] γράφει «Σήμερα  η Ελλάδα, αφότου δέχθηκε στο έδαφός της τα πλήθη των προσφύγων,  περικλείει στα σύνορά της ένα σχεδόν απόλυτα ομογενή από άποψη  γλώσσας και θρησκείας λαό 6.550.000 ψυχών». Και σε άλλο σημείο: «Ο  ελληνισμός σώζοντας τους πρόσφυγές του από την καταστροφή και την εξουθένωση έσωσε ο ίδιος τον εαυτό του και ανορθώθηκε πάλιν ηθικά, ενώ  σύγχρονα συναρμολόγησε σφικτά ολόκληρο τον εθνικό του κορμό […]».
 Απ. Βακαλόπουλος, Νέα Ελληνική Ιστορία, σ. 383-385 στο Αξιολόγηση των μαθητών της  Γ ΄τάξης του Ενιαίου Λυκείου στο μάθημα Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας, τχ. Β, ΚΕΕ,  Αθήνα 2000, σ. 205-206.
  
ΚΕΙΜΕΝΟ Γ

[…] Δόθηκε ιδιαίτερη ώθηση σε τομείς της γεωργίας, όπως η αμπελουργία  και η μεταξοσκωληκοτροφία ιδιαίτερα στις περιοχές Αξιούπολης, Βέροιας,  Έδεσσας, Αριδαίας, Φλώρινας, και στη ροδοκαλλιέργεια για ροδέλαιο στις περιοχές Έδεσσας, Βέροιας και Δράμας. Παράλληλα, οι πρόσφυγες […]  φύτεψαν αμπέλια αμερικανικής προέλευσης που δεν προσβάλλονταν από τη  φυλλοξήρα. […]

 Ρ. Αλβανού, «Οι πρόσφυγες και η αγροτική επανάσταση του Μεσοπολέμου» στο Η  ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Οκτώβριος 2011, Αθήνα  σ. 64.

                                        ΠΙΝΑΚΑΣ
 Παραγωγή δημητριακών, καπνού και βάμβακος  (σε χιλιάδες τόννους)

Έτος      Δημητριακά      Καπνός          Βαμβάκι
1921         624,8               23,3                 3,8
1922          534,8              19,8                 5,0
1923          602,3              37,8                  8,0
1924          683,0              50,2                  10,2
1925          708,7               60,8                 10,5

(Πηγή: Foreign Office, 371: Annual reports on Greece, 1920-25۟ The  Statesman’s Year-Book, 1919-27.)

Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΕ΄: Νεώτερος Ελληνισμός από το 1913 ως το 1941,
Eκδοτική Αθηνών, Αθήνα 20002 , σ. 297.