ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ : ΕΝΟΤΗΤΑ 32η

ΚΕΙΜΕΝΟ

   Pleni omnes sunt libri, plenae sapientium voces, plena exemplorum vetustas; quae iacerent in tenebris omnia, nisi litterarum lumen accederet. Quam multas imagines fortissimorum virorum— non solum ad intuendum, verum etiam ad imitandum—scriptores et Graeci et Latini nobis reliquerunt! Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam. Colendo et cogitando homines excellentes animum et mentern meam conformabam. Sic enim -laudem et honestatem solum expetendo, omnes cruciatus corporis et omnia pericula mortis parvi esse ducendo- me pro salute vestra in tot ac tantas dimicationes obicere potui.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Γεμάτα είναι όλα τα βιβλία, γεμάτοι οι λόγοι των σοφών, γεμάτη είναι η αρχαιότητα από πρότυπα υποδειγματικής συμπεριφοράς. Όλα αυτά (τα πρότυπα) θα έμεναν στην αφάνεια αν δεν τα συνόδευε το φως των Γραμμάτων. Πόσο πολλές εικόνες γενναιότατων αντρών μας άφησαν κληρονομιά οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι συγγραφείς, όχι μόνο για να τις ατενίζουμε αλλά και για να τις μιμούμαστε! Αυτές (τις εικό­νες) τις έβαζα πάντα μπροστά μου ως πρότυπα στην επιθυμία μου να διοικήσω σωστά και να διαχειριστώ την πολιτεία μας. Διέπλαθα την ψυχή μου και το νου μου με το να λατρεύω και να αναλογίζομαι τους έξοχους άντρες . Γιατί έτσι μπόρεσα να ριχτώ για τη σωτηρία σας σε τόσους πολλούς και τόσο μεγάλους αγώνες, με το να επιδιώκω δηλαδή μόνο τον έπαινο και την τιμή και να μην υπολογίζω όλα τα βάσανα  του σώματος και όλους τους θανάσιμους κινδύνους.

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

Α' ΚΛΙΣΗ

tenebrae- arum   χωρίς ενικό

littera -ae: γράμμα τον αλφαβήτου     litterae -arum: επιστολή, συγγράμματα

Β' ΚΛΙΣΗ

liber- libri         

Latinus -i

exemplum -i      

animus -i
vir -viri

periculum -i

Graecus -i

Γ ΚΛΙΣΗ

sapiens -ntis (αρσ.)    αφαιρ. ενικού sapiente , γεν. πληθ. sapientium

vox -vocis (θηλ.)

vetustas -atis (θηλ.) umen -inis (ουδ.)

imago -inis (θηλ.)

scriptor -oris (αρσ.)

homo -inis (αρσ.)

mens -mentis (θηλ.)    γεν. πληθ. mentium

laus -laudis (θηλ.)

honestas -atis (θηλ.)

corpus -oris (ουδ.)

mors -mortis (θηλ.)   γεν. πληθ. mortium

salus -utis (θηλ.) ο πληθ. (salutes -um) δεν είναι σε χρήση (αφηρημένη έν­νοια)

dimicatio -ionis (θηλ.)

Δ' ΚΛΙΣΗ

cruciatus -us (αρσ.)

Ε' ΚΛΙΣΗ

res- rei

ΕΠΙΘΕΤΑ

Β' ΚΛΙΣΗ

plenus -a -um, plenior -ior -ius, plenissimus -a -um

multi -ae -a, plures -es -a (γεν. πληθ. plurium), plurimi -ae –a· το επίθετο στον ενικό αριθμό του συγκριτικού απαντά μόνο στο ουδέτερο: multus -a -um, — plus, plurimus -a -um

fortissimus -a -um υπερθ. του επιθ. fortis -is -e, fortior -ior -ius, fortissimus -a -um

Graecus -a -um

Latinus -a -um

cupidus -a -um, cupidior -ior -ius, cupidissimus -a -um

publicus -a -um

parvus -a -um, minor -or -us, minimus -a -um

Γ' ΚΛΙΣΗ

omnis -is -e

sapiens -entis, sapientior -ior -ius, sapientissimus -a -um (στο κείμενο ως ουσιαστικό)

fortis -is -e, fortior -ior -ius, fortissimus -a -um

excellens -entis, excellentior -ior -ius, excellentissimus -a -um

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

qui, quae, quod (αναφορική)

ego (προσωπική)

meus, mea, meum (κτητική)

vester, vestra, vestrum (κτητική)

tot (δεικτική ΑΚΛΙΤΗ)

tantus -a -um (δεικτική)

ΡΗΜΑΤΑ

1H ΣΥΖΥΓΙΑ

imitor, imitatus sum, imitatum, imitari αποθ.

administro, administravi, administratum, administrare

cogito, cogitavi, cogitatum, cogitare

conformo, conformavi, conformatum, conformare

2H ΣΥΖΥΓΙΑ

intueor, intuitus sum, intuitum, intueri αποθ.

iaceo, iacui, iacitum, iacere

3H ΣΥΖΥΓΙΑ

accedo, accessi, accessum, accedere

relinquo, reliqui, relictum, relinquere

gero, gessi, gestum, gerere

propono, proposui, propositum, proponere

colo, colui, cultum, colere

expeto, expeti(v)i, expetitum, expetere

duco, duxi, ductum, ducere (προστ. ενεστ. duc)

obicio, obieci, obiectum, obicere

sapio, sapi(v)i, -, sapere

excello, -, -, excellere (μετοχή παθ. παρακ. excelsus -a -um)

possum, potui, -, posse  

ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ sum, fui, -, esse

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ

quam solum

bene, melius, optime (από το επίθ. bonus -a -um, melior -ior -ius, optimus -a -um)

semper sic