ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2015

  ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29 ΜΑΪΟΥ 2015

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

                                              ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΘΕΜΑ Α1 Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:

α. Ορεινοί

β. Φεντερασιόν

γ. Πατριαρχική Επιτροπή (1918).

                                                                                        Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Α2

 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη:

α. Το δικαίωμα του «συνέρχεσθαι» και «συνεταιρίζεσθαι» κατοχυρώνεται συνταγματικά το 1844.

β. Ο Τρικούπης δεν αποδεχόταν το χωρισμό των εξουσιών και στόχευε στη συγκέντρωση και τον έλεγχό τους από το κόμμα.

γ. Το Ελληνικό Τυπογραφείο της Τραπεζούντας συνέβαλε αποφασιστικά στην ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης .

δ. Με τον Οργανικό Νόμο του 1900 δόθηκε οριστική λύση στο Κρητικό ζήτημα.

ε. Η συνθήκη φιλίας και συνεργασίας ανάμεσα στους Μπολσεβίκους και τον Κεμάλ (Μάρτιος 1921) λειτούργησε ως ταφόπετρα του πον τιακού ζητήματος.

                                                                                  Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Β1

 Να αναφερθείτε: α. στο μεταναστευτικό ρεύμα Ελλήνων από τη Ρωσία, μετά τη συνθήκη του Βουκουρεστίου (μονάδες 5) και β. στο προσφυγικό ρεύμα Ελλήνων από τη Ρωσία, το διάστημα 1919– 1921. (μονάδες 5)

                                                                                  Μονάδες 10

 ΘΕΜΑ Β2 Να αναφερθείτε στην κατάσταση του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα κατά τον 19ο αιώνα.

                                                                                           Μονάδες 15

                                                          ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΘΕΜΑ Γ1

Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα Α, Β και Γ που σας δίνονται:

α. να αναφερθείτε στις ρυθμίσεις της Σύμβασης της Λοζάνης της 30ης Ιανουαρίου 1923 για την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, (μονάδες 13)

 β. να εξηγήσετε πώς η υπογραφή της Σύμβασης της Λοζάνης συνδέεται με την πραγματικότητα που είχε διαμορφωθεί μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, καθώς και με τις βλέψεις των ηγετών των δύο κρατών. (μονάδες 12)

                                                                                                 Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ Α

 Μια μέρα ήρθε στο Γκέλβερι Επιτροπή, από την Ελλάδα, όπως έλεγαν. Πήγαν μαζί τους και οι δικοί μας, για να κουβεντιάσουν για την Ανταλλαγή. […] Οι άνθρωποι της Επιτροπής ήρθαν και μας έγραψαν τα ονόματα και τις περιουσίες μας. Μας είπαν πως θα γίνει Ανταλλαγή, θα πάμε στην Ελλάδα. Μας σύστησαν να μην φοβόμαστε. Να πουλήσουμε ό,τι μπορούμε από την κινητή μας περιουσία, και τα υπόλοιπα να τα πάρουμε μαζί μας. Μας είπαν πως, αν υπάρχουν στο χωριό μας τουρκεμένοι, μπορούνε, αν θέλουν, να φύγουν κι αυτοί για την Ελλάδα.

Η Έξοδος, τ.Β΄, Μαρτυρίες από τις επαρχίες της κεντρικής και νότιας Μικρασίας (Επιμ. Γ. Μουρέλος), Αθήνα: Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, 1982 , σ. 9.

                                                                        ΚΕΙΜΕΝΟ Β

Η ελληνική πλευρά [το 1923] επεδίωκε την ανταλλαγή των πληθυσμών. Ο Μουσταφά Κεμάλ συμμετείχε στον στενό πυρήνα των Νεότουρκων που κυβέρνησαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία από το 1908 έως το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Βασική πολιτική των Νεότουρκων αποτελούσε η εκδίωξη των μη μουσουλμανικών εθνοτήτων από το έδαφος της αυτοκρατορίας. Η έξοδος των Ελλήνων κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή ήταν μη αναστρέψιμη. Η εκδίωξη των εναπομεινάντων Ελλήνων από την Τουρκία ήταν απλώς ζήτημα χρόνου. Σε μια τέτοια περίπτωση, η Ελλάδα δ εν θα είχε τη διαπραγματευτική ικανότητα να απαιτήσει τη μετανάστευση των τουρκο–μουσουλμανικών πληθυσμών της Ελλάδος. Α. Μ. Συρίγος, Ελληνοτουρκικές σχέσεις , Αθήνα: Πατάκης 2014, σ. 53.

                                                                     ΚΕΙΜΕΝΟ Γ

Και στο ζήτημα των μειονοτήτων, υπήρξε ανεπανάληπτος ο ορθολογισμός και ο ρεαλισμός της βενιζελικής πολιτικής–και του Βενιζέλου προσωπικά. Κατεξοχήν δείγμα αυτής της ορθολογικής και ρεαλιστικής προσέγγισης υπήρξε η πρώιμη προθυμία του Βενιζέλου να αποδεχθεί την ανταλλαγή πληθυσμών ως ριζική μέθοδο επίλυσης των σχετικών ζητημάτων, ήδη από το 1914 (με την Τουρκία). […] Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, ο Βενιζέλος έσπευσε ανενδοίαστα να αναλάβει προσωπικά τη βαρύτατη ευθύνη της υποχρεωτικής ανταλλαγής των πληθυσμών (μολονότι προέβλεπε τότε ότι οι πρόσφυγες θα τον «αναθεματίσουν»). Στη συνέχεια ορθολογισμός και ρεαλισμός χαρακτήρισαν την κοσμογονία της προσφυγικής αποκατάστασης μέχρι την τελευταία της λεπτομέρεια.

Γ. Θ. Μαυρογορδάτος, Ιστορία της Ελλάδας του 20ο υ αιώνα (Επιμ. Χ. Χατζηιωσήφ), τ.Β2΄, Αθήνα: Βιβλιόραμα, 2003, σσ. 24-25.

ΘΕΜΑ Δ1

Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα Α και Β που σας δίνονται, να εκθέσετε και να εξηγήσετε τη διάσταση απόψεων μεταξύ του πρίγκιπα Γεωργίου και του Ελευθερίου Βενιζέλου, σχετικά με το ζήτημα της ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα, στο πλαίσιο της πρώτης κυβέρνησης της Κρητικής Πολιτείας.

                                                                                           Μονάδες 25

                                                    ΚΕΙΜΕΝΟ Α

Ο Βενιζέλος υπέρ της σταδιακής πορείας προς την ενωτική λύση

Ο σύμβουλος της δικαιοσύνης 1 εισηγήθηκε εμπιστευτικά στον ύπατο αρμοστή2 το καλοκαίρι ήδη του 1900 τη διπλωματική μεθόδευση της σταδιακής εξελίξεως προς την ενωτική λύση: η άμεση επίτευξη της ενώσεως ήταν αδύνατη· η παράταση όμως του καθεστώτος της αρμοστείας ανέστελλε την εφαρμογή των μέτρων που θα επέτρεπαν τη βαθμιαία απαλλαγή της Μεγαλονήσου από τα δεσμά της διεθνούς εξαρτήσεως · έτσι επέβαλλε την άμεση υποταγή της στην απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων και τη ν καθιστούσε έρμαιο των αντικρουόμενων ευρωπαϊκών συμφερόντων · αντίθετα, η ολοκλήρωση της αυτονομίας, σύμφωνη προς τις υποσχέσεις των Δυνάμεων και τις προβλέψεις του Συντάγματος, θα συντελούσε στην προαγωγή των εθνικών συμφερόντων στο εξωτερικό και την κατοχύρωση της αυτοδιοικήσεως στο εσωτερικό, ιδίως μετά τη διοργάνωση της πολιτοφυλακής από Έλληνες αξιωματικούς και την παράλληλη αποχώρηση των διεθνών στρατευμάτων. […] Η πρωτοβουλία του Ελευθερίου Βενιζέλου προκάλεσε την άμεση και αποφασιστική αντίδραση του πρίγκιπα Γεωργίου. Η εισήγησή του προσέκρουε τόσο στη γενική αρχή της ουσιαστικής διαχειρίσεως των διπλωματικών θεμάτων, ιδίως μάλιστα του Κρητικού, από τη δυναστεία, όσο και στην ειδικότερη αντίληψη της τελευταίας αυτής γύρω από τη μεθόδευση του εθνικού αγώνα. Ο ύπατος αρμοστής, φορέας των εντολών της Αυλής των Αθηνών, με τη συγκατάθεση πάντοτε και της ελληνικής κυβερνήσεως, απέκρουσε τη συμβιβαστική εξελικτική διαδικασία και επιδίωκε περισσότερο να καταστήσει αβάσταχτη την πίεση από τις εσωτερικές συνθήκες, με την ελπίδα να εκβιάσει την ταχύτερη, κατά το δυνατόν, συγκατάνευση των ευρωπαϊκών Δυνάμεων στην ενωτική λύση. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους , Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΔ΄, σ. 201.

1 Ο Ελευθέριος Βενιζέλος 2 Ο πρίγκιπας Γεώργιος

                                                                           ΚΕΙΜΕΝΟ Β

Η διάσταση ανάμεσα στον πρίγκιπα Γεώργιο και τον Ελευθέριο Βενιζέλο

Ο πρίγκιπας Γεώργιος, έχοντας την αντίληψη ότι η άσκηση της εξωτερικής πολιτικής της Κρήτης ήταν αρμοδιότητα της ελληνικής μοναρχίας, ανέλαβε μόνος τη μεθόδευση της προσάρτησης της Μεγαλονήσου στη μητέρα πατρίδα χωρίς να συμβουλευτεί τους υπουργούς του για τις ενδεδειγμένες ενέργειες και διαπραγματεύσεις. Η πρωτοβουλία του είχε τη μορφή προσωπικών συζητήσεων με τον τσάρο της Ρωσίας και απευθείας διαπραγματεύσεων με τους υπουργούς Εξωτερικών της Ρωσίας, της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Ιταλίας. Ο Βενιζέλος θεώρησε πρόωρες τις ενέργειες του ύπατου αρμοστή, κρίνοντας ότι η κρητική κυβέρνηση ήταν ασταθής και τα συνταγματικά θεμέλια ασαφή. Πίστευε και υποστήριζε την ανακήρυξη της Κρήτης σε ανεξάρτητο πριγκιπάτο ως τελευταίο στάδιο για τη νομότυπη πραγματοποίηση της ένωσής της με την Ελλάδα. […] Ο πρίγκιπας δεν ήταν ικανός να αντιληφθεί τη λεπτή διαφορά μεταξύ της δεσποτικής διακυβέρνησης με ξένη κηδεμονία και, από την άλλη μεριά, της πλήρους αυτονομίας χωρίς ξένες επεμβάσεις και με κυβερνήτη διορισμένο από την ελληνική κυβέρνηση, που υποστήριζε ο Βενιζέλος ως ασφαλέστερη μεθόδευση για την απώτερη επίτευξη του ενωτικού σκοπού… Ο πρίγκιπας Γεώργιος είχε την πεποίθηση ότι οποιαδήποτε λύση του Κρητικού θα προερχόταν από τις Μεγάλες Δυνάμεις και, κατά τη γνώμη του, οι πολιτικοί παράγοντες της Κρήτης ήταν άσχετοι με το θέμα, αν όχι επιζήμιοι… Στάθηκε αδύνατο γι΄ αυτόν να αντιληφθεί τη σημασία της πολιτικής κινητοποίησης των ίδιων των Κρητικών, καθώς και την εύλογη απαίτησή τους να αποκτήσουν τον έλεγχο της τύχης τους μετά από αιώνες αγώνων κατά των Τούρκων κυριάρχων.

Λ. Μακράκης, Ελευθέριος Βενιζέλος, σσ. 397-403, στο Αξιολόγηση των μαθητών της Γ’ Τάξης του Ενιαίου Λυκείου στο μάθημα Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας, τ.Β΄, ΥΠΕΠΘ ( Κ.Ε.Ε.), Αθήνα 2000, σσ. 315-316.  

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ 2015

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΤΕΤΑΡΤΗ 27 ΜΑΪΟΥ 2015

ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΚΕΙΜΕΝΟ

 Id exemplum sutōrem quendam incitavit, ut corvum docēret parem salutatiōnem. Diu operam frustra impendēbat; quotiescumque avis non respondēbat, sutor dicere solēbat «Oleum et operam perdidi».

 …………………………………………………………………………………………

Quodsi forte, ut fit plerumque, cecidērunt, tum intellegitur, quam fuerint inopes amicōrum. Hoc est quod Tarquinium dixisse ferunt exulantem: «Tum intellexi, quos fidos amīcos habuissem, quos infīdos, cum iam neutris gratiam referre poteram».  ………………………………………………………

Porcia, Bruti uxor, cum viri sui consilium de interficiendo Caesare cognovisset, cultellum tonsorium quasi unguium resecandōrum causā poposcit eōque velut forte elapso se vulnerāvit. Clamōre deinde ancillārum in cubiculum vocātus Brutus ad eam obiurgandam vēnit, quod tonsōris praeripuisset officium.

 Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παραπάνω αποσπάσματα.

                                                                           Μονάδες 40

Παρατηρήσεις

Β1α. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις:

 parem :                             την αφαιρετική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος

diu :                                    τον συγκριτικό βαθμό

 inopes :                          τη γενική πληθυντικού αριθμού στο ίδιο γένος

 hoc :                                        την ονομαστική πληθυντικού αριθμού στο ουδέτερο γένος

quos (το 1ο στο κείμενο) :     την αφαιρετική ενικού αριθμού στο θηλυκό γένος

neutris :                                     την ονομαστική ενικού αριθμού στο αρσενικό γένος

cultellum :                                  την ονομαστική πληθυντικού αριθμού

unguium :                                   την κλητική πληθυντικού αριθμού

se :                                             τη δοτική ενικού αριθμού στο α΄ πρόσωπο

eam :                                                τη γενική ενικού αριθμού στο ίδιο γένος

                                                                    Μονάδες 10

Β1β. «Id exemplum sutōrem quendam incitavit»: να μεταφέρετε τις λέξεις της παραπάνω πρότασης στον άλλον αριθμό.

                                                                                               Μονάδες 5

Β2. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθένα ν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

docēret :                                   το σουπίνο στην αφαιρετική

respondēbat :                          τη δοτική του γερουνδίου

solēbat :                                τη γενική πληθυντικού αριθμού της μετοχής ενεστώτα στο  

                                                θηλυκό γένος

 perdidi :                               το α΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή

 fit :                                      το γερουνδιακό στην ονομαστική ενικού αριθμού στο αρσενικό  

                                                   γένος

cecidērunt :               τη δοτική πληθυντικού αριθμού της μετοχής μέλλοντα στο ουδέτερο   

                                           γένος

fuerint :                            το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής μέλλοντα

 dixisse :                     το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην άλλη  

                                            φωνή

 ferunt :                         το γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής ενεστώτα στην ίδια φωνή

referre :                       το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα στην άλλη φωνή

 interficiendo  :            το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής ενεστώτα στην άλλη φωνή

 cognovisset   :           το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής μέλλοντα στην ίδια φωνή

elapso :                          το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού

resecandōrum :          το γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής συντελεσμένου μέλλοντα στην  

                                     άλλη φωνή

obiurgandam :                          το απαρέμφατο του παρακειμένου στην άλλη φωνή

                                                                                                  Μονάδες 15

 Γ1α. «vocātus»: να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση, εισαγόμενη με τον χρονικό σύνδεσμο postquam (μονάδα 1) και να αιτιολογήσετε την εκφορά της (μονάδες 2).

                                                                                                   Μονάδες 3

 Γ1β. «Tum intellexi, quos fidos amīcos habuissem»: να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ.

                                                                                                  Μονάδες 3

 Γ1γ. «Porcia, Bruti uxor, cultellum tonsorium poposcit»: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο, με εξάρτηση από το «Homines dicunt».

                                                                                                  Μονάδες 3

 Γ1δ. «quod Tarquinium dixisse ferunt exulantem»: να αναδιατυπώσετε την πρόταση αντικαθιστώντας το ρήμα ferunt με το ρήμα fertur. Να επιφέρετε τις απαραίτητες αλλαγές (μονάδες 4) και να τις αιτιολογήσετε (μονάδες 2).

                                                                                                   Μονάδες 6

 Γ2α. «Id exemplum sutōrem quendam incitavit, ut corvum docēret parem salutatiōnem»: να αναδιατυπώσετε την περίοδο αντικαθιστώντας το ρήμα της κύριας πρότασης incitavit με το ρήμα incitat. Να προβείτε στην απαραίτητη αλλαγή (μονάδα 1) και να την αιτιολογήσετε (μονάδες 2).

                                                                                                Μονάδες 3

 Γ2β. «Quodsi forte cecidērunt, tum intellegitur»: να μετατρέψετε τον υποθετικό λόγο έτσι ώστε να εκφράζε ται αντίθεση προς την πραγματικότητα α) στο παρόν (μονάδες 2) και β) στο παρελθόν (μονάδες 2).

                                                                                                   Μονάδες 4

 Γ2γ. «Brutus ad eam obiurgandam vēnit»: να αποδώσετε με τέσσερις τρόπους τον υπογραμμισμένο προσδιορισμό του σκοπού (να μην αποδοθεί με τελική μετοχή).

                                                                                               Μονάδες 8

                                       Απαντήσεις Θεμάτων

Α1.  

Το παράδειγμα αυτό παρακίνησε κάποιον παπουτσή να μάθει σ’ ένα κοράκι τον ίδιο χαιρετισμό. Για πολύ καιρό κοπίαζε μάταια· κάθε φορά που το πουλί δεν απαντούσε, ο παπουτσής συνήθιζε να λέει: «Κρίμα στον κόπο μου». …………….

Αν όμως τυχαία, όπως συμβαίνει συνήθως, χάσουν την εξουσία, τότε γίνεται αντιληπτό πόσο υπήρξαν στερημένοι από φίλους. Αυτό είναι που λένε ότι είπε ο Ταρκύνιος, όταν ήταν εξόριστος: «Τότε κατάλαβα ποιους είχα πιστούς φίλους, ποιους άπιστους, όταν δεν μπορούσα πια να ανταποδώσω τη χάρη ούτε σε εκείνους ούτε σε αυτούς»……………

 Η Πορκία, η σύζυγος του Βρούτου, όταν το σχέδιο του άντρα της για τη δολοφονία του Καίσαρα έμαθε, ένα μαχαιράκι μανικιουρίστα τάχα για να κόψει τα νύχια της ζήτησε και αυτοτραυματίστηκε μ’ αυτό, καθώς της γλίστρησε δήθεν τυχαία. Έπειτα ο Βρούτος, αφού κλήθηκε στην κρεβατοκάμαρά (της) από τα ξεφωνητά των υπηρετριών, ήρθε για να τη μαλώσει, γιατί τάχα (κατά τη γνώμη του) είχε κλέψει την τέχνη του μανικιουρίστα. 

                                                                                          Μονάδες 40

Β1.α. pari diutius inopum haec quο neuter culteli ungues mihi eius

                                                                                           Μονάδες 10

Β1. β. Ea exempla sutores quosdam incitaverunt ή incitavere.   

                                                                                             Μονάδες  5

 B2. doctu respondendo solentium perdam faciendus casuris sunto diceremur fert referre interfice cognoscetis elaberentur resecuerit obiurgavisse

                                                                                            Μονάδες 15

Γ1. α. postquam (Brutus) vocatus est .

Η δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση εκφέρεται με οριστική, γιατί εκφράζει μόνο τη χρονική σχέση.  Συγκεκριμένα, εκφέρεται με οριστική παρακειμένου, γιατί δηλώνει το προτερόχρονο σε σχέση με το ρήμα εξάρτησης (venit), και αναφέρεται στο παρελθόν.

                                                                                              Μονάδες 3

 Γ1. β. Quos fidos amīcos habui?

 Γ1. γ. Homines dicunt Porciam, Bruti uxorem, cultellum tonsorium poposcisse.

                                                                                                 Μονάδες 3

 Γ1. δ. quod Tarquinius dixisse fertur exulans. 

Άρση του λατινισμού, γιατί το ρήμα fertur, από το οποίο εξαρτάται το ειδικό απαρέμφατο dixisse, είναι προσωπικό, λεκτικό, παθητικής φωνής (ταυτοπροσωπία). Η μετοχή exulantem τίθεται σε πτώση ονομαστική, γιατί είναι συνημμένη στο  υποκείμενο του απαρεμφάτου  dixisse και ακολουθεί την πτώση του.

                                                                                                    Μονάδες 6

Γ2. α. Id exemplum sutōrem quendam incitat, ut corvum doceat parem salutatiōnem. 

Η δευτερεύουσα βουλητική πρόταση εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα (doceat) γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (incitat). Ισχύει η ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων (συγχρονισμός της κύριας με τη δευτερεύουσα πρόταση).

                                                                                                   Μονάδες 3

 Γ2. β.  α) Quodsi forte caderent, tum  intellegeretur (για το παρόν).

             β) Quodsi forte cecidissent,  tum intellectum esset (για το παρελθόν). 

                                                                                                  Μονάδες 4

Γ2γ  Brutus venit ....

                1... ut eam obiurgaret (μονάδες 2)

                2... qui eam obiurgaret  (μονάδες 2)

                3... eam obiurgatum  (μονάδες 1)

                4 ...eius obiurgandae causa(=υποχρεωτική γερουνδιακή έλξη)  (μονάδες 3)

                                                                                                     Μονάδες  8

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ 2015

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΔΕΥΤΕΡΑ 25 ΜΑΪΟΥ 2015

- ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

                     Διδαγμένο κείμενο Πλάτωνος Πρωταγόρας (322a-d)

  Ἐπειδὴ δὲ ὁ ἄνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας, πρῶτον μὲν διὰ τὴν τοῦ θεοῦ συγγένειαν ζῴων μόνον θεοὺς ἐνόμισεν, καὶ ἐπεχείρει βωμούς τε ἱδρύεσθαι καὶ ἀγάλματα θεῶν· ἔπειτα φωνὴν καὶ ὀνόματα ταχὺ διηρθρώσατο τῇ τέχνῃ, καὶ οἰκήσεις καὶ ἐσθῆτας καὶ ὑποδέσεις καὶ στρωμνὰς καὶ τὰς ἐκ γῆς τροφὰς ηὕρετο. Οὕτω δὴ παρεσκευασμένοι κατ’ ἀρχὰς ἄνθρωποι ᾤκουν σποράδην, πόλεις δὲ οὐκ ἦσαν· ἀπώλλυντο οὖν ὑπὸ τῶν θηρίων διὰ τὸ πανταχῇ αὐτῶν ἀσθενέστεροι εἶναι, καὶ ἡ δημιουργικὴ τέχνη αὐτοῖς πρὸς μὲν τροφὴν ἱκανὴ βοηθὸς ἦν, πρὸς δὲ τὸν τῶν θηρίων πόλεμον ἐνδεής —πολιτικὴν γὰρ τέχνην οὔπω εἶχον, ἧς μέρος πολεμική— ἐζήτουν δὴ ἁθροίζεσθαι καὶ σῴζεσθαι κτίζοντες πόλεις· ὅτ’ οὖν ἁθροισθεῖεν, ἠδίκουν ἀλλήλους ἅτε οὐκ ἔχοντες τὴν πολιτικὴν τέχνην, ὥστε πάλιν σκεδαννύμενοι διεφθείροντο. Ζεὺς οὖν δείσας περὶ τῷ γένει ἡμῶν μὴ ἀπόλοιτο πᾶν, Ἑρμῆν πέμπει ἄγοντα εἰς ἀνθρώπους αἰδῶ τε καὶ δίκην, ἵν’ εἶεν πόλεων κόσμοι τε καὶ δεσμοὶ φιλίας συναγωγοί. Ἐρωτᾷ οὖν Ἑρμῆς Δία τίνα οὖν τρόπον δοίη δίκην καὶ αἰδῶ ἀνθρώποις· «Πότερον ὡς αἱ τέχναι νενέμηνται, οὕτω καὶ ταύτας νείμω; Νενέμηνται δὲ ὧδε· εἷς ἔχων ἰατρικὴν πολλοῖς ἱκανὸς ἰδιώταις, καὶ οἱ ἄλλοι δημιουργοί· καὶ δίκην δὴ καὶ αἰδῶ οὕτω θῶ ἐν τοῖς ἀνθρώποις, ἢ ἐπὶ πάντας νείμω»; «Ἐπὶ πάντας», ἔφη ὁ Ζεύς, «καὶ πάντες μετεχόντων· οὐ γὰρ ἂν γένοιντο πόλεις, εἰ ὀλίγοι αὐτῶν μετέχοιεν ὥσπερ ἄλλων τεχνῶν· καὶ νόμον γε θὲς παρ’ ἐμοῦ τὸν μὴ δυνάμενον αἰδοῦς καὶ δίκης μετέχειν κτείνειν ὡς νόσον πόλεως».

 Α1. Από το παραπάνω κείμενο να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Οὕτω δὴ παρεσκευασμένοι. . . φιλίας συναγωγοί».

                                                                                                 Μονάδες 10

Β1.«Ὁ ἄνθρωπος θείας μετέσχε μοίρας»: Να ερμηνεύσετε τη φράση.                   

                                                                                                 Μονάδες 10

 Β2. «Οὕτω δὴ παρεσκευασμένοι . . . μετεχόντων»: Από ποιες φάσεις διέρχεται η προσπάθεια των ανθρώπων να δημιουργήσουν πολιτικά οργανωμένες κοινωνίες, σύμφωνα με το απόσπασμα;

                                                                                                   Μονάδες 10

Β3. Με βάση το απόσπασμα «οὐ γὰρ ἂν γένοιντο . . . ὡς νόσον πόλεως» του πρωτότυπου κειμένου και το μεταφρασμένο απόσπασμα που ακολουθεί, να δικαιολογήσετε την επιβολή της θανατικής ποινής σε όσους δεν μετέχουν στην πολιτική αρετή , παρόλο που ο Δίας την είχε δωρίσει σε όλους.

                                             Πλάτωνος Πρωταγόρας (326e)

 Ότι το πράγμα αυτό1 το θεωρούν διδακτό και στο ιδιωτικό και στο δημόσιο επίπεδο, το αποδείξαμε ήδη. Ενώ όμως είναι το πράγμα αυτό διδακτό, αφού είναι κάτι που μπορεί να φροντίσει και να καλλιεργήσει κανείς, αυτοί διδάσκουν στους γιους τους τα άλλα, των οποίων η άγνοια δεν πρόκειται να επιφέρει ως ποινή τον θάνατο, αυτό όμως, την αρετή, που εάν τα αγόρια δεν τη μάθουν και δεν τη φροντίσουν, μπορεί να υποστούν ως ποινή και τον θάνατο και την εξορία και τη δήμευση της περιουσίας εκτός από τη θανάτωση και, με μια λέξη, τη συνολική καταστροφή του οἴκου τους, αυτή δεν τη διδάσκουν και δεν τη φροντίζουν με κάθε δυνατή επιμέλεια!

1 την αρετή

                                                                                                 Μονάδες 10

 Β4. Να γράψετε στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε καθεμιά από τις παρακάτω θέσεις, τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη:

α. Η δίκη και καταδίκη του Σωκράτη ήταν πολιτική δίωξη.  

 β. Ο Πλάτων με τα ταξίδια του στη Σικελία κατάφερε να εφαρμόσει το πολιτικό του όραμα.

γ. Ο Πλάτων ανέλαβε πολιτικά αξιώματα στην Αθήνα.

δ. Οι λογοτεχνικές ικανότητες του Πλάτωνα αποτυπώνονται στον «Πρωταγόρα».

ε. Στον διάλογο «Πρωταγόρας» ο Σωκράτης και ο Πρωταγόρας συμφώνησαν ότι η αρετή είναι διδακτή.

                                                                                              Μονάδες 10

Β5. Να βρείτε στο παραπάνω διδαγμένο κείμενο μία ετυμολογικά συγγενή λέξη, απλή ή σύνθετη, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις της αρχαίας ελληνικής: λοχαγός, ἀγαλλίασις, θρέψις, βαθμίς, ἄφιξις, ὀχυρός, διάδημα, νεογνός, ὀλέθριος, δεισιδαίμων.

                                                                                                 Μονάδες 10

         

                                           Γ. Αδίδακτο κείμενο 

                        Θουκυδίδου Ἱστορίαι Α. 15. 1-2 (εκδ. Teubner)

   Τά μὲν οὖν ναυτικὰ τῶν Ἑλλήνων τοιαῦτα ἦν, τά τε παλαιὰ καὶ τὰ ὕστερον γενόμενα. ἰσχὺν δὲ περιεποιήσαντο ὅμως οὐκ ἐλαχίστην οἱ προσσχόντες αὐτοῖς χρημάτων τε προσόδῳ καὶ ἄλλων ἀρχῇ· ἐπιπλέοντες γὰρ τὰς νήσους κατεστρέφοντο, καὶ μάλιστα ὅσοι μὴ διαρκῆ εἶχον χώραν. κατὰ γῆν δὲ πόλεμος, ὅθεν τισὶ καὶ δύναμις παρεγένετο, οὐδεὶς ξυνέστη· πάντες δὲ ἦσαν, ὅσοι καὶ ἐγένοντο, πρὸς ὁμόρους τοὺς σφετέρους ἑκάστοις, καὶ ἐκδήμους στρατείας πολὺ ἀπὸ τῆς ἑαυτῶν ἐπ’ ἄλλων καταστροφῇ οὐκ ἐξῇσαν οἱ Ἕλληνες. οὐ γὰρ ξυνειστήκεσαν πρὸς τὰς μεγίστας πόλεις ὑπήκοοι, οὐδ’ αὖ αὐτοὶ ἀπὸ τῆς ἴσης κοινὰς στρατείας ἐποιοῦντο […].

ἐξῇσαν στρατείας= έκαναν εκστρατείες

 Γ1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του κειμένου.

                                                                                   Μονάδες 20

Γ2. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:   

ἦν :                                   το τρίτο ενικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα

ἐλαχίστην :           τη δοτική πληθυντικού του συγκριτικού βαθμού στο ίδιο γένος προσσχόντες :            το πρώτο πληθυντικό πρόσωπο υποτακτικής του ίδιου χρόνου                                                 στην ίδια φωνή

ἐπιπλέοντες :                 το δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο προστακτικής του ίδιου χρόνου                                              στην ίδια φωνή

κατεστρέφοντο :       το τρίτο ενικό πρόσωπο προστακτικής παρακειμένου στην ίδια                                                     φωνή

μάλιστα :                        τον θετικό βαθμό

διαρκῆ :                        την κλητική ενικού του αρσενικού γένους

ἐκδήμους :                       τη δοτική πληθυντικού του θηλυκού γένους

οὐδείς :                                  τη γενική ενικού του θηλυκού γένους

ἐξῇσαν :                                 το απαρέμφατο του αορίστου β΄.

                                                                                    Μονάδες 10

Γ3.α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων: τὰ ναυτικά, αὐτοῖς, ἄλλων (το πρώτο στο κείμενο), ἐπὶ καταστροφῇ, ὑπήκοοι. μονάδες 5

Γ3.β. «ἰσχὺν δὲ περιεποιήσαντο ὅμως οὐκ ἐλαχίστην οἱ προσσχόντες αὐτοῖς»: Να μεταφέρετε την παραπάνω πρόταση στον πλάγιο λόγο με όλους τους δυνατούς τρόπους, με εξάρτηση από τη φράση: «Ἅπαντες γιγνώσκουσι». μονάδες 5

                                                                                     Μονάδες 10

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ 2015

  ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ΄ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ Δ΄ ΤΑΞΗΣ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 22 ΜΑΪOY 2015 -   

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

                                ΚΕΙΜΕΝΟ

                                      Διονύσιος Σολωμός 

                                                 Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ 

3 [20.]

Ἀκόμη ἐβάστουνε ἡ βροντή.....................................

Κι ἡ θάλασσα, πού σκίρτησε 1 σάν τό χοχλό2 πού βράζει,

Ἡσύχασε καί ἔγινε ὅλο ἡσυχία καί πάστρα, 3

Σάν περιβόλι εὐώδησε κι ἐδέχτηκε ὅλα τ’ ἄστρα·

 5 Κάτι κρυφό μυστήριο ἐστένεψε τή φύση4

Κάθε ὀμορφιά νά στολιστεῖ καί τό θυμό ν’ ἀφήσει.

Δέν εἶν’ πνοή στόν οὐρανό, στή θάλασσα, φυσώντας

Οὔτε ὅσο κάνει στόν ἀνθό ἡ μέλισσα περνώντας,

Ὅμως κοντά στήν κορασιά, πού μ’ ἔσφιξε κι ἐχάρη,

10 Ἐσειότουν τ’ ὁλοστρόγγυλο καί λαγαρό5 φεγγάρι·

Καί ξετυλίζει ὀγλήγορα κάτι πού ἐκεῖθε βγαίνει,

Κι ὀμπρός μου ἰδού πού βρέθηκε μία φεγγαροντυμένη.

Ἔτρεμε τό δροσάτο φῶς στή θεϊκιά θωριά της,

Στά μάτια της τά ὁλόμαυρα καί στά χρυσά μαλλιά της.

4 [21.]

Ἐκοίταξε τ’ ἀστέρια, κι ἐκεῖνα ἀναγαλλιάσαν,

Καί τήν ἀχτινοβόλησαν καί δέν τήν ἐσκεπάσαν·

Κι ἀπό τό πέλαο, πού πατεῖ χωρίς νά τό σουφρώνει, 6

Κυπαρισσένιο ἀνάερα τ’ ἀνάστημα σηκώνει,

5 Κι ἀνεῖ τς ἀγκάλες μ’ ἔρωτα καί μέ ταπεινοσύνη,

Κι ἔδειξε πάσαν ὀμορφιά καί πάσαν καλοσύνη.

Τότε ἀπό φῶς μεσημερνό ἡ νύχτα πλημμυρίζει,

Κι ἡ χτίσις ἔγινε ναός πού ὁλοῦθε λαμπυρίζει.

Τέλος σ’ ἐμέ πού βρίσκομουν ὀμπρός της μές στά ρεῖθρα7 ,

10 Καταπώς στέκει στό Βοριά ἡ πετροκαλαμίθρα8 ,

 Ὄχι στήν κόρη, ἀλλά σ’ ἐμέ τήν κεφαλή της κλίνει·

Τήν κοίταζα ὁ βαριόμοιρος, μ’ ἐκοίταζε κι ἐκείνη.

Ἔλεγα9 πώς τήν εἶχα ἰδεῖ πολύν καιρόν ὀπίσω,

Κάν10 σέ ναό ζωγραφιστή μέ θαυμασμό περίσσο,

15 Κάνε τήν εἶχε ἐρωτικά ποιήσει ὁ λογισμός μου,

Κάν τ’ ὄνειρο, ὅταν μ’ ἔθρεφε τό γάλα τῆς μητρός μου·

 Ἤτανε μνήμη παλαιή, γλυκιά κι ἀστοχισμένη,

Πού ὀμπρός μου τώρα μ’ ὅλη της τή δύναμη προβαίνει·

 Σάν τό νερό πού τό θωρεῖ τό μάτι ν’ αναβρύζει

20 Ξάφνου ὀχ11 τά βάθη τοῦ βουνοῦ, κι ὁ ἥλιος τό στολίζει.

Βρύση ἔγινε τό μάτι μου κι ὀμπρός του δέν ἐθώρα,

Κι ἔχασα αὐτό τό θεϊκό πρόσωπο γιά πολλή ὥρα,

Γιατί ἄκουγα12 τά μάτια της μέσα στά σωθικά μου,

Πού ἐτρέμαν καί δέ μ’ ἄφηναν νά βγάλω τή μιλιά μου·

25 Ὅμως αὐτοί13 εἶναι θεοί, καί κατοικοῦν ἀπ’ ὅπου

Βλέπουνε μές στήν ἄβυσσο καί στήν καρδιά τ’ ἀνθρώπου,

Κι ἔνιωθα πώς μοῦ διάβαζε καλύτερα τό νοῦ μου

Πάρεξ ἄν ἤθελε τῆς πῶ μέ θλίψη τοῦ χειλιού μου:

 «Κοίτα με μές στά σωθικά, πού φύτρωσαν οἱ πόνοι …………………………………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………………………………….

30 Ὅμως ἐξεχειλίσανε τά βάθη τῆς καρδιᾶς μου·

Τ’ ἀδέλφια μου τά δυνατά οἱ Τοῦρκοι μοῦ τ’ ἀδράξαν,

Τήν ἀδελφή μου ἀτίμησαν κι ἀμέσως τήν ἐσφάξαν,

Τόν γέροντα τόν κύρην μου ἐκάψανε τό βράδι,

Καί τήν αὐγή μοῦ ρίξανε τή μάνα στό πηγάδι.

35 Στήν Κρήτη……………………………………………………………………………

Μακριά 'πό κεῖθ’ ἐγιόμισα τές φοῦχτες μου κι ἐβγῆκα.

Βόηθα, Θεά, τό τρυφερό κλωνάρι μόνο νά 'χω·

Σέ γκρεμό κρέμουμαι βαθύ, κι αὐτό βαστῶ μονάχο».

5 [22.]

Ἐχαμογέλασε γλυκά στόν πόνο τῆς ψυχῆς μου,

Κι ἐδάκρυσαν τά μάτια της, κι ἐμοιάζαν τῆς καλῆς μου .

Ἐχάθη, ἀλιά μου! ἀλλ’ ἄκουσα τοῦ δάκρυου της ραντίδα14

 Στό χέρι, πού 'χα σηκωτό μόλις ἐγώ τήν εἶδα. —

 5 Ἐγώ ἀπό κείνη τή στιγμή δέν ἔχω πλιά τό χέρι,

Π’ ἀγνάντευεν Ἀγαρηνό κι ἐγύρευε μαχαίρι·

Χαρά δέν τοῦ 'ναι ὁ πόλεμος· τ’ ἁπλώνω τοῦ διαβάτη

Ψωμοζητώντας, κι ἔρχεται μέ δακρυσμένο μάτι·

Κι ὅταν χορτάτα δυστυχιά τά μάτια μου ζαλεύουν 15 ,

10 Ἀργά, κι ὀνείρατα σκληρά τήν ξαναζωντανεύουν,

Καί μέσα στ’ ἄγριο πέλαγο τ’ ἀστροπελέκι σκάει,

Κι ἡ θάλασσα να καταπιεῖ τήν κόρη ἀναζητάει,

Ξυπνῶ φρενίτης, 16 κάθομαι, κι ὁ νοῦς μου κινδυνεύει.

Καί βάνω τήν παλάμη μου, κι ἀμέσως γαληνεύει. —

15 Τά κύματα ἔσχιζα μ’ αὐτό, 17 τ’ ἄγρια καί μυρωδάτα,

Μέ δύναμη πού δέν εἶχα μήτε στά πρῶτα νιάτα,

Μήτε ὅταν ἐκροτούσαμε, 18 πετώντας τά θηκάρια,

Μάχη στενή μέ τούς πολλούς ὀλίγα παλληκάρια.

Μήτε ὅταν τόν μπομπο-Ἰσούφ καί τς ἄλλους δύο βαροῦσα

20 Σύρριζα στή Λαβύρινθο π’ ἀλαίμαργα19 πατοῦσα20 .

Στό πλέξιμο21 τό δυνατό ὁ χτύπος τῆς καρδιᾶς μου

(Κι αὐτό μοῦ τ’ αὔξαιν’) ἔκρουζε 22 στήν πλεύρα τῆς κυρᾶς μου.

______________________

1 σκίρτησε: αόριστος σε θέση παρατατικού («σκιρτούσε»: αναταρασσόταν).

2 χοχλό: κοχλασμό, βράσιμο.

3πάστρα: καθαρότητα, διαύγεια.

4 εστένεψε τη φύση: επιβλήθηκε (στην πλάση), την ανάγκασε…

 5 λαγαρό: διαυγές, καθαρό, φωτεινό.

6 χωρίς να το σουφρώνει: χωρίς καν να ρυτιδώνει, χωρίς και κατά το ελάχιστο να υποχωρεί η επιφάνεια του νερού στο βήμα της, χωρίς να βυθίζεται.

7 ρείθρα: (με την αρχαία σημασία, ῥέεθρα) υδάτινα ρεύματα (σημερ. σημασία: χαντάκια, αυλάκια στο πλάι των δρόμων, κοίτες ποταμών).

8πετροκαλαμίθρα: (αντιδάνειο: καλαμίτις < βενετ. pietra calamita)· είδος πρωτόγονης (επιπλέουσας σε δοχείο με νερό) μαγνητικής βελόνας από καλάμι, δείκτης πυξίδας· αλεξικέραυνο. 9Έλεγα: συλλογιζόμουν, είχα την εντύπωση.

10Κάν-Κάνε: λες και, είτε-είτε.

11οχ: (ιδιωμ. < ἐκ)· από. Πολύ συνηθισμένο στον Σολωμό.

12άκουγα: ένιωθα. 13αυτοί – αντί αυτά (δηλ. τα μάτια): έλξη του γένους από το θεοί.

 14 ραντίδα: ρανίδα (< ραίνω), σταγόνα, σταλαγματιά.

15 ζαλεύουν (< κοιν. ζαλώνω· φορτώνω, επιβαρύνω· ή κρητ. ζάλο· βήμα, βηματισμός): ζαλίζονται, αναστρέφονται (;) / βαραίνουν από κούραση.

16 φρενίτης: (< φρένα): φρενιασμένος, έξω φρενών, μανιακός, ταραγμένος· ο νους μου κινδυνεύει: πάω να χάσω το μυαλό μου, διακινδυνεύεται η πνευματική μου ισορροπία.

17 μ’ αυτό, αντί μ’ αυτή (την παλάμη): λες και, είτε-είτε.

18 εκροτούσαμε: συγκροτούσαμε, συνάπταμε.

19αλαίμαργα: το επίρρημα μεταφορικό, προς δήλωση του πολεμικού μένους.

20πατούσα: (εδώ ιδίως) κυρίευα, κρατούσα κυριαρχικά

21πλέξιμο: η πλεύση, το κολύμπημα.

22 έκρουζε: χτυπούσε, έκρουε· πλεύρα: το πλευρό, το πλάι.

                                             ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Α1. Το έργο του Δ. Σολωμού έχει δεχτεί επιρροές και από το δημοτικό τραγούδι. Να αναφέρετε τρία διαφορετικά χαρακτηριστικά του δημοτικού τραγουδιού που εντοπίζετε στα αποσπάσματα του ποιήματος «Ο Κρητικός» και για καθένα από αυτά να γράψετε ένα παράδειγμα.

Μονάδες 15

 Β1. Σύμφωνα με τον Β. Αθανασόπουλο: «[…] Το φως μπορεί μες στο ποιητικό τοπίο του Σολωμού να μεταμορφώνει τα πράγματα και να μετουσιώνει τα σώματα που φωτίζει. Το φως είναι η ενέργεια του Θεού, είναι η όραση του Θεού.[…]». Στο κείμενο που σας δίνεται, να εντοπίσετε τέσσερα στοιχεία που υποστηρίζουν την παραπάνω άποψη (μονάδες 8) και να τα σχολιάσετε (μονάδες 12).

                                                                                                     Μονάδες 20

Β2. Να βρείτε και να σχολιάσετε :

α) τα τρία χρονικά επίπεδα στο απόσπασμα 5 [22.] (μονάδες 12) και

β) το περιεχόμενο και τον λειτουργικό ρόλο της παρομοίωσης στους στίχους 9-11 του αποσπάσματος 4 [21.] (μον. 8):

«Τέλος σ’ ἐμέ πού βρίσκομουν ὀμπρός της μές στά ρεῖθρα,

καταπώς στέκει στό Βοριά ἡ πετροκαλαμίθρα,

Ὄχι στήν κόρη, ἀλλά σ’ ἐμέ τήν κεφαλή της κλίνει».

                                                                                      Μονάδες 20

Γ1. α) Να σχολιάσετε το περιεχόμενο των παρακάτω στίχων του αποσπάσματος 4 [21.] σε ένα κείμενο 100-120 λέξεων:

«Ἔλεγα πώς τήν εἶχα ἰδεῖ πολύν καιρόν ὀπίσω,

Κάν σέ ναό ζωγραφιστή μέ θαυμασμό περίσσο,

Κάνε τήν εἶχε ἐρωτικά ποιήσει ὁ λογισμός μου,

Κάν τ’ ὄνειρο, ὅταν μ’ ἔθρεψε τό γάλα τῆς μητρός μου ·

Ἤτανε μνήμη παλαιή, γλυκιά κι ἀστοχισμένη» (15 μονάδες)

 β) Να σχολιάσετε τις αλλαγές που συμβαίνουν στη ζωή και στο ήθος του Κρητικού στους παρακάτω στίχους του αποσπάσματος 5 [22.] σε ένα κείμενο 80-100 λέξεων:

«[…] ἀλλ’ ἄκουσα τοῦ δάκρυου της ραντίδα

Στό χέρι, πού 'χα σηκωτό μόλις ἐγώ τήν εἶδα. —

Ἐγώ ἀπό κείνη τή στιγμή δέν ἔχω πλιά τό χέρι,

Π’ ἀγνάντευεν Ἀγαρηνό κι ἐγύρευε μαχαίρι·

Χαρά δέν τοῦ 'ναι ὁ πόλεμος· τ’ ἁπλώνω τοῦ διαβάτη

Ψωμοζητώντας, κι ἔρχεται μέ δακρυσμένο μάτι·» (10 μονάδες)

                                                                                               Μονάδες 25

Δ1. Στα κείμενα του Δ. Σολωμού και του Κ. Καρυωτάκη που σας δίνονται, να εντοπίσετε (μονάδες 5) και να σχολιάσετε (μονάδες 15) δύο ομοιότητες και τρεις διαφορές ως προς το περιεχόμενο. Μονάδες 20

                          Κ. Γ. Καρυωτάκης

                      ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΝΕΡΑΪΔΑ

Ἀπό τά βράχι’ ἀνάμεσα πετιέται 'να κεφάλι

καί βλέμματα ὁλόγυρα σκορπάει φοβισμένα.

Ἐγώ, κρυμμένος κάπου κεῖ στό ἔρημ’ ἀκρογιάλι, 

τό βλέπω –σάν σέ ὄνειρο– μέ μάτια λιγωμένα.

Ἕνα κορμί παρθενικό, γυμνό ἀργοπροβάλλει

κι ἁπλώνεται ἡδονικά σε κύματ’ ἀφρισμένα·

 ὁ ἥλιος ἐσκυθρώπασε μπροστά στά τόσα κάλλη,

 τά κάλλη τ’ ἀπολλώνεια καί τά φωτολουσμένα.

 Ἀνατριχιάζ’ ἡ θάλασσα στό θεῖο ἄγγισμά τους,

τά κυματάκια ἁπαλά μέ χάρη τ’ ἀγκαλιάζουν

κι ἀχτίδες τά χαϊδεύουνε χρυσές στό πέρασμά τους.

Θεότρελος, ὁ δύστυχος, βουτιέμαι μές στό κύμα,

τά μάτια της τά θεϊκά μέ φόβο μέ κοιτάζουν

καί χάνεται στή θάλασσα… Ἦταν νεράιδα… Κρίμα!

Κ. Γ. Καρυωτάκη, Άπαντα τα Ευρισκόμενα, Εκδ. Ερμής 2006, σ.161

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 2015

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΣΤΗΝ  ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 2015

                                                      

                                                     ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΘΕΜΑ Α1

Να δώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω όρων:

α) Συμβούλιο Ασφαλείας ΟΗΕ

β) Χάτι Χουμαγιούν

γ) Ανατολικό Ζήτημα

                                                                               Μονάδες 15

 ΘΕΜΑ Α2

 Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση:

 α) Η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) ιδρύθηκε με τη Συνθήκη της Ρώμης (1957).

β) Η διεθνής οικονομική κρίση του 1929 είχε ως συνέπεια τη χρεοκοπία της Ελλάδας (1932). γ) Η προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού μέσω του Σχεδίου Ανάν κατέληξε σε επιτυχία.

δ) Στις αρχές του 1956, ο Χρουστσόφ εξήγγειλε την πολιτική της διαφάνειας, η οποία θα   

    συνέβαλλε στην οικονομική ανασύνταξη της ΕΣΣΔ.

ε) Η επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843 οδήγησε στην παραχώρηση του πρώτου Συντάγματος του Ανεξάρτητου Ελληνικού Κράτους .

                                                                                                   Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Β1

Η καταστροφή της Χίου και ο αντίκτυπός της στον υπόλοιπο κόσμο.

                                                                                                      Μονάδες 12

ΘΕΜΑ Β2

 α) Ποιες ρυθμίσεις περιλάμβανε η συνθήκη του Βουκουρεστίου (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1913); (μονάδες 5)

β) Ποια ζητήματα παρέμειναν σε εκκρεμότητα μετά την υπογραφή της παραπάνω συνθήκης και ποια από αυτά ρύθμισε το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας (4/17 Δεκεμβρίου 1913); (μονάδες 8)

                                                                                                           Μονάδες 13

                                                         

                                                            ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΘΕΜΑ Γ1

Αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας δίνονται και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφερθείτε:

α) στην κατάσταση της Ελλάδας των αρχών της δεκαετίας του 1830 (μονάδες 10) και

β) στις πρώτες προσπάθειες συγκρότησης του ελληνικού κράτους από τον Όθωνα (μονάδες 15).

                                                                                                               Μονάδες 25

                                                                      

                                                                  ΚΕΙΜΕΝΟ Α

Η κατάσταση στην Ελλάδα κατά την περίοδο της Αντιβασιλείας του Όθωνα (1833-1835)      

    Όταν λοιπόν στις 25 Ιανουαρίου/6 Φεβρουαρίου 1833 φθάνει ο Όθων στην Ελλάδα, συνοδευόμενος από τα τρία μέλη της αντιβασιλείας, τον Armansperg, Maurer και τον Heideck, βρίσκει τη χώρα σε πλήρη αναρχία. […] Η οικονομική κατάσταση ήταν από κάθε άποψη αξιοθρήνητη. Αλλά και γενικά η ταμειακή κατάσταση του κράτους ήταν χαώδης. Έπρεπε να πληρωθούν οι καθυστερημένοι από το 1827 μισθοί των υπαλλήλων, που ως το τέλος του 1832 υπολογίζονταν σε 23.437.413 φοίνικες. Έπρεπε ν’ αποζημιωθούν τα ναυτικά νησιά Ύδρα, Σπέτσες και Ψαρά, για να κινηθεί το εμπόριο. Οι αποζημιώσεις αυτές υπολογίζονταν σε 5 εκατ. φράγκα. Επίσης έπρεπε να εξοφληθούν οι αποζημιώσεις των αγωνιστών, που τις είχε αναγνωρίσει η συνέλευση της Τροιζήνας και που ανέβαιναν σε 9.300.0 00 φρ. Επίσης έπρεπε να καταβληθούν στην Τουρκία αποζημίωση 13.333.333 φρ. για την παραχώρηση της επαρχίας Λαμίας στα όρια του ελληνικού κράτους. Επίσης έπρεπε να εξοφληθούν και μερικές άλλες μικροπιστώσεις. Εκτός από όλες αυτές τις απαιτήσεις, το ελληνικό κράτος έπρεπε ευθύς μετά την εγκατάσταση της αντιβασιλείας ν’ αντιμετωπίσει τις τακτικές δαπάνες της κρατικής μηχανής, της πληρωμής των τόκων του δανείου των 60 εκατ., που υπολογίζονταν σε 3.351.950 φρ., και της υπηρεσίας του χρεωλυσίου που υπολογίζονταν σε 670.390 φρ.

Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, Νέα Ελληνική Ιστορία 1204-1985, Θεσσαλονίκη: ΒΑΝΙΑΣ, 2004 κβ, σσ. 210-211.

                                                                     ΚΕΙΜΕΝΟ Β

 Η αντιβασιλεία απασχολήθηκε με την εσωτερική οργάνωση του κράτους, η οποία καταστρώθηκε και νομοθετήθηκε κατά το πρότυπο του διο ικητικού οργανισμού και μηχανισμού που λειτουργούσε τότε στη Βαυαρία και στα άλλα μεσαία ή μικρά γερμανικά κράτη κατ’ επίδραση του γαλλικού συγκεντρωτικού διοικητικού συστήματος του 1790 (το νέο ελληνικό διοικητικό σύστημα, κατά βάση, εξακολουθεί να υφίσταται ως σήμερα). Διατήρησε τα 7 υπουργεία που προϋπήρχαν (εξωτερικών, δικαιοσύνης, εσωτερικών, εκκλησιαστικών και εκπαιδεύσεως, οικονομικών, στρατιωτικών, ναυτικών) και πρόσθεσε ως παράρτημα του υπουργείου εσωτερικών το δημοσιονομικόν γραφείον , που ήταν απαραίτητο για την επίλυση των καυτών εποικιστικών προβλημάτων της χώρας . […] Οργανώνει τη δικαιοσύνη και συντάσσει κώδικες. Επίσης προβαίνει στη συστηματική οργάνωση της χώρας ιδρύοντας το Ανώτατον Λογιστήριον , τα κεντρικά και επαρχιακά ταμεία και το Εθνικόν Νομισματοκοπείον. Στην οργανωτική αυτή εργασία πρωταρχικός είναι ο ρόλος του Maurer. Στις 27 Σεπτεμβρίου/9 Οκτωβρίου 1833 ιδρύεται το Ελεγκτικόν Συνέδριον με πρόεδρο τον Γάλλο οικονομολόγο Arthémond de Regny, ο οποίος εργάστηκε με ακαταπόνητο ζήλο για την οργάνωση των οικονομικών του κράτους. Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, Νέα Ελληνική Ιστορία 1204-1985, Θεσσαλονίκη: ΒΑΝΙΑΣ, 2004 κβ, σσ. 218-219.

                                                                        ΘΕΜΑ Δ1

 Αξιοποιώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας δίνονται και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να παρουσιάσετε και να ερμηνεύσετε τη διαφωνία Κωνσταντίνου-Βενιζέλου ως προς τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο:

α) κατά την κήρυξή του (μονάδες 12) και

β) μετά τις προτάσεις της αγγλικής κυβέρνησης , το Φεβρουάριο του 1915 (μονάδες 13).                                   

                                                                                                                                Μονάδες 25

                                                          ΚΕΙΜΕΝΟ Α

   Ο Βενιζέλος είχε έντονους συναισθηματικούς δεσμούς με τη Βρετανία και τη Γαλλία, οι οποίες, μαζί με τη Ρωσία, σχημάτιζαν τις Δυνάμεις της Αντάντ. Όχι μόνο θεωρούσε ότι θα είναι οι νικήτριες Δυνάμεις, αλλά και ότι θα ευνοούσαν περισσότερο την επίτευξη και των υπόλοιπων εδαφικών προσδοκιών της χώρας. Ο Κωνσταντίνος, αντίθετα, επίτιμος στρατάρχης του γερμανικού στρατού και παντρεμένος με την αδελφή του κάιζερ της Γερμανίας Γουλιέλμου Β΄, έτρεφε μεγαλύτερο σεβασμό προς τις στρατιωτικές ικανότητες των Κεντρικών Δυνάμεων, της Γερμανίας και της Αυστροουγγαρίας. […]

   Τον Ιανουάριο του 1915 ο Γκρέι πρότεινε να παραχωρήσει η Ελλάδα στη Βουλγαρία τις νεοαποκτηθείσες περιοχές της Καβάλας, της Δράμας και των Σερρών, με αντάλλαγμα αφενός τη Βόρειο Ήπειρο και αφετέρου την ακόμα πιο ελκυστική –αν και αόριστη– υπόσχεση «σημαντικών εδαφικών παραχωρήσεων στις ακτές της Μικράς Ασίας», η οποία με τον μεγάλο ελληνικό πληθυσμό της, συνιστούσε σημαντικό στόχο των αλυτρωτικών φιλοδοξιών.

Richard Clogg, Συνοπτική Ιστορία της Ελλάδας 1770-2000, Αθήνα: Κάτοπτρο, 20032 , σσ. 109-111.

                                                                ΚΕΙΜΕΝΟ Β

Ο Βενιζέλος κατέβαλε τότε όλες τις προσπάθειες να προσανατολίσει τον βασιλιά Κωνσταντίνο και το Γενικό Επιτελείο (οι αρχηγοί του Βίκτωρ Δούσμανης και Ιωάννης Μεταξάς προβάλλουν αντιρρήσεις) προς την Entente και να φέρει την Ελλάδα στο πλευρό της. Πιστεύει πραγματικά ότι ο πόλεμος θα τελειώσει με την νίκη της Entente και ότι η Ελλάδα πρέπει να επωφεληθεί απ’ αυτή την ευκαιρία, για να πραγματοποιήσει τις εθνικές της διεκδικήσεις, αλλά οι στρατιωτικές νίκες των Γερμανών και Αυστριακών σε όλα τα μέτωπα, η αποτυχία της Entente στα Δαρδανέλλια έχουν κάνει εφεκτικούς 1 πολλούς Έλληνες και προ πάντων τη βασιλική οικογένεια. Αυτοί πιστεύουν κιόλας στη γερμανική νίκη.

Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, Νέα Ελληνική Ιστορία 1204-1985, Θεσσαλονίκη: ΒΑΝΙΑΣ, 2004 κβ, σσ. 352-353.

                                                                 ΚΕΙΜΕΝΟ Γ

Τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο περίπλοκα όταν τον Φεβρουάριο του 1915, οι Σύμμαχοι της Αντάντ επιχείρησαν την ατυχή εκστρατεία των Δαρδανελλίων. Ο Βενιζέλος ανυπομονούσε να συμμετάσχει […] Ο βασιλιάς, ενώ στην αρχή είχε συμφωνήσει με την ελληνική συμμετοχή, άλλαξε γνώμη επηρεασμένος από την παραίτηση του αρχηγού του ελληνικού Γενικού Επιτελείου, συνταγματάρχη Ιωάννη Μεταξά, μελλοντικού στρατιωτικού δικτάτορα, ο οποίος φοβόταν ότι η Βουλγαρία θα επωφελείτο από οποιαδήποτε ελληνική ανάμειξη. Richard Clogg, Συνοπτική Ιστορία της Ελλάδας 1770-2000, Αθήνα: Κάτοπτρο, 20032 , σ. 111. 

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2015

ΔΕΥΤΕΡΑ 18 ΜΑΪΟΥ 2015

 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

  ΚΕΙΜΕΝΟ

 Εμείς και οι αρχαίοι χώροι θέασης και ακρόασης

     Οι χώροι θέασης και ακρόασης που δημιούργησε η ελληνική αρχαιότητα αποτελούν για πολλούς λόγους μιαν από τις πιο σημαντικές ομάδες μνημείων της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.

      Πρώτα απ’ όλα, γιατί οι χώροι αυτοί, ως τόποι μαζικής συγκέντρωσης, για θρησκευτικούς, πολιτικούς ή ψυχαγωγικούς σκοπούς, εκφράζουν στην αρχιτεκτονική με τον προφανέστερο τρόπο τη δημοκρατική αντίληψη για τη ζωή και την έντονη αίσθηση κοινότητας που χαρακτήρισε τον αρχαίο βίο. Τα σχετικά αρχιτεκτονικά σχήματα εκείνης της δημιουργίας (θέατρα, βουλευτήρια κλπ.) εξακολουθούν μέχρι σήμερα να εξυπηρετούν ανάλογες δραστηριότητες.

      Ένας δεύτερος λόγος για την ιδιαίτερη σημασία αυτών των χώρων είναι ότι το θέαμα και ο λόγος που αναπτυσσόταν μέσα σ’ αυτούς, ιδιαίτερα το ψυχαγωγικό θέαμα, με την πραγματική έννοια της ψυχαγωγίας, της αγωγής της ανθρώπινης ψυχής, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα κοινωνικά πολιτισμικά αγαθά. Από τη γέννηση του δράματος στους χώρους λατρείας της αρχαίας Ελλάδας μέχρι και σήμερα ο λόγος και η δράση που εκτυλίσσεται μέσα σε θεατρικούς χώρους παράγουν πολιτισμό.

     Και ένας τρίτος λόγος είναι ότι στο χώρο της Μεσογείου, και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, σώζονται σε μεγάλο αριθμό οι χώροι στους οποίους ασκήθηκε από την εποχή της διαμόρφωσής της η θεατρική δημιουργία. Οι χώροι αυτοί, περισσότερο από όσο όλα τα άλλα κατάλοιπα του παρελθόντος, ασκούν στη σύγχρονη κοινωνία αλλά και τη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία, μιαν ιδιαίτερη πρόκληση επαφής του παρόντος με το παρελθόν, επειδή προσφέρονται κατ’ εξοχήν για χρησιμοποίησή τους με την ίδια λειτουργία για την οποία σχεδιάστηκαν. Αυτή η επαφή του παρόντος με το παρελθόν, όχι μόνο των ειδικών αλλά και του ευρύτερου κοινού, είναι μια βασική επιδίωξη της σύγχρονης αρχαιολογίας, η οποία βλέπει τη δικαίωσή της στη βίωση από την κοινωνία του ιστορικού περιεχομένου και του μηνύματος ζωής των μνημείων. Αλλά και από την άλλη πλευρά, η βίωση των μνημείων και η ένταξή τους στη ζωή εξελίσσεται από τάση σε απαίτηση της σύγχρονης κοινωνίας.

       Η επιδίωξη της συνάντησης της σύγχρονης δημιουργικότητας και των διαμορφωμένων από το δημιουργικό παρελθόν σχημάτων θεατρικών χώρων, που εξυπηρετεί την παραπάνω απαίτηση, θέτει, βέβαια, προβλήματα, αφού τα αρχαία θέατρα και οι άλλοι χώροι θέασης, όπως τα ωδεία, τα στάδια κλπ., είναι πλέον μνημεία, όλα με μικρότερες ή μεγαλύτερες φθορές και καταπονήσεις. Τα περισσότερα μάλιστα σώζονται αποσπασματικά, μέχρι σημείου αδυναμίας αναβίωσης και εξυπηρέτησης της κατά προορισμόν λειτουργίας τους.  

      Τα προβλήματα αυτά δεν πρέπει, βέβαια, με κανέναν τρόπο να οδηγούν σε αρνητική τοποθέτηση για τη σύγχρονη χρήση των κατάλληλων για τη δραστηριότητα αυτή μνημείων. Η επαφή του κοινού με τα μνημεία, και ιδιαίτερα στην περίπτωση αυτή η βίωση από το ευρύ κοινό σύγχρονων προβληματισμών και καλλιτεχνικών εκφράσεων μέσα από το ιστορικό περιβάλλον, είναι ο καλύτερος και αποτελεσματικότερος τρόπος προσέγγισης και οικείωσης της πολιτισμικής μας κληρονομιάς. Αλλά είναι, παράλληλα, και ο δραστικότερος τρόπος δημιουργίας στην ευρύτερη κοινωνία συνείδησης εκτίμησης και προστασίας των μνημείων μας.

      Η καταγραφή όλων των μνημείων αυτών –των πολύ ή λιγότερο γνωστών, των εντοπισμένων αλλά μη ερευνημένων, αλλά και εκείνων των οποίων γνωρίζουμε ακόμη την ύπαρξη μόνο από αρχαίες μαρτυρίες– με όλα τα δεδομένα τους, δηλαδή την ιστορία τους, τα χαρακτηριστικά τους, την κατάστασή τους και τις δυνατότητες χρήσης ή απλής ανάδειξής τους, θα προσφέρει ένα πολύ σημαντικό εργαλείο στη συστηματικότερη διαχείριση αυτού του πλούτου.

      Η όσμωση1 αρχαιολόγων, ανθρώπων του θεάτρου, παραγόντων της τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλων διανοητών είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει ένα πολύ καλό κλίμα για μια κοινή προσπάθεια ισορροπημένης και συνετής προσέγγισης του είδους αυτού των μνημείων.

      Η καλλιέργεια, εξάλλου, με διάφορες εκδηλώσεις στο ευρύτερο κοινό της τάσης αυτής απέναντι στα μνημεία θα αποτελέσει ουσιαστική θετική συμβολή, αφενός, στην ολοκληρωμένη προστασία τους (ενεργητική προστασία και από το ευρύ κοινό) και, αφετέρου, στη δημιουργική βίωση των αρχαίων χώρων θέασης.

 Β. Λαμπρινουδάκης, «Εμείς και οι αρχαίοι χώροι θέασης και ακρόασης», στον συλλογικό τόμο «Διάζωμα» κίνηση πολιτών για την ανάδειξη των αρχαίων θεάτρων, Εκδόσεις Διάζωμα 2009 (Διασκευή).

1 όσμωση ή ώσμωση: (μτφ.) η αλληλεπίδραση.

A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100-120 λέξεις).

                                                                                                      Μονάδες 25

 Β1. Να επαληθεύσετε ή να διαψεύσετε , σύμφωνα με το κείμενο, τις παρακάτω διαπιστώσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη:

 α. Ο συγγραφέας συσχετίζει τους αρχαίους θεατρικούς χώρους με τη δημοκρατία.

β. Ο συγγραφέας θεωρεί το αρχαίο θέατρο διασκέδαση και όχι πραγματική ψυχαγωγία.

γ. Κατά τον συγγραφέα, δεν θα πρέπει σήμερα να γίνονται θεατρικές παραστάσεις στα αρχαία θέατρα.

δ. Ο συγγραφέας δεν θα συμφωνούσε με τη διοργάνωση σύγχρονων μαθητικών αγώνων ρητορικής σε ένα αρχαίο βουλευτήριο.

ε. Κατά τον συγγραφέα, η χρήση των αρχαίων θεάτρων σε σύγχρονες εκδηλώσεις μπορεί να συμβάλει στην προστασία και ανάδειξή τους .

                                                                                                             Μονάδες 10

Β2. α) Να βρείτε τους τρόπους ανάπτυξης της έβδομης παραγράφου του κειμένου (Η καταγραφή … αυτού του πλούτου) και να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

                                                                                                              Μονάδες 4

β) Να αντικαταστήσετε τις διαρθρωτικές λέξεις-εκφράσεις με άλλες (λέξεις-εκφράσεις) που να διατηρούν τη συνοχή του κειμένου: Πρώτα απ’ όλα (στη δεύτερη παράγραφο) παράλληλα (στην έκτη παράγραφο) εξάλλου (στην ένατη παράγραφο).

                                                                                                              Μονάδες 6

Β3. α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: εκτυλίσσεται, κατάλοιπα, επιδίωξη, προσέγγισης, ολοκληρωμένη. Μονάδες 5 β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: αναπτυσσόταν, δράση, ερευνημένων, γνωρίζουμε, ανάδειξης.

                                                                                                            Μονάδες 5

 Β4. α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση της διπλής παύλας στην παρακάτω περίπτωση: –των πολύ … αρχαίες μαρτυρίες– (στην έβδομη παράγραφο).

                                                                                                            Μονάδες 2

β) Ποιο ρηματικό πρόσωπο κυριαρχεί στο κείμενο; Να δικαιολογήσετε την επιλογή του συγγραφέα.                                                                                                               Μονάδες 3

Γ1. Σε ομιλία που θα εκφωνήσετε σε ημερίδα του Δήμου σας με θέμα «Προστασία και αξιοποίηση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς», να εκθέσετε τις απόψεις σας (500-600 λέξεις) σχετικά με: α) τους λόγους για τους οποίους πρέπει το ευρύ κοινό να πλησιάσει και να γνωρίσει τους χώρους και τα μνημεία της πολιτισμικής μας κληρονομιάς και β) τις δραστηριότητες με τις οποίες οι πολίτες και ειδικότερα οι νέοι θα εξοικειωθούν με αυτά.

                                                                                                                Μονάδες 40