Karim Miske Arab Jazz

Ένα νουάρ μυθιστόρημα το πρώτο  του πολλά υποσχόμενου και άρτι βραβευθέντος Karim Miske από τις εκδόσεις Πόλις με τον υπαινικτικό τίτλο Arab Jazz ( μετάφραση: Αγγελική Τσέλιου) με κράτησε ξύπνιο σε ένα καράβι που με έφερε σε νησί καλοκαιρινών αναγνώσεων. Το βιβλίο προφανώς παραπέμπει και αποδίδει τιμή στην Λευκή Τζαζ του Ελρόι, και, αν «Λευκή Τζαζ» σημαίνει δουλειά που στράβωσε, στημένη από λευκούς τότε το ανάλογο της στην αραβική τζαζ πραγματεύεται το κακό που έχουμε μπροστά μας και που ενώ έχει πολλά πρόσωπα –ένα της πρόσωπο το αραβικό-είναι όμως ένα.

Ο φονταμενταλισμός από όπου κι αν προέρχεται είναι εδώ: Εβραίοι, χασιδιστές ράστα, μουσουλμάνοι, χριστιανοί, μάρτυρες του Ιεχωβά  στο Παρίσι που αποτελεί ένα χωνευτήρι πολιτισμών και παραδόσεων με κλειτοριδεκτομές, μολυσμένους που τιμωρούνται και αγνούς ως θύματα ή θύτες, με αναγκαστικούς γάμους, εικόνες βγαλμένες από τους μύθους αλλά και από τον πολυφωνικό χάρτη της σημερινής κοινωνίας.

Ο Αχμέντ μετά την ποίηση και το Ντεμπόρ το έχει ρίξει στα αστυνομικά βιβλία που δρουν πάνω του χωροκατακτητικά και καλύπτουν τους τοίχους της γκαρσονιέρας του. Το μυαλό του φτερουγίζει στους μακρινούς καταυλισμούς των προγόνων του, κυκλοφορεί ινκόγκνιτο ανάμεσα στους κέρβερους της ερήμου, οι γύπες τον αναγνωρίζουν πάντα σαν όμοιό τους, και σαν τέτοιος παρατηρεί τις αλλαγές και τη βίαιη εισβολή της πραγματικότητας. Σταγόνες αίμα πέφτουν στο μπαλκόνι του από τη δολοφονημένη Λορά και αφού της πότιζε τα λουλούδια κάποιοι θέλουν να του φορτώσουν το φόνο.

Οι αστυνομικοί που τον εξετάζουν ως μάρτυρα μέσα στο διαμέρισμά του που μοιάζει με ζώνη του λυκόφωτος  νιώθουν ελεύθεροι να ψηλαφίσουν τον εσωτερικό τους κόσμο και η αστυνόμος Ρασέλ αφήνεται να ταξιδέψει και εν τέλει  αναπτύσσει σιωπηρά ένα δεσμό  μαζί του.

Ιστορίες μεταναστών από το Μαρόκο, αναδρομικές αφηγήσεις με θρησκόληπτους Μουσουλμάνους και Εβραίους, αλλά και Μάρτυρες του Ιεχωβά που θεωρούν πως η νεκρή πια κόρη τους τούς επισκεπτόταν για να τους λερώσει, να αδειάσει πάνω τους το βόρβορο του κόσμου, συγκλίνουν στη Γαλλία με τα αρώματα και τις μουσικές, την ενδυματολογική αυστηρότητα και τις παραδόσεις με πολλά χαπάκια Γκόντζγουιλ, ένα νέο ναρκωτικό που κάνει αυτόν που το καταπίνει να νιώθει θεός και να κάνει δολοφονίες ως πραγματικά κονσέπτσουαλ αριστουργήματα.

Ο Αχμέντ βοηθάει τους δυο αστυνόμους να επιλύσουν το φονικό, ενώ διεθνείς επιχειρήσεις διακίνησης ναρκωτικών χρησιμοποιούν φανατικούς θρησκευτικούς αρχηγούς -η προσωποποίηση της αθωότητας- ως κάλυψη. Η χειραγώγηση  κάθε μορφής είναι εδώ, πολιτική, θρησκευτική, κ. α.

 Το καράβι έπιασε λιμάνι, καλή η αραβική τζαζ, αλλά μόλις τακτοποιηθώ, λέω να αφήσω το νουάρ και να το ρίξω στην ανάγνωση βιβλίων ενός που είχε τζαζ κλαμπ στο Τόκιο και έχει τρέξει μαραθώνιο στην Αθήνα. 

8ο Συνέδριο Βιβλιαπελευθερωτών ( Bookcrossing) στη Σκύρο

Το περασμένο Παρασκευοσαββατοκύριακο έγινε στη Σκύρο το ετήσιο συνέδριο βιβλιαπελευθερωτών ( Bookcrossing)   και ήταν μια ευκαιρία να  βρεθούμε άνθρωποι από όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, να απελευθερώσουμε  εκατοντάδες βιβλία στο νησί,  να γνωρίσουμε συγγραφείς από κοντά, να περάσουμε όμορφα μιλώντας για βιβλία, να διασκεδάσουμε, να κολυμπήσουμε, να περιηγηθούμε, να γευτούμε τις λιχουδιές του νησιού. 

 Μια τριήμερη εκδρομή, ένα εξαιρετικό δείγμα βιβλιοφιλικού τουρισμού, που προωθεί ταυτόχρονα τη βιβλιοφιλία αλλά και τη σύσφιξη των σχέσεων της κοινότητας.

 Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου γνωρίσαμε  το σκυριανό αλογάκι, ενημερωθήκαμε  από το ζωγράφο-βιβλιοδέτη κ. Νίκο Νίκα για την καλλιτεχνική βιβλιοδεσία, παρακολουθήσαμε θεατρική παράσταση από το θίασο «Ζω» του έργου του Δημ. Αλεξίου «Άσε κάτω το βιβλίο» σε σκηνοθεσία Γιώργου Κρασαδάκη.

   

Ξεναγηθήκαμε σε παραδοσιακό σκυριανό σπίτι,  και σε εξαιρετικά αρχιτεκτονικά δημιουργήματα του νησιού. Επισκεφτήκαμε το Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς και ακούσαμε τις συγγραφείς:  Έφη Βενιανάκη,  Αγγέλα Καστρινάκη, Νοέλ Μπάξερ και Victoria Hislop να συνομιλούν με θέμα: «Γυναίκα - Θάλασσα - Λογοτεχνία».

Για όσους δεν ξέρουν τι ακριβώς είναι το Bookcrossing θα λέγαμε πως είναι το να αφήνεις βιβλία ελεύθερα σε κάποιο δημόσιο χώρο και μετά να παρακολουθείς από το διαδίκτυο την πορεία τους. Ουσιαστικά εκφράζει την αντίληψη πως δεν πρέπει να  αφήνουμε τα βιβλία να σκονίζονται στις βιβλιοθήκες, τα απελευθερώνουμε να βρουν τον επόμενο αναγνώστη τους. Βιβλία που βρίσκονται στα ράφια μας και  που ποτέ δε θα ξαναδιαβάσουμε είτε γιατί δε μας άρεσαν, είτε δεν έχουμε το χρόνο να τα ξαναδιαβάσουμε.  Σε κάποιον άλλο μπορεί να είναι χρήσιμα  που κι αυτός,  όταν τα διαβάσει,  τα απελευθερώνει για να συνεχίσουν το ταξίδι τους.   

 Οδηγίες λεπτομερείς για το bookcrossing  ΕΔΩ!

Οδυσσέας του Τζόυς και Δουβλινιάδα του Μάτας

 

Δουβλίνο. Ο Τζέημς Τζόυς συναντιέται σαν σήμερα στο λιμάνι της πόλης με τη Νόρα  που σημάδεψε την ερωτική ζωή του. Μόλις κυκλοφόρησε η αλληλογραφία τους στα ελληνικά,  τη μέρα που επιλέγει  για τον ήρωά του το Λεοπόλδο Μπλουμ  να ζήσει την Οδύσσειά του  και  στους βιβλιόφιλους θαυμαστές του να ορίσουν ως «Bloomsday» γιορτάζοντάς την ποικιλοτρόπως.

Προτείνω να διαβάσουμε έστω και λίγες σελιδούλες από το σπουδαίο αυτό βιβλίο και επίσης, όποιος δεν έχει διαβάσει τη Δουβλινιάδα του Μάτας να το κάνει. Είναι άλλος ένας σπουδαίος συγγραφέας του καιρού μας.

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ 2013

Α1.     Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:

 Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet. Tum Caecilia puellae dixit: «ego libenter tibi mea sede cedo». Hoc dictum paulo post res ipsa confirmavit. Nam mortua est Caecilia, quam Metellus, dum vixit, multum amavit; postea is puellam in matrimonium duxit.

………………………………………………………………………………………

Curius et Fabricius, antiquissimi viri, et his antiquiores Horatii plane ac dilucide cum suis locuti sunt; non Sicanorum aut Pelasgorum, qui primi coluisse Italiam dicuntur, sed aetatis suae verbis utebantur. Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris, sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas.

                                                                       Μονάδες 40

                          

Κρητικιά στ΄Απεράθου

                                           Παρατηρήσεις

Β1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις  παρακάτω λέξεις και φράσεις:

longa :               την ονομαστική πληθυντικού του ουδετέρου γένους στον συγκριτικό βαθμό

sibi :                 τον αντίστοιχο τύπο στο α ΄ πρόσωπο

sede :              τη γενική πληθυντικού

paulo :             το επίρρημα στον υπερθετικό βαθμό

res ipsa :            τη δοτική ενικού

multum :              τον αντίστοιχο τύπο στον υπερθετικό βαθμό

Fabricius :        την κλητική ενικού

antiquissimi :     τον θετικό βαθμό του επιρρήματος

viri :                  την αφαιρετική πληθυντικού

suis :                   τον αντίστοιχο τύπο στο α ΄ πρόσωπο (για πολλούς κτήτορες)

primi :                 τη γενική πληθυντικού στον συγκριτικό βαθμό

matre :              τη γενική πληθυντικού

Evandri :            την ονομαστική ενικού

neminem :              τη γενική ενικού.

                                                                   Μονάδες 15

Β2.  Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

standi :                      το β ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου

cederet :                   το β ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του υπερσυντελίκου

dixit :                         τo γ ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα στην παθητική φωνή

confirmavit :              το α ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή

mortua est :             το γ ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα και την ονομαστική ενικού της

                                     μετοχής του μέλλοντα στο αρσενικό γένος

vixit :                         το απαρέμφατο του ενεστώτα

duxit :                       το β ΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή

locuti sunt :              την αιτιατική ενικού της μετοχής του ενεστώτα στο αρσενικό γένος

coluisse :                   το σουπίνο στους δύο τύπους

utebantur :                 το ίδιο πρόσωπο της προστακτικής του μέλλοντα

scire :                            το β ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του ενεστώτα

vis :                             το απαρέμφατο του παρακειμένου και το β ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής   

                                    του  παρατατικού.

                                                                        Μονάδες 15

Γ1α.  Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων:

mora, standi, sibi, paulo, viri, primi, Evandri, scire.

                                                                                        Μονάδες 8

Γ1β. «rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet»: 

                      να μετατρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ.

                                                          Μονάδες 3

Γ1γ. «ego libenter tibi mea sede cedo»: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση από       

                           τη φράση «Caecilia dixit puellae».

                                                        Μονάδες 4

Γ2α. «coluisse»: να αναγνωρίσετε συντακτικά τον τύπο (μονάδες 2) 

              και να δηλώσετε το υποκείμενό του με την απαραίτητη αιτιολόγηση  (μονάδες 2).

                                                              Μονάδες 4

 Γ2β. «proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1), να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2) και να δηλώσετε τον συντακτικό της ρόλο (μονάδες 2).

                                                           Μονάδες 5

Γ2γ. Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική στην πρόταση

«postea is puellam in matrimonium duxit» (μονάδες 3) και την παθητική σύνταξη σε ενεργητική στην πρόταση «qui primi coluisse Italiam dicuntur» (μονάδες 3).

                                                             Μονάδες 6 

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ 2013

  ∆ιδαγμένο κείμενο : Ἀριστοτέλους Ἠθικὰ Νικομάχεια Β1, 5-8

   Μαρτυρεῖ δὲ καὶ τὸ γινόμενον ἐν ταῖς πόλεσιν· οἱ γὰρ νομοθέται τοὺς πολίτας ἐθίζοντες ποιοῦσιν ἀγαθούς, καὶ τὸ μὲν βούλημα παντὸς νομοθέτου τοῦτ’ ἐστίν, ὅσοι δὲ μὴ εὖ αὐτὸ ποιοῦσιν ἁμαρτάνουσιν, καὶ διαφέρει τούτῳ πολιτεία πολιτείας ἀγαθὴ φαύλης. Ἔτι ἐκ τῶν αὐτῶν καὶ διὰ τῶν αὐτῶν καὶ γίνεται πᾶσα ἀρετὴ καὶ φθείρεται, ὁμοίως δὲ καὶ τέχνη· ἐκ γὰρ τοῦ κιθαρίζειν καὶ οἱ ἀγαθοὶ καὶ κακοὶ γίνονται κιθαρισταί. Ἀνάλογον δὲ καὶ οἰκοδόμοι καὶ οἱ λοιποὶ πάντες· ἐκ μὲν γὰρ τοῦ εὖ οἰκοδομεῖν ἀγαθοὶ οἰκοδόμοι ἔσονται, ἐκ δὲ τοῦ κακῶς κακοί. Εἰ γὰρ μὴ οὕτως εἶχεν, οὐδὲν ἂν ἔδει τοῦ διδάξοντος, ἀλλὰ πάντες ἂν ἐγίνοντο  ἀγαθοὶ ἢ κακοί. Οὕτω δὴ καὶ ἐπὶ τῶν ἀρετῶν ἔχει· πράττοντες γὰρ τὰ ἐν τοῖς συναλλάγμασι τοῖς πρὸς τοὺς ἀνθρώπους γινόμεθα οἳ μὲν δίκαιοι οἳ δὲ ἄδικοι, πράττοντες δὲ τὰ ἐν τοῖς δεινοῖς καὶ ἐθιζόμενοι φοβεῖσθαι ἢ θαρρεῖν οἳ μὲν ἀνδρεῖοι οἳ δὲ δειλοί. Ὁμοίως δὲ καὶ τὰ περὶ τὰς ἐπιθυμίας ἔχει καὶ τὰ περὶ τὰς ὀργάς· οἳ μὲν γὰρ σώφρονες καὶ πρᾶοι γίνονται, οἳ δ’ ἀκόλαστοι καὶ ὀργίλοι, οἳ μὲν ἐκ τοῦ οὑτωσὶ ἐν αὐτοῖς ἀναστρέφεσθαι, οἳ δὲ ἐκ τοῦ οὑτωσί. Καὶ ἑνὶ δὴ λόγῳ ἐκ τῶν ὁμοίων ἐνεργειῶν αἱ ἕξεις γίνονται. ∆ιὸ δεῖ τὰς ἐνεργείας ποιὰς ἀποδιδόναι· κατὰ γὰρ τὰς τούτων διαφορὰς ἀκολουθοῦσιν αἱ ἕξεις.  Οὐ μικρὸν οὖν διαφέρει τὸ οὕτως ἢ οὕτως εὐθὺς ἐκ νέων ἐθίζεσθαι, ἀλλὰ πάμπολυ, μᾶλλον δὲ τὸ πᾶν.

Α1. Από το παραπάνω κείμενο να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Ἀνάλογον δὲ καὶ... αἱ ἕξεις γίνονται».

                                                                                                       Μονάδες 10

Β1. α. «καὶ τὸ μὲν βούλημα παντὸς νομοθέτου τοῦτ’ ἐστίν»: να σχολιάσετε το χωρίο ως προς το περιεχόμενο (μονάδες 5).

β. «ἐκ τῶν αὐτῶν καὶ διὰ τῶν αὐτῶν καὶ γίνεται πᾶσα ἀρετὴ καὶ φθείρεται»: να εξηγήσετε ποια σχέση έχουν τα αντιθετικά μέλη του ζεύγους με την έννοια της ηθικής αρετής (μονάδες 10).

                                                                                                        Μονάδες 15

Β2. α. Ποιο είναι το περιεχόμενο της έννοιας «ἕξις» κατά τον Αριστοτέλη (μονάδες 5);

β. Πώς η «ἕξις» συντελεί στην κατάκτηση της ηθικής αρετής; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με χωρία του κειμένου (μονάδες 10).

                                                                                                            Μονάδες 15

Β3. Ποιος είναι ο ορισμός της ευδαιμονίας, κατά τον Αριστοτέλη, και πώς μπορούν οι άνθρωποι να την εξασφαλίσουν;

                                                                                                        Μονάδες 10

Β4. Να βρείτε στο παραπάνω διδαγμένο κείμενο μία ετυμολογικά συγγενή λέξη, απλή ή σύνθετη, για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις της νέας ελληνικής:

γόνιμος, απόθεμα, συνήθεια, απουσία, υποδεέστερος, αδιάφθορος, μετόχι, παραφροσύνη, αντίδωρο, πλήθος.

                                                                                             Μονάδες 10

                                                          Αδίδακτο κείμενο

                                          ∆ημοσθένους [Φιλίππου] Ἐπιστολὴ 18-19

Πάντων δέ μοι δοκεῖ παραλογώτατον εἶναι, διότι πέμψαντος ἐμοῦ πρέσβεις ἀπὸ τῆς συμμαχίας πάσης, ἵν’ ὦσι μάρτυρες, καὶ βουλομένου ποιήσασθαι πρὸς ὑμᾶς δικαίας ὁμολογίας ὑπὲρ τῶν Ἑλλήνων, οὐδὲ τοὺς περὶ τούτων λόγους ἐδέξασθε παρὰ τῶν πρεσβευόντων, ἐξὸν ὑμῖν ἢ τῶν κινδύνων ἀπαλλάξαι τοὺς δυσχερές ὑποπτεύοντάς τι καθ’ ἡμῶν, ἢ φανερῶς ἐξελέγξαι με φαυλότατον ὄντα τῶν ἁπάντων. τῷ μὲν οὖν δήμῳ ταῦτα συνέφερεν, τοῖς δὲ λέγουσιν οὐκ ἐλυσιτέλει. φασὶ γὰρ οἱ τῆς πολιτείας τῆς παρ’ ὑμῖν ἔμπειροι τὴν μὲν εἰρήνην πόλεμον αὐτοῖς εἶναι, τὸν δὲ πόλεμον εἰρήνην.

Γ1. Να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του παραπάνω κειμένου.

                                                                                         Μονάδες 20

Γ2. Να γράψετε τους ζητούμενους τύπους για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

πρέσβεις:            την ίδια πτώση στον άλλο αριθμό

μάρτυρες:          την κλητική ενικού

ὑμᾶς:                   τη δοτική πληθυντικού στο γ΄ πρόσωπο

δυσχερές:           την αιτιατική ενικού στο αρσενικό γένος στον ίδιο βαθμό

φανερῶς:           την αιτιατική πληθυντικού στο θηλυκό γένος του συγκριτικού βαθμού

πέμψαντος:       το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του παθητικού αορίστου

ἀπαλλάξαι:        το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του υπερσυντελίκου στη μέση φωνή

συνέφερεν:         το γ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του αορίστου β΄ στην ίδια φωνή

ἐλυσιτέλει:          τη δοτική ενικού της μετοχής ενεστώτα στο αρσενικό γένος

φασί:                  το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα.

                                                                                                       Μονάδες 10

Γ3.α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω λέξεων:

πάντων, ὑμῖν, ἀπαλλάξαι, τῆς πολιτείας. (μονάδες 4)

β. «ἵν’ ὦσι μάρτυρες»: να αντικαταστήσετε τη δευτερεύουσα πρόταση με την αντίστοιχη μετοχή (μονάδες 2) και στη φράση «με φαυλότατον ὄντα» να αναλύσετε τη μετοχή σε δευτερεύουσα πρόταση, κάνοντας τις αναγκαίες μετατροπές στους όρους της φράσης (μονάδες 4).

                                                                                                   Μονάδες 10

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ 2013

                                                   ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

ΘΕΜΑ Α1

Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων:

α. Εθνικόν Κομιτάτον

β. Ροπαλοφόροι

γ. Φροντιστήριο της Τραπεζούντας

                                                             Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Α2

Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν γράφοντας στο τετράδιό σας τη λέξη Σωστό ή Λάθος δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί στην κάθε πρόταση:

α. Με το Σύνταγμα του 1844 προβλεπόταν η ύπαρξη Βουλής και Γερουσίας.

β. Ο Πρίγκιπας Γεώργιος με αυστηρή προειδοποίηση έδινε στους επαναστάτες του Θέρισου προθεσμία 36 ωρών, για να καταθέσουν τα όπλα.

γ. Το 1920 η Ελλάδα είχε 20% μη Έλληνες ορθόδοξους, ενώ το 1928 μόλις 6%.

δ. Στις 10 Μαρτίου 1921 ο Μητροπολίτης Τραπεζούντας Χρύσανθος πρότεινε στον Υπουργό Εξωτερικών Μπαλτατζή συνεργασία με τους Κούρδους και τους Αρμένιους εναντίον του κινήματος του Κεμάλ.

ε. Η ΕΑΠ λειτούργησε μέχρι το τέλος του 1928.

                                                                                   Μονάδες 10

ΘΕΜΑ Β1

Να αναφερθείτε στο έργο της κυβέρνησης της Κρητικής Πολιτείας, κατά τα δύο πρώτα χρόνια της λειτουργίας της.

                                                                                 Μονάδες 12

ΘΕΜΑ Β2

Να αναφερθείτε στην εκλογική αναμέτρηση του Αυγούστου του 1910 στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στις πολιτικές δυνάμεις που αναμετρήθηκαν, τις επιδιώξεις τους και το εκλογικό αποτέλεσμα.

                                                                                                              Μονάδες 13

                                                    ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΘΕΜΑ Γ1

Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα παρακάτω κείμενα, να παρουσιάσετε:

α) τους παράγοντες, οι οποίοι έδωσαν ώθηση στο ελληνικό εργατικό κίνημα, από την ενσωμάτωση της Θεσσαλονίκης στην Ελλάδα έως και την ίδρυση του ΣΕΚΕ (μονάδες 15) και

β) τις αρχές και το πρόγραμμα του ΣΕΚΕ (μονάδες 10).

                                                                                                     Μονάδες 25

                                                   ΚΕΙΜΕΝΟ Α

Ο ἱ βαλκανικοὶ πόλεμοι μὲ τὴν ἐπιστράτευσιν εἶχον νεκρώσει πᾶσαν σοσιαλιστικὴν ζύμωσιν εἰς τὴν Παλαιὰν Ἑλλάδα. Ἡ ἐπιστράτευσις, ὁ στρατιωτικὸς νόμος καὶ α ἱ ἐθνικαὶ νίκαι μετέβαλον τὴν κατάστασιν. Ἀλλὰ συγχρόνως οἱ πόλεμοι ἤνοιξαν νέους καὶ ἀνελπίστους ὁρίζοντας καπιταλιστικῆς ἀναπτύξεως διὰ τὴν μικρὰν ἄλλοτε Ἑλλάδα. Καὶ μαζὶ μὲ τὴν ἀνάπτυξιν τῆς βιομηχανίας, τῆς ναυτιλίας καὶ τοῦ ἐμπορίου, τῆς μεταφορᾶς καὶ τῆς συγκοινωνίας, ἀναπτύσσεται καὶ ἡ ἐργατικὴ τάξις. Ἡ σοσιαλιστικὴ ἰδέα ἐπανευρίσκει τὴν ἐκδήλωσίν της. Ἡ ἀπήχησις τῆς Φεντερασιὸν ἔχει καὶ αὐτὴ εὐνοϊκὴν ἐπίδρασιν. [...] Τὸ 1918 εἰς 700 καὶ πλέον μεγάλας ἐπιχειρήσεις ἠσχολοῦντο περὶ τοὺς 70.000 ἐργάτας βιομηχανίας. Ἄλλοι 60-70.000 τοὐλάχιστον ἐργάται βιοτεχνίας καὶ ἐμπορίου δέον νὰ προστεθοῦν εἰς τὸν ἀριθμὸν τῶν βιομηχανικῶν ἐργατῶν. Ἡ συντεχνιακή μορφὴ τῆς οἰκονομίας παρεχώρησε τὴν θέσιν της εἰς τὴν καθαρῶς κεφαλαιοκρατικήν.

   Α. Μπεναρόγιας, Ἡ πρώτη σταδιοδρομία τοῦ ἑλληνικοῦ προλεταριάτου, ἐπιμ. Α. Ἐλεφάντη, Αθήνα: «Κομμούνα», 1986, σσ. 86, 110.

                                                      ΚΕΙΜΕΝΟ Β

                                         [ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΣΕΚΕ]

 «Τὸ συνέδριο τοῦ Κόμματος δέχεται: τὴν κατάργησιν τοῦ βασιλικοῦ θεσμοῦ καὶ τὴν ἐκδημοκράτησιν τῆς νομοθετικῆς, ἐκτελεστικῆς καὶ δικαστικῆς ἐξουσίας, δηλαδὴ τὴν ἐγκαθίδρυσιν τῆς Λαϊκῆς ∆ημοκρατίας ὡς μεταβατικῆς περιόδου διὰ τὴν

πραγματοποίησιν τῆς σοσιαλιστικῆς πολιτείας».

Γ. Κορδάτος, Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἐργατικοῦ Κινήματος, Ἀθήνα: Ἐκδόσεις Μπουκουμάνης, 7

1972, σ. 315.

Τὸ σχέδιο πάνω στὴν ἐξωτερικὴ πολιτικὴ ποὺ υἱοθετήθηκε ἀπὸ τὸ Σοσιαλιστικὸ Ἐργατικὸ Κόμμα Ἑλλάδος (ΣΕΚΕ), ἦταν τὸ ἀκόλουθο:

[...]

– Καταγγελία ὅλων τῶν μυστικῶν συνθηκῶν καὶ κατάργησις τῆς μυστικῆς διπλωματίας.

– Ἄμεσος ἀποστράτευσις καὶ γενικὸς ἀφοπλισμὸς καὶ κατεδάφισις ὅλων τῶν φρουρίων καὶ ὀχυρώσεων.

– Ἀποκατάστασις ὅλων τῶν Ἐθνῶν μικρῶν καὶ μεγάλων μὲ πλῆρες δικαίωμα ν’ ἀποφασίζουν περὶ τοῦ συστήματος τῆς διοικήσεώς των.

– Κατάρτισις τῶν τωρινῶν συμμαχιῶν καὶ ἄμεσος σχηματισμὸς τῆς Κοινωνίας τῶν Ἐθνῶν πρὸς ἐξασφάλισιν τῆς ἀνεξαρτησίας ἁπάντων.

Πρὸς πραγματοποίησιν τῶν ἀνωτέρω ὅρων τὸ Σοσιαλιστικὸν Ἐργατικὸν Κόμμα τῆς Ἑλλάδος κρίνει ἀναγκαίαν καὶ ἐπείγουσαν τὴν σύγκλησιν διεθνοῦς σοσιαλιστικοῦ συνεδρίου οὗ α ἱ ἀποφάσεις νὰ εἶναι ὑποχρεωτικαὶ δι’ ὅλα τὰ ἐργατικὰ κόμματα.

Γ. Β. Λεονταρίτης, Τὸ Ἑλληνικὸ Σοσιαλιστικὸ Κίνημα κατὰ τὸν Πρῶτο Παγκόσμιο Πόλεμο, μετ. Σ. Ἀντίοχος, Ἀθήνα: Ἑξάντας, 1978, σ. 270

    ΘΕΜΑ Δ1

Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα παρακάτω κείμενα, να αναφέρετε τις αντιδράσεις των προσφύγων:

α) στην υπογραφή της Σύμβασης της Ανταλλαγής (Ιανουάριος 1923) (μονάδες 15) και

β) στην υπογραφή της Συμφωνίας της Άγκυρας (Ιούνιος 1930) (μονάδες 10).

                                                                                     Μονάδες 25

                                                                ΚΕΙΜΕΝΟ Α

[ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΨΗΦΙΣΜΑ (21-1-1923)]

«Οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, της Ανατολικής Θράκης και του Εύξεινου Πόντου [...] θεωρούν ότι η Ανταλλαγή των ελληνικών πληθυσμών της Τουρκίας που ανέρχονται σε ένα εκατομμύριο διακόσιες χιλιάδες απέναντι σε τριακόσιες χιλιάδες μουσουλμάνους της Ελλάδας [...] πλήττει καίρια την παγκόσμια συνείδηση και την παγκόσμια ηθική· [...] ότι είναι αντίθετη προς τα ιερότερα δικαιώματα του ανθρώπου, της ελευθερίας και της ιδιοκτησίας· ότι το σύστημα της Ανταλλαγής αποτελεί νέα και κεκαλυμμένη μορφή αναγκαστικού εκπατρισμού και αναγκαστικής απαλλοτρίωσης που κανένα κράτος δεν έχει το δικαίωμα να θέσει σε εφαρμογή παρά τη θέληση των πληθυσμών του. Ότι οι ελληνικοί πληθυσμοί της Μικρασίας, αυτόχθονες από πανάρχαιους χρόνους στη γη που κατοικούσαν και πάνω στην οποία τα δικαιώματά τους είναι αναπαλλοτρίωτα και απαράγραπτα δεν μετανάστευσαν με τη θέλησή τους αλλά εκδιώχθηκαν από τις εστίες τους αντιμετωπίζοντας το φάσμα της σφαγής [...]. Οι αλύτρωτοι Έλληνες συναγμένοι εδώ και σε άλλες πόλεις και νησιά της Ελλάδας αποφασίζουν και ψηφίζουν ομόφωνα να αξιώσουν τη δυνατότητα να παλιννοστήσουν στις πατρίδες τους κάτω από ουσιαστικές συνθήκες εγγύησης που θα καταστήσουν αυτήν την παλιννόστηση πραγματοποιήσιμη [...]. Σε αντίθετη περίπτωση καταγγέλλουν την αδικία που τους γίνεται, σαν μία προσβολή δίχως προηγούμενο κατά της ανθρωπότητας και του πολιτισμού».

Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας Γ ΄ Γενικού Λυκείου, Θεωρητική Κατεύθυνση, Αθήνα: ΙΤΥΕ, “Διόφαντος”, 2013, σσ. 151-152.

                                            ΚΕΙΜΕΝΟ Β

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΦΩΝΟ ΚΑΙ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΕΣ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΕΙΣ

Ἡ συζήτηση στὴ Βουλὴ γιὰ τὴν ἐπικύρωση τοῦ οἰκονομικοῦ  συμφώνου τῆς 10η ς Ἰουνίου γρήγορα θὰ στραφεῖ γύρω ἀπὸ τὴν ἀδικία ποὺ γινόταν σὲ βάρος τοῦ προσφυγικοῦ κόσμου καὶ τὶς ἀποζημιώσεις ποὺ θὰ ἔπρεπε ἤ ὄχι νὰ τοῦ δοθοῦν ἀπὸ τὴν Ἑλλὰδα μετὰ τὸν ἀποσβεστικὸ συμψηφισμὸ τῶν λογαριασμῶν μὲ τὴν Τουρκία.

   Ἡ συζήτηση δὲν κρατήθηκε πάντα σὲ ἐπίπεδα ἀξιοπρέπειας [...]. Ἡ ἀτμόσφαιρα παρέμεινε ἠλεκτρισμένη ὄχι μόνο ἐξαιτίας τῆς παρουσίας  ἀλλὰ καὶ τῆς ἀσταμάτητης παρέμβασης τῶν προσφύγων βουλευτῶν, οἱ ὁποῖοι ἔχοντας ἀφήσει καὶ οἱ ἴδιοι μεγάλες περιουσίες στὴ Μ. Ἀσία εἶχαν κάθε συμφέρον νὰ ὑποστηρίξουν τὴν ἄποψη ὅτι τὸ ἑλληνικὸ κράτος ἔπρεπε νὰ ὑποκαταστήσει τὸ τουρκικὸ στὶς ὑποχρεώσεις ποὺ δημιούργησε ἡ σύμβαση ἀνταλλαγῆς ὣς πρὸς τὴν ἀνταλλάξιμη περιουσία. [...]

   Οἱ πρόσφυγες βουλευτὲς τῆς Ἕνωσης Φιλελευθέρων, ἀνεξάρτητα ἢ κατὰ ὁμάδες, θὰ ὑψώσουν βέβαια φωνὴ διαμαρτυρίας ἐναντίον τῆς θυσίας ποὺ θὰ ὑποστοῦν οἱ συμπατριῶτες τους. Θὰ δοῦν στὶς συμφωνίες αὐτὲς τὴν ἐπισφράγιση τῆς ἐθνικῆς συμφορᾶς.[...]

     Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι γενικὰ ἐπικράτησαν τρεῖς τάσεις: 1) Ἡ ἀδιάλλακτη, ποὺ τὴν ἐκπροσωποῦσαν οἱ ὀργανωτὲς τοῦ προσφυγικοῦ συλλαλητηρίου. Γ ι’ αὐτοὺς τὸ ἑλληνικὸ δημόσιο ἦταν ὑποχρεωμένο νὰ καταβάλει στοὺς πρόσφυγες ὁλοκληρωτικὴ ἀποζημίωση. 2) Ἡ διαλλακτική τάση, ποὺ ἀναγνώριζε ὅτι τὸ ἑλληνικὸ κράτος δὲν ἦταν ὑποχρεωμένο νὰ ἀποζημιώσει ολοκληρωτικά τοὺς πρόσφυγες ἀλλὰ ὅτι εἶχε τὴν ἠθικὴ ὑποχρέωση νὰ ἀποπερατώσει τὴν προσφυγικὴ ἀποκατάσταση, πράγμα ποὺ δὲν ἀπεῖχε πολὺ απὸ τὶς θέσεις καὶ τὶς ὑποσχέσεις τοῦ Βενιζέλου. 3) Ὁ μέσος ὅρος, ποὺ θέλησε νὰ κατοχυρώσει τὴν ἐπιφύλαξη τῶν δικαιωμάτων ποὺ εἶχαν οἱ πρόσφυγες.

Ιφ. Αναστασιάδου, Ο Βενιζέλος και το Ελληνοτουρκικό Σύμφωνο Φιλίας 1930, στο:

Μελετήματα γύρω ἀπὸ τὸν Βενιζέλο καὶ τὴν ἐποχή του, ἐποπτεία Θ. Βερέμη καὶ  Οδ.∆ημητρακόπουλου, Ἀθήνα: Φιλιππότης, 1980, σσ. 326-328. 

Παπαδημητρίου Χίλντα Έχουνε όλοι κακούς σκοπούς

   Άρχισα να διαβάζω το δεύτερο μυθιστόρημα της Χίλντας Παπαδημητρίου με τίτλο «Έχουνε όλοι κακούς σκοπούς» στις εκδόσεις Μεταίχμιο  έχοντας υψηλές προσδοκίες  που αρδεύονταν από την ανάγνωση της «χούφτας των βινυλίων» της,  η οποία είχε ολοκληρωθεί πριν κάμποσους μήνες. Πολύ γρήγορα διέκοψα το διάβασμα και έσκυψα στα δικά μου βινύλιά   επιλέγοντας την ανάλογη μουσική υπόκρουση, αφού αυτή διαπερνούσε κείνες τις στιγμές τις σελίδες. 

   Αρχής γενομένης με «το καλοκαιράκι στην ακρογιαλιά μέσα στο νεράκι πλέουμε αγκαλιά» των Φατμέ βρέθηκα στην Κρήτη στα Ρεθεμνοχανιώτικα με έναν Απόστολο Μελισσηνό να ταξιδεύουμε στην εθνική οδό μετά από συναυλία του συγκεκριμένου. Συμπάσχω με τον παραπάνω, τον νιώθω. Μόλις τα έχει δώσει όλα στη συναυλία, φεύγει μόνος χωρίς τα υπόλοιπα μέλη του συγκροτήματος κουρασμένος σαν και μας που μόλις βγήκαμε από αυτή την ψυχοφθόρα διαδικασία των εξετάσεων και των …διορθώσεων. Η μουσική όλο υποσχέσεις για ένα καλοκαίρι κάπου με θάλασσα, η Κρήτη προσφέρεται, να έλθουν τα μυαλά μας στη θέση τους. Ο  ήρωας δολοφονείται μέσα στο Σάντσο, το τζίπ του, η αδελφή του στην Αθήνα τον περιμένει μέρες και δηλώνει την εξαφάνισή του, ενώ ακούμε το τραγούδι που σιγοψιθύριζε πριν συμβούν όλα αυτά:  «Καλοκαιράκι  έχει η καρδιά μου και η αγάπη μου καλοκαιράκι» με την Αφροδίτη Μάνου. Μετά ακούμε Βαγγέλη Γερμανό και «Κρουαζιέρα θα σε πάω» και συναντιόμαστε με το γνωστό μας αστυνόμο από το προηγούμενο βιβλίο τής συγγραφέα, το  Χάρη Νικολόπουλο   που αναστέλλονται οι διακοπές του στα Χανιά, αφού αναλαμβάνει να βρει τον εξαφανισμένο από τα Χανιά στα Σφακιά, και στη συνέχεια γυρνάμε μαζί του στην  Αθήνα. Όλοι εμείς που λατρέψαμε το βινύλιο και διαβάσαμε Ποπ και Ροκ, Ήχο, ακούγαμε ραδιόφωνο 4 με 5, βρεθήκαμε στο Ποπ 11, στο Χάπενιν και στο Μοναστηράκι ή αργότερα στο Καρτιέ Λατέν ψάχνοντας δίσκους, νιώθουμε να ξεπηδάνε μέσα από το βιβλίο σκηνές από τη δική μας ζωή. Περιδιαβαίνοντας την  ιστορία των πρώτων ελληνικών ροκ συγκροτημάτων  μαζί με το Χάρη που του αρέσουν οι Μπητλς σιγοψιθυρίζουμε Εξαδάκτυλο: «Μην τους πιστεύεις ό,τι κι αν πουν, έχουνε όλοι κακούς σκοπούς». Η Μαρίτα η υπαστυνόμος της δίωξης ναρκωτικών και ο Μιχάλης ο Ατσαλένιος το φρικιό είναι πάλι εδώ, γνώριμοί μας από τα «βινύλια» και καιρός να περάσουμε σε μπλουζ με Ρόμπερτ Τζόνσον, Έρικ Κλάπτον, Τζον Μάγιαλ. Ευτυχώς υπάρχουν τα Σιντί, γιατί άντε να φέρεις από κει που τα έχεις τα βινύλια. Ιεροσυλία θα μου πείτε, αλλά για θυμηθείτε πόσοι από μας ακούγαμε την μουσική της επιλογής μας από κασετούλες χρωμίου για να μη φθαρούν τα βινύλια; 
Κάποιες στιγμές η μουσική σε ταξιδεύει τόσο πολύ που θέλει κόπο να ξαναπιάσεις το νήμα της εξιχνίασης των φονικών. «Της λήθης το σκοτάδι ξεγέλασε τον Άδη» τραγουδάνε οι  Χαΐνηδες  και από το φαράγγι του Ίμπρου στα Εξάρχεια των φοιτητικών μας χρόνων. Οι σχέσεις των μελών των συγκροτημάτων, η μουσική σκηνή, όλος αυτός ο χώρος, οι ανθρώπινες σχέσεις, το χρήμα.
   Ένα ταξίδι είναι το βιβλίο, μια ανάσα ζωής  για να αντεπεξέλθουμε όλα αυτά που συμβαίνουν: τις απολύσεις, την ανασφάλεια, τον πολιτισμό μας που παραπαίει με το Εκεβί και τη Βιβλιονέτ, την ΕΡΤ και το μέλλον μας. Τελικά όλοι έχουνε κακούς σκοπούς;