ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2013

  ΚΕΙΜΕΝΟ:  Διονύσιος Σολωμός     Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ

5 [22.]

 ………………………………………………………………..

      Ἀλλά τό πλέξιμ’ ἄργουνε1 καί μοῦ τ’ ἀποκοιμοῦσε2

     Ἠχός, γλυκύτατος ἠχός, ὁπού μέ προβοδοῦσε3.

25 ∆έν εἶναι κορασιᾶς φωνή στά δάση πού φουντώνουν,

      Καί βγαίνει τ’ ἄστρο τοῦ βραδιοῦ καί τα νερά θολώνουν,

      Καί τόν κρυφό της ἔρωτα τῆς βρύσης τραγουδάει,

      Τοῦ δέντρου καί τοῦ λουλουδιοῦ πού ἀνοίγει καί λυγάει·

      ∆έν εἶν’ ἀηδόνι κρητικό, πού σέρνει τή λαλιά του

30  Σέ ψηλούς βράχους κι ἄγριους ὅπ’ ἔχει τή φωλιά του,

      Κι ἀντιβουΐζει ὁλονυχτίς ἀπό πολλή γλυκάδα

      Ἡ θάλασσα πολύ μακριά, πολύ μακριά ἡ πεδιάδα,

      Ὥστε πού πρόβαλε ἡ αὐγή και ἔλιωσαν τ’ ἀστέρια,

      Κι ἀκούει κι αὐτή καί πέφτουν της τά ρόδα ἀπό τά χέρια·

35  ∆έν εἶν’ φιαμπόλι4 τό γλυκό, ὁπού τ’ ἀγρίκαα μόνος

      Στόν Ψηλορείτη ὅπου συχνά μ’ ἐτράβουνεν ὁ πόνος

     Κι ἔβλεπα τ’ ἄστρο τ’ οὐρανοῦ μεσουρανίς νά λάμπει

     Καί τοῦ γελοῦσαν τά βουνά, τά πέλαγα κι οἱ κάμποι·

     Κι ἐτάραζε τά σπλάχνα μου ἐλευθεριᾶς ἐλπίδα

40 Κι ἐφώναζα: «ὦ θεϊκιά κι ὅλη αἵματα Πατρίδα!»

     Κι ἅπλωνα κλαίοντας κατ’ αὐτή τά χέρια μέ καμάρι·

     Καλή ’ν’ ἡ μαύρη πέτρα της καί τό ξερό χορτάρι.

     Λαλούμενο5 , πουλί, φωνή, δέν εἶναι νά ταιριάζει,

     Ἴσως δέ σώζεται στή γῆ ἦχος πού νά τοῦ μοιάζει·

45 ∆έν εἶναι λόγια· ἦχος λεπτός…………………………

   ∆έν ἤθελε6  τόν ξαναπεῖ ὁ ἀντίλαλος κοντά του.

    Ἄν εἶν’ δέν ἤξερα κοντά, ἄν ἔρχονται ἀπό πέρα·

    Σάν τοῦ Μαϊοῦ τές εὐωδιές γιομίζαν τόν ἀέρα,

    Γλυκύτατοι, ἀνεκδιήγητοι7 ……………………………...

50  Μόλις εἶν’ ἔτσι δυνατός ὁἜρωτας καί ὁ Χάρος.

    Μ’ ἄδραχνεν ὅλη τήν ψυχή, καί νά ’μπει δέν ἠμπόρει

     Ὁ οὐρανός, κι ἡ θάλασσα, κι ἡ ἀκρογιαλιά, κι ἡ κόρη·

     Μέ ἄδραχνε, καί μ’ ἔκανε συχνά ν’ ἀναζητήσω

     Τή σάρκα μου νά χωριστῶ γιά νά τόν ἀκλουθήσω.

55  Ἔπαψε τέλος κι ἄδειασεν ἡ φύσις κι ἡ ψυχή μου,

      Πού ἐστέναξε κι ἐγιόμισεν εὐθύς ὀχ τήν καλή μου·

        Καί τέλος φθάνω στό γιαλό τήν ἀρραβωνιασμένη,

       Τήν ἀπιθώνω μέ χαρά, κι ἤτανε πεθαμένη.

------------------------------------------

1. άργουνε· αργοπορούσε, καθυστερούσε, βράδυνε

2. μου τ’ αποκοιμούσε· μου το καθυστερούσε, το καθιστούσε ράθυμο, νωθρό, αργό

3. με προβοδούσε· με προέπεμπε, με συνόδευε

4. φιαμπόλι· αυτοσχέδιο πνευστό όργανο των ποιμένων (σουραύλι)

5. λαλούμενο· μουσικό όργανο

 6. δεν ήθελε· δεν επρόκειτο, δε θα τολμούσε να

7. ανεκδιήγητοι [ενν. ήχοι]· ανεκλάλητοι, άρρητοι, εξωανθρώπινοι

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Α1.  Τρία χαρακτηριστικά του Ευρωπαϊκού Ρομαντισμού, από τον οποίο επηρεάστηκε ο Σολωμός, είναι το μεταφυσικό στοιχείο, η αγάπη για την  πατρίδα και η εξιδανίκευση του έρωτα. Για κάθε ένα από τα παραπάνω χαρακτηριστικά να γράψετε ένα αντίστοιχο παράδειγμα μέσα από το κείμενο.

                                                                                                Μονάδες 15

Β1. Σύμφωνα με τον Π. Μάκριτζ: «Αυτό που κάνει εντύπωση (στον Σολωμό)  είναι η επιμονή του να χρησιμοποιεί εικόνες από τον κόσμο της φύσης».  Να επιβεβαιώσετε την παραπάνω άποψη με μία εικόνα από τους  στίχους 23-28 και άλλη μία από τους στίχους 35-43, παρουσιάζοντας το  περιεχόμενό της καθεμιάς (μονάδες 10) και σχολιάζοντας τη λειτουργία  της στο κείμενο (μονάδες 10).

                                                                                                  Μονάδες 20

Β2.  Στους στίχους 29-34 «Δέν εἶν’ ἀηδόνι … ἀπό τά χέρια·» να αναζητήσετε τέσσερα διαφορετικά σχήματα λόγου (μονάδες 8) και να σχολιάσετε τη λειτουργία τους στο κείμενο (μονάδες 12).

                                                                                                    Μονάδες 20

Γ1. Να σχολιάσετε τους δύο τελευταίους στίχους του ποιήματος σε ένα  κείμενο 120-140 λέξεων:

Καί τέλος φθάνω στό γιαλό τήν ἀρραβωνιασμένη,

Τήν  ἀπιθώνω μέ χαρά, κι ἤτανε πεθαμένη.

                                                                                                 Μονάδες 25

 Δ1. Να συγκρίνετε ως προς το περιεχόμενο το απόσπασμα από το ποίημα Ο Κρητικός του Δ. Σολωμού με το παρακάτω απόσπασμα από τη νουβέλα του Ν.Λαπαθιώτη Κάπου περνούσε μια φωνή, αναφέροντας (μονάδες 5) και σχολιάζοντας (μονάδες 15) τρεις ομοιότητες και δύο διαφορές

μεταξύ των δύο κειμένων.

                                                                                                   Μονάδες 20

                                    Ναπολέων Λαπαθιώτης

                             ΚΑΠΟΥ ΠΕΡΝΟΥΣΕ ΜΙΑ ΦΩΝΗ

Αυτό το βράδυ, η Ρηνούλα δεν κοιμήθηκε. Σαν ένας πυρετός γλυκός,  της μέλωνε τα μέλη. Όλη νύχτα, μέχρι το πρωί, το αίμα της, πρώτη φορά,  της τραγουδούσε, φανερά, τόσο ζεστά τραγούδια…Κι όταν, προς τα χαράματα, την πήρε λίγος ύπνος, είδε πως ήταν μέσα σ΄ ένα δάσος, −ένα μεγάλο δάσος γαλανό, μ’ ένα πλήθος άγνωστα κι αλλόκοτα λουλούδια.  Περπατούσε, λέει, μέσ’ στην πρασινάδα, σκυμμένη, και με κάποια δυσκολία, χωρίς, όμως αυτό, να συνοδεύεται κ ι απ’ τη συνηθισμένην αγωνία, που συνοδεύει κάποιους εφιάλτες. […]Και την ίδια τη στιγμή, χωρίς ν’ αλλάξει  τίποτε, μια μελωδία σιγανή γεννήθηκε κ ι απλώθηκε, σαν ένα κόρο1  από  γνώριμες φωνές, που, μέσα τους, ξεχώριζε γλυκιά και δυνατή, την ήμερα  παθητική και πλέρια του Σωτήρη! Κι η φωνή δυνάμωνε, δυνάμωνε, και σε λίγο σκέπασε και σκόρπισε τις άλλες, −κι έμεινε μονάχη και κυρίαρχη,  γιομίζοντας τη γη, τον ουρανό, γιομίζοντας το νου και την καρδιά της! Κι είχ’ ένα παράπονο βαθύ, η χιμαιρική αυτή φωνή, − κ ι έμοιαζε μ’ ένα χάδι  τρυφερό, λησμονημένο, γνώριμο, κι απόκοσμο! Κι η ψυχή της έλιωνε βαθιά,  σαν το κερί, σβήνοντας σε μια γλύκα πρωτογνώριστη, σε μια σπαραχτική,  πρωτοδοκίμαστη, και σαν απεγνωσμένη, νοσταλγία! Και καθώς ήταν έτοιμη να σβήσει, και να λιώσει, πίστεψε πως ήταν πια φτασμένη στον παράδεισο…

   Κι η Ρηνούλα ξύπνησε με μιας, σα μεθυσμένη, −και κρύβοντας το  πρόσωπο μέσ’ στο προσκέφαλό της, μην τύχει και τη νιώσουν από δίπλα, ξέσπασε σ’ ένα σιγανό παράπονο πνιγμένο…

                           Ν. Λαπαθιώτης, Κάπου περνούσε μια φωνή, Εκδόσεις Ερατώ, Αθήνα 2011, σ. 71-73

------------------------------------------

1. κόρος· χορωδία

ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 2013

ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ 2013

                                                 ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΗ

  ΘΕΜΑ Α1

Να δώσετε το περιεχόμενο των παρακάτω όρων:

α. Νεοτουρκικό Κίνημα

β. Ψυχρός Πόλεμος

γ. Συμβούλιο της Ευρώπης

                      Μονάδες 15

ΘΕΜΑ Α2

Να συνδυάσετε τα ονόματα των ηγετὠν με τα ονόματα των χωρών των οποίων ηγήθηκαν, αντιστοιχίζοντας κάθε φορά ένα γράμμα της πρώτης στήλης με έναν αριθμό της δεύτερης στήλης. (Περισσεύουν δύο ονόματα χωρών).

ΣΤΗΛΗ Α                                                   ΣΤΗΛΗ Β

α. Ρίτσαρντ Νίξον                                        1. Κύπρος

β. Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ                        2. Νότια Αφρική

γ. Μαχάτμα Γκάντι                                      3. Ινδία

δ. Νέλσον Μαντέλα                                     4. Μεγάλη Βρετανία

ε. Γλαύκος Κληρίδης                                  5. Ελλάδα

6. ΗΠΑ

7. Αίγυπτος

                                                                                                             Μονάδες 10

 

 ΘΕΜΑ Β1

Να παρουσιάσετε:

α) Τους κατευθυντήριους στόχους των νικητριών δυνάμεων του Α΄ Παγκοσμίου 

       Πολέμου στο Συνέδριο Ειρήνης των Παρισίων (μονάδες 4) και

β) Το περιεχόμενο της συνθήκης των Βερσαλλιών (μονάδες 8).

                                                                                                        Μονάδες 12

ΘΕΜΑ Β2

Ποια ήταν η γενικότερη σημασία:

α) Της επικράτησης των Ελλήνων στον ελληνοϊταλικό πόλεμο (μονάδες 7) και

β) Του ελληνογερμανικού πολέμου (μονάδες 6).

                                                                                                        Μονάδες 13

ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΗ

ΘΕΜΑ Γ1

Αξιοποιώντας τα στοιχεία που περιέχονται στο κείμενο που σας δίνεται και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να παρουσιάσετε τις ρυθμίσεις του Πρωτοκόλλου της Ανεξαρτησίας (22 Ιανουαρίου/3 Φεβρουαρίου 1830) σχετικά με την εθνική ανεξαρτησία, την εδαφική έκταση και τη μορφή του πολιτεύματος στο υπό ίδρυση Ελληνικό Κράτος.

Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ

[Τὸ πρωτόκολλο τῆς 3ης Φεβρουαρίου 1830]

Στὶς 22 Ἰανουαρίου/3 Φεβρουαρίου 1830, ἡ Διάσκεψη τοῦ Λονδίνου, ὕστερα ἀπὸ ἀγγλικὴ πρόταση, διακήρυξε τὴν πολιτικὴ ἀνεξαρτησία τῆς Ἑλλάδος, μὲ τὸ ἄρθρο 1 τοῦ πρωτοκόλλου ποὺ ὑπογράφεται ἀπὸ τοὺς πληρεξουσίους τῆς Ἀγγλίας, τῆς Γαλλίας καὶ τῆς Ρωσίας, Ἄμπερντην, Μονμορανσὺ Λαβὰλ καὶ Λίβεν. Τὸ ἄρθρο 1 τοῦ πρωτοκόλλου τῆς 3^ης Φεβρουαρίου 1830 ὅριζε: «Ἡ Ἑλλὰς θέλει σχηματίσει ἓν Κράτος ἀνεξάρτητον, καὶ θέλει χαίρει ὅλα τὰ δίκαια, πολιτικά, διοικητικὰ καὶ ἐμπορικά, τὰ προσπεφυκότα1 εἰς ἐντελῆ ἀνεξαρτησίαν». […]

Τὸ ἄρθρο 2 τοῦ πρωτοκόλλου τῆς 3^ης Φεβρουαρίου 1830 ὅριζε: «… Ἡ διοριστικὴ γραμμὴ τῶν συνόρων τῆς Ἑλλάδος, ἀρξαμένη ἀπὸ τὰς ἐκβολὰς τοῦ Ἀσπροποτάμου2, θέλει ἀνατρέξει τὸν ποταμὸν αὐτὸν […] καὶ θέλει καταλήξει εἰς τὸ ὄρος Ἀρτοτίνα, ἐξ οὗ θέλει ἀκολουθήσει τὴν […] κορυφὴν τοῦ ὄρους Οἴτης, ἕως τὸν κόλπον τοῦ Ζητουνίου3. […]»

Ἡ συνοριακὴ γραμμὴ τοῦ πρωτοκόλλου τῆς 3^ης Φεβρουαρίου 1830 κρατάει ἔξω ἀπὸ τὸ ἔδαφος τῆς Ἑλλάδος μεγάλο τμῆμα τῆς Στερεᾶς Ἑλλάδος, ἰδιαίτερα τῆς δυτικῆς. […]

Τὸ ἄρθρο 3 τοῦ πρωτοκόλλου ὅριζε: «Ἡ ἑλληνικὴ Κυβέρνησις θέλει εἶναι μοναρχικὴ καὶ κληρονομικὴ κατὰ τάξιν πρωτοτοκίας· θέλει ἐμπιστευθῆ εἰς ἕνα ἡγεμόνα, ὅστις […] θέλει φέρει τὸν τίτλον Ἡγεμὼν Κυριάρχης τῆς Ἑλλάδος. […]»

Τὸ ἄρθρο 8 τοῦ πρωτοκόλλου ὅριζε: «Ἑκάστη τῶν τριῶν Αὐλῶν φυλάττει τὴν […] ἐξουσίαν τοῦ νὰ ἐγγυᾶται περὶ τοῦ ὅλου τῶν προηγουμένων συμβιβασμῶν καὶ ἄρθρων. Αἱ περὶ ἐγγυήσεως πράξεις, ἐὰν γενῶσι, θέλουν συνταχθῆ χωριστά. […]»

Οἱ Δυνάμεις ἔβλεπαν στὸ πρωτόκολλο τὴν ὁριστικὴ διευθέτηση ἐνοχλητικοῦ ζητήματος. Οἱ Ἕλληνες ἀντίθετα ἔβλεπαν σ’ αὐτό, καὶ ἰδιαίτερα στὸ πρῶτο ἄρθρο του, ἁπλῶς τὴν ἀπαρχὴ τοῦ ἐλεύθερου πολιτικοῦ βίου τοῦ Ἔθνους. Καὶ πραγματικά, μὲ τὸ πρωτόκολλο τοῦ Λονδίνου τῆς 3^ης Φεβρουαρίου τοῦ 1830 τερματιζόταν ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση, ἀλλὰ καὶ

ἄρχιζε νὰ ὑπάρχη ἐπίσημα στὴ διεθνῆ κοινωνία τὸ Ἑλληνικὸ Κράτος. Ἔτσι πραγματοποιοῦνταν κρίσιμη καμπή τῆς Ἑλληνικῆς Ἱστορίας.

Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἐθνους, τομ. ΙΒ’: Ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση καὶ ἡ ἵδρυση τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους (1821-1832), Ἀθήνα: Ἐκδοτικὴ Ἀθηνῶν Α.Ε., ²2000, σσ. 536-537.

¹ Τὰ προσπεφυκότα, δηλ. αυτά που αρμόζουν.

² του Ἀσπροποτάμου, δηλ. του Αχελώου

³ του Ζητουνίου, δηλ. της Λαμίας.

  

ΘΕΜΑ Δ1

Αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας δίνονται και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφερθείτε στην οικονομική και κοινωνική συγκυρία, όπως αυτή παρουσιάζεται στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ κατά τη δεκαετία 1920-1930.

Μονάδες 25

ΚΕΙΜΕΝΟ Α

Μαζική κατανάλωση και μαζική ψυχαγωγία

Η μαζική κατανάλωση και η μαζική παραγωγή αγαθών δημιούργησαν την ευημερία της δεκαετίας του ’20 […]. Περισσότεροι άνθρωποι μπορούσαν να αγοράσουν αυτοκίνητο, μικρές ηλεκτρικές συσκευές, όπως ραδιόφωνα και φωνογράφους, καθώς και ενδύματα από συνθετικά υφάσματα, την κατασκευή των οποίων έκαναν δυνατή τα επιτεύγματα της χημείας. […] Με τη σταδιακή επικράτηση της οκτάωρης εργασίας, όλο και περισσότερη προσοχή δινόταν στον ελεύθερο χρόνο ως μια θετική πλέον πηγή ανθρώπινης ικανοποίησης για όλους και όχι μόνο για τους πλουσίους. Τα παραθαλάσσια θέρετρα της Ευρώπης άρχισαν να γεμίζουν από παραθεριστές καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι είχαν τον χρόνο και τα μέσα να απολαμβάνουν τις διακοπές τους. Μια έκρηξη ενδιαφέροντος για το ποδόσφαιρο μεταξύ των Ευρωπαίων μπορούσε να συγκριθεί μόνο με την παράλληλη ανάπτυξη του επαγγελματικού μπέιζ-μπολ και του ποδοσφαίρου στα κολέγια των ΗΠΑ. Τεράστια στάδια άρχισαν να χτίζονται σε όλη την Ευρώπη.

F.W. Pethick Lawrence (ed.), Τhe Trial of the Suffragette Leaders, στο: Noble et al., Western Civilization. The Continuing Experiment, τ. 2, London: Houghton Mifflin Co., ⁴2005, σ. 898, στο: Ιστορία του νεότερου και του σύγχρονου κόσμου (από το 1815 έως σήμερα), Γ΄ Γενικού Λυκείου & Δ΄ Εσπερινού Λυκείου Γενικής Παιδείας, Αθήνα:ΙΤΥΕ Διόφαντος, 2013, σ. 98.

ΚΕΙΜΕΝΟ Β

[Τα όρια της ευημερίας]

Η ευημερία έχει ωστόσο και τα όριά της. Πρώτα πρώτα δεν είναι καθόλου πανευρωπαϊκό φαινόμενο. Όσες χώρες αποζούν κατ’ εξοχήν από τη γεωργία και την εξαγωγή αγροτικών προϊόντων υποφέρουν από τη συσσώρευση αποθεμάτων και την πτώση των τιμών που χαρακτηρίζουν αυτό τον τομέα. Η κεντρική και ανατολική Ευρώπη, απ’ όπου αντλούσε προπολεμικά το υπόλοιπο τμήμα της ηπείρου το μισό των εισαγωγών του σε σιτάρι, έχει περιοριστεί στο 10% της αγοράς, εξαιτίας του αμερικανικού ανταγωνισμού. Ακόμη και στη Γαλλία, όπου η αγροτική παραγωγή προστατεύεται από υψηλούς τελωνειακούς δασμούς, οι αγρότες με δυσκολία συναγωνίζονται τα ξένα προϊόντα. Το ίδιο και στη Γερμανία, όπου οι αγρότες καταχρεώνονται και υποθηκεύουν τη γη τους (ανατολικά του Έλβα το ύψος των χρεών ξεπερνάει στα 1929 την αξία των κτημάτων σε ποσοστό 50 ως 100%).

S. Berstein και P. Milza, Ιστορία της Ευρώπης, τ.3: Διάσπαση και Ανοικοδόμηση της Ευρώπης, 1919 έως σήμερα, Αθήνα: Αλεξάνδρεια, 1997, σ. 48. 

Ο Γραμματικάκης ως αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής στο θέμα της Νεοελληνικής Γλώσσας

Διασκευασμένο απόσπασμα από το τελευταίο βιβλίο του Γιώργου Γραμματικάκη με τον τίτλο "ένας αστρολάβος του Ουρανού και της Ζωής"  των Πανεπ. Εκδ. Κρήτης, 2013 "έπεσε" φέτος στο μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας. Παρακάτω παραθέτω ολόκληρο το κείμενο  και με έντονη γραφή τις επιλεγμένες φράσεις που αποτέλεσαν το προς εξέταση απόσπασμα.  

Η εξωγήινη μας μοναξιά

    Τη ζωή στη Γη ο άνθρωπος ελάχιστα την σέβεται, η ζωή όμως σε άλλους κόσμους διεγείρει το ενδιαφέρον και τη φαντασία του. Σχεδόν δεν αμφιβάλλει για την ύπαρξη της, παρακολουθεί με αγω­νία τις προσπάθειες της επιστήμης να την εντοπίσει, γοητεύεται από διηγήσεις «αυτοπτών» μαρτύρων αλλά και δημοφιλείς ταινίες ή βιβλία που μιλούν για εξωγήινους. Είναι άραγε περιέργεια, κατα­κτητική διάθεση ή απλώς ένα διανοητικό παιχνίδι; Ίσως όλα μαζί, ταυτόχρονα όμως κι ένα βαθύ αίσθημα μοναξιάς. Άλλωστε τη ζωή του εδώ ο άνθρωπος την έχει καταστήσει πιεστική και ανούσια. Περιμένει λοιπόν ένα χέρι βοηθείας και παρηγοριάς από τους πλα­νήτες και τα μακρινά άστρα.

    Ακόμα όμως και αν δεχθούμε με αισιοδοξία ότι η ζωή δεν αν­θίζει μόνον στη Γη, αλλά ότι αφθονεί στο Σύμπαν, ένας άλλος καθο­ριστικός παράγοντας ορθώνεται. Είναι ανάγκη να συνειδητοποιηθεί -όσο και αν αντιτίθεται στις ενδόμυχες επιθυμίες μας- ότι με τη ζωή αυτή η επικοινωνία εμφανίζεται, για το ορατό τουλάχιστον μέλλον, ανέφικτη.

    Ο λόγος είναι το αχανές των αποστάσεων στο Σύμπαν. Προσιτό, πράγματι, στη διερεύνηση μας είναι μόνον το ηλιακό σύστημα. Ενώ όμως η εποχή μας αποκαλείται «διαστημική», μετά βίας μέχρι τη Σελήνη έχουν φτάσει οι επανδρωμένες πτήσεις. Είναι βέβαια αλή­θεια ότι οι διαστημικές αποστολές, που φέρουν πολύπλοκα όργανα ακριβείας και συχνά «προσγειώνονται» στους πλανήτες, αλλά και οι επίγειες παρατηρήσεις από ισχυρά τηλεσκόπια, έχουν χαρτογρα­φήσει με επάρκεια το ηλιακό μας σύστημα. Προς απογοήτευση μας όμως, έχει απλώς επιβεβαιωθεί το αφιλόξενο των πλανητών ή των δορυφόρων τους. Συνήθως κυριαρχούν εκεί ακραίες θερμοκρασίες και δηλητηριώδεις ατμόσφαιρες, έλλειψη νερού ή οξυγόνου, εκτε­ταμένες έρημοι. Είναι, κυριολεκτικά, κρανίου τόποι.

     Αν λοιπόν εντοπισθούν ίχνη ζωής, θα είναι είτε σε επίπεδο μι­κροοργανισμών είτε θα προέρχονται από το απώτατο παρελθόν, όταν οι συνθήκες ήσαν προσφορότερες. Ασφαλώς, κάθε παρόμοια ανακάλυψη -όπως, για παράδειγμα, στον «κοντινό» μας Άρη- θα αποτελέσει σπουδαία στιγμή για την επιστήμη και τα ερωτήματα της. Ελάχιστα όμως θα ικανοποιήσει τον άνθρωπο, που φλέγεται από την επιθυμία να συνομιλήσει, να έλθει σε επαφή με μακρινούς έστω ομοίους του.

    Η έρευνα πρέπει λοιπόν να στραφεί στον αχανή, σιωπηλό κόσμο του Σύμπαντος, πέραν του δικού μας ηλιακού συστήματος. Λόγω όμως των κολοσσιαίων αποστάσεων που κυριαρχούν, αυτός ο κόσμος εί­ναι απρόσιτος στην άμεση επαφή: αστέρια του δικού μας γαλαξία, με κάποια πιθανότητα να διαθέτουν πλανητικό σύστημα, ευρίσκο­νται σε αποστάσεις δεκάδων ή και εκατοντάδων ετών φωτός. Αν μάλιστα ένας επίμονος ταξιδιώτης επέμενε να διασχίσει, και μάλι­στα με την αδιανόητη ταχύτητα του φωτός, όλο τον γαλαξία μας, θα χρειαζόταν 100.000 έτη!

    Όσο για τις αποστάσεις των άλλων γαλαξιών από τον δικό μας, μετρώνται σε εκατομμύρια έτη φωτός. Ο πλησιέστερος (τρόπος του λέγειν!) γαλαξίας, ο γαλαξίας της Ανδρομέδας, απέχει, ούτε λίγο ούτε πολύ, δύο εκατομμύρια έτη φωτός. Ας σημειωθεί ότι οι ταχύ­τητες στα σημερινά διαστημικά οχήματα είναι ένα μικρό μόνο κλά­σμα της ταχύτητας του φωτός. Τα διαστημόπλοια «Πρωτοπόρος» και «Ταξιδιώτης», για παράδειγμα, που διερεύνησαν το ηλιακό σύστημα δεν υπερέβαιναν σε ταχύτητα το ένα δεκάκις χιλιοστό εκείνης του φωτός.

    Υπάρχει εντούτοις μια διαδεδομένη πλάνη. Ναι μεν, λένε πολ­λοί, έτσι έχουν σήμερα τα πράγματα. Όταν όμως, χάρις στην ιλιγ­γιώδη πρόοδο της τεχνολογίας, η ταχύτητα του φωτός με το καλό ξεπερασθεί, το μέλλον προμηνύεται λαμπρό. Οι τεράστιες κοσμικές αποστάσεις, όπως έγινε και με τα αεροπλάνα, θα συντομευθούν.

    Η υπέρβαση της ταχύτητας του φωτός δεν είναι ωστόσο πρό­βλημα τεχνολογίας. Πρέπει να τονισθεί ότι η ταχύτητα του φωτός είναι μια ταχύτητα «αλλιώτικη από τις άλλες», έννοια βασική στην ίδια τη δομή του Σύμπαντος. Όπως πρώτα απεκάλυψε η μεγαλοφυΐα του Αϊνστάιν, την ταχύτητα αυτή δεν επιτρέπεται να την υπερβεί κανένα υλικό σώμα' ούτε όμως ένα σήμα ή κάποιου είδους ακτινοβολία. Είναι ένα απόλυτο όριο, χαραγμένο στον ιστό του Σύμπαντος.

    Ας σημειωθεί μάλιστα ότι παρά το αδιανόητο μέγεθος της -300.000 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο!- η ταχύτητα του φωτός δεν είναι άπειρη, αλλά πεπερασμένη. Έτσι, επειδή πάντοτε χρειάζεται κάποιο χρόνο να φτάσει σε μας, παρατηρούμε πάντοτε το παρελθόν του Σύμπαντος. Ποτέ το παρόν του. Ένα μακρινό αστέρι που θαυ-μάζομε στον νυκτερινό ουρανό μπορεί τώρα να μην υπάρχει. Ίσως να έχει προ πολλού εκραγεί, σε έναν καταιγισμό ενέργειας και ύλης. Το φως του, όμως, που θα υποδηλώνει αυτήν την έκρηξη χρειάζεται χιλιάδες ή και εκατομμύρια χρόνια για να φτάσει στα μάτια μας.

   Επανδρωμένο λοιπόν ταξίδι προς τα άστρα δεν νοείται. Ακόμα και αν, στο πολύ μακρινό μέλλον, τα διαστημόπλοια κινούνται με τα­χύτητα που θα πλησιάζει εκείνη του φωτός, θα έπρεπε και πάλι να ταξιδεύουν εκατοντάδες χρόνια -με ποιους, άραγε, επιβάτες;- για να πετύχουν ίσως την πολυπόθητη επαφή με νοήμονα όντα. Ούτε όμως αν στείλομε ραδιοσήματα, που επιτέλους διαδίδονται με την ταχύ­τητα του φωτός, υπάρχει κάποια πιθανότητα στη διάρκεια πολλών γενεών να αναγνωρισθούν από εξωγήινους και να απαντηθούν.

    Όσο για την αντίστροφη διαδικασία, που είναι η αναζήτηση των αδικών τους» σημάτων, δεν εμφανίζει κι αυτή ευτυχέστερες προοπτικές. Διότι προς ποια κατεύθυνση του ουρανού, αλλά και σε ποια συχνότητα, να στρέψει κανείς τις αναζητήσεις του; Άλλωστε ποιος μας πείθει ότι «εκείνοι» έχουν την ίδια με μας ικανότητα, ή επιθυμία, να επικοινωνήσουν; Ακόμα όμως και αν διαθέτουν και τα δύο, δεν έχουν λόγο να επιλέξουν τη Γη, ή έστω το ηλιακό σύστημα, για ενδεχόμενη διερεύνηση· από κει μακριά, ασήμαντη και κοινότο­πη θα μοιάζει η γειτονιά μας! Ας σημειωθεί ότι τα εκτεταμένα και έξυπνα επιστημονικά προγράμματα προς την κατεύθυνση της ανα­ζητήσεως εξωγήινων σημάτων δεν απέδωσαν κάτι το ουσιαστικό και τείνουν να εγκαταλειφθούν.

    Είναι βέβαια γεγονός ότι για τις δυσκολίες των διαστρικών ταξιδιών -τις αποστάσεις, την ενέργεια που απαιτείται, τον χρόνο-έχουν διατυπωθεί τολμηρές λύσεις. Παρ' όλο όμως που οι λύσεις αυτές έχουν συχνά κάποια επιστημονική υπογραφή, η υλοποίηση τους εμφανίζεται προς το παρόν ανέφικτη. Ανήκουν περισσότερο στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας.

    Η διερεύνηση λοιπόν της υπάρξεως ζωής αλλού καταλήγει σε μια πικρή διαπίστωση: ότι είναι πιθανόν η ζωή αυτή, σε διάφορες μορφές αλλά και επίπεδα εξελίξεως, να αφθονεί στο Σύμπαν και σε πολλά σημεία του αχανούς να υπάρχει, όπως και στη Γη, νοημο­σύνη. Με τη νοήμονα όμως αυτή ζωή είναι αδύνατον να επικοινω­νήσουμε. Μοιάζει σαν να είμαστε οι κάτοικοι μιας οάσεως, σε μια έρημο απέραντη. Κι ενώ ξέρομε ότι κι αλλού υπάρχουν οάσεις και κόσμος, μήτε εμείς μήτε τα μηνύματα μας έχουν κάποιον τρόπο να διαπεράσουν την απέραντη ερημιά και τον Ήλιο.

    Το συμπέρασμα αυτό -και, ασφαλώς, δεν μπορεί να αποκλει­σθεί μιαν αναπάντεχη έκπληξη- έχει μια δραματική διάσταση: δεν είμαστε μόνοι στο Σύμπαν. Είμαστε όμως καταδικασμένοι στη μοναξιά. Ο Θεός φαίνεται ότι υπήρξε σκληρός απέναντι μας· ή, αν ληφθούν υπ' όψιν οι επιδόσεις μας στη Γη, απέραντα σοφός.

    Με τη ζωή λοιπόν στο Σύμπαν είναι αδύνατο να επικοινωνήσομε, η ζωή όμως γύρω μας ανθίζει. Η ζωή εδώ, σ' έναν μικρό και πα­νέμορφο πλανήτη, ανέδειξε ύστερα από σιωπηλές διεργασίες που διήρκεσαν δισεκατομμύρια χρόνια μια θαυμαστή ποικιλία έμβιων όντων. Οι θάλασσες και τα δάση της Γης, τα βουνά και οι πεδιάδες της αποκαλύπτουν κάθε στιγμή τη γοητεία που κρύβουν τα χιλιάδες όμοια ή ανόμοια δημιουργήματα της εξελίξεως. Η ανεμώνη και το δελφίνι, ο αίλουρος αλλά και ο γυπαετός, τα ανθρώπινα όντα στις πολλαπλές φυλετικές τους παραλλαγές, είναι δίπλα μας, συμμέτοχα του ίδιου πλανήτη και του μέλλοντος του.

     Αποκαλύπτεται όμως επίσης σε όλη του την τραγική αντίφαση ότι ο άνθρωπος, αυτή η περιούσια κορύφωση της εξελίξεως, έχει διπλή υπόσταση: από τη μια είναι ικανός για μεγάλες πράξεις, έμαθε με την επιστημονική του γνώση να κατανοεί τον κόσμο αλλά και γέννησε αριστουργήματα στον λόγο και στην τέχνη. Από την άλλη, ο ίδιος ο άνθρωπος σφραγίζει την ιστορική πορεία του με πο­λέμους και αγριότητες, θεοποιεί τα υλικά αγαθά και συντηρεί την αδικία και τις ανισότητες. Ελάχιστα, τέλος, σέβεται τις πολλαπλές εκφράσεις της ζωής, ενώ η φύση και οι θάλασσες του πλανήτη είναι συχνά τα θύματα των συμφερόντων του. Η υπερφίαλη αυτή στάση του ανθρώπου έχει αλλοιώσει έτσι ένα θαυμαστό περιβάλλον, που ωστόσο υπήρξε και το λίκνο της δικής του υπάρξεως.

    Είναι λοιπόν καιρός να κατανοήσει ο άνθρωπος ότι η ζωή αλλού ίσως υπάρχει, αλλά η προσδοκία να την συναντήσει δεν θα πραγμα­τωθεί εύκολα. Η ζωή όμως στη Γη ανθίζει ακόμα και τον περιμένει. Αν όσο είναι ακόμα καιρός τείνει το χέρι του προς τη ζωή αυτή, το φυτικό και ζωικό της θαύμα, τον Άλλο και τους άλλους, ίσως αι­σθανθεί λίγο πιο άξιος έποικος της Γης.

                              

                                       Ο συγγραφέας στον Ιανό της Αθήνας

Με όλα τα δημιουργήματα άλλωστε της εξελίξεως, από τα πιο ταπεινά έως τα πιο πολύπλοκα και θαυμαστά, έχει μια μακρινή ή κοντινή συγγένεια. Κάποτε -μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια έτη στο παρελθόν- υπήρξε ένα κοινός πρόγονος· κάθε μορφή ζωής έρ­χεται από μια κοινή κληρονομιά. Γράφει ο Edgar Morin: «Συνεπώς η ζωή, γεννημένη από τη γη, είναι αλληλέγγυα με τη Γη. Η ζωή είναι αλληλέγγυα με τη ζωή. Η ζωή κάθε ζώου έχει ανάγκη από τα βακτηρίδια, τα φυτά, τα άλλα ζώα. Η ανακάλυψη της οικολογικής αλληλεγγύης είναι μια μεγάλη πρόσφατη ανακάλυψη. Κανένα ζωντανό ον, ακόμα και ο άνθρωπος, δεν μπορεί να απελευθερωθεί από τη βιόσφαιρα».

     Ίσως γι' αυτό, αν ο άνθρωπος τείνει το χέρι του προς τη ζωή στη Γη, αισθάνεται σαν κάποιος άλλος να το αγγίζει. Ίσως να είναι ο διπλανός του, ή ακόμα μια ανάσα που έρχεται από τα βάθη του, χρόνου και των τόπων.

      Αυτή η προοπτική, που απαλύνει την εξωγήινη μας μοναξιά, δεν φαίνεται ωστόσο να συγκινεί όσο θα 'πρεπε τον σημερινό άνθρω­πο. Είναι για την ώρα οχυρωμένος στις ατομικές του επιδιώξεις, ενώ ένα παράλογο και απρόσωπο οικονομικό σύστημα ρυθμίζει τις τύχες των λαών. Ευτυχώς, υπάρχουν πάντοτε και οι άλλοι, οι θαυ­μάσιοι και πεισματάρηδες άλλοι, που αντιδρούν.

      Αν ωστόσο αυτοί οι πεισματάρηδες απογοητευθούν, η πολυπό­θητη συνάντηση μας με εξωγήινους πολιτισμούς, ακόμα και στο πολύ μακρινό μέλλον, μπορεί ποτέ να μην πραγματοποιηθεί. Όχι μόνον επειδή νοήμονα όντα δεν ενδημούν ίσως αλλού, αλλά επειδή το ίδιο το ανθρώπινο είδος θα έχει εν τω μεταξύ αφανιστεί από τις ανομίες του.

     Είναι λοιπόν πιθανόν ότι δεν είμαστε μόνοι στο Σύμπαν. Το αν, βέ­βαια, θα μπορέσομε να επικοινωνήσομε ποτέ με τους «άλλους» εί­ναι ένα διαφορετικό και δυσεπίλυτο πρόβλημα. Δεν αφορά πάντως καθόλου το ορατό μέλλον.

    Έτσι, είναι σοφότερο να εξαντλήσομε τις προσπάθειες για κα­λύτερη επικοινωνία, εδώ στη Γη. Το περίεργο ωστόσο είναι ότι, όσο η επικοινωνία αυτή πυκνώνει -με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, το διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα- τόσο η μοναξιά μας, η ανθρώ­πινη, μεγαλώνει και η αποξένωση κυριαρχεί. Φαίνεται ότι αυτό που απαιτείται είναι κάτι περισσότερο από την τεχνολογική έκρηξη της εποχής: απαιτείται βαθύτερη παιδεία και ουσιαστικότερες αξίες του πολιτισμού. Οι εφιάλτες, άλλωστε, από τα περιβαλλοντικά προβλήματα πληθαίνουν, και η Γη δεν φαίνεται να αντέχει για και­ρό ακόμα την αφροσύνη μας.

    Σημασία λοιπόν δεν έχει να συναντηθούμε -αν ποτέ συναντη­θούμε- στο πολύ μακρινό μέλλον με κάποια όμοια ή ανόμοια με μας δημιουργήματα της εξελίξεως. Το σπουδαίο θα ήταν να μπορούμε τότε να υπερηφανευθούμε, σε χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια, ότι το ανθρώπινο είδος έχει κατακτήσει υψηλά επίπεδα ισότητας και αξιών, και ότι οι πόλεμοι έχουν εκλείψει· και ότι η Γη, το λίκνο της ανθρώπινης ζωής, έχει επουλώσει τις πληγές στις θάλασσες, τα δάση ή την ατμόσφαιρα της, και είναι πάλι ένας πανέμορφος πλα­νήτης. Διάσπαρτα άλλωστε, εδώ ή εκεί, θα βρίσκονται πάντοτε τα επιτεύγματα της τέχνης και των σπουδαίων πολιτισμών, που αιώ­νες τώρα συνοδεύουν τη διαδρομή του ανθρώπου.

     Η εξωγήινη λοιπόν μοναξιά δεν φαίνεται ότι θα εγκαταλείψει εύκολα τον άνθρωπο. Η γήινη του ωστόσο μοναξιά, που είναι επι­κίνδυνη και πιο ανάλγητη, είναι μεγάλη ανάγκη να απαλυνθεί. Τότε θα αναδειχθεί η μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου, και η αναζήτη­ση της εξωγήινης ζωής θα αποκτήσει άλλο περιεχόμενο και νόημα.

        Γ. Γραμματικάκης, ένας αστρολάβος.... σελ. 101-107. Πανεπ. Εκδ. Κρήτης.

A1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε

(100-120 λέξεις).

                                                                                                                Μονάδες 25 

Β1. Να αναπτύξετε σε μία παράγραφο 100 έως 120 λέξεων το περιεχόμενο του αποσπάσματος που ακολουθεί: «…όσο η επικοινωνία […] πυκνώνει με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, το διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα, τόσο η μοναξιά

μας, η ανθρώπινη, μεγαλώνει και η αποξένωση κυριαρχεί». 

                                                                                                                   Μονάδες 10 

Β2. α) Να βρείτε τα δομικά στοιχεία της τρίτης παραγράφου του κειμένου: 

«Αποκαλύπτεται όμως…υπάρξεως». 

                                                                                                                     Μονάδες 3

β) Να βρείτε μέσα στο κείμενο τέσσερα παραδείγματα μεταφορικής χρήσης του λόγου. 

                                                                                                                      Μονάδες 4

Β3. α) Να γράψετε ένα συνώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: 

ταυτόχρονα, γέννησε, αισθανθεί, πληθαίνουν, ανάλγητη

                                                                                                                     Μονάδες 5 

β) Να γράψετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις του κειμένου: 

ανούσια, εμφανίζεται, ανέφικτη, πυκνώνει, υψηλά

                                                                                                                      Μονάδες 5 

Β4. α) Να αιτιολογήσετε τη χρήση του ερωτηματικού («Είναι άραγε περιέργεια, κατακτητική διάθεση ή απλώς ένα διανοητικό παιχνίδι;») (μονάδες 3), καθώς και της διπλής παύλας («−όσο και αν αντιτίθεται στις ενδόμυχες επιθυμίες μας−») που υπάρχουν στην πρώτη παράγραφο του κειμένου (μονάδες 2). 

                                                                                                        Μονάδες 5

  

β) Να μετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική στο απόσπασμα που ακολουθεί: «Από την άλλη, ο ίδιος ο άνθρωπος σφραγίζει την ιστορική πορεία του με πολέμους και αγριότητες, θεοποιεί τα υλικά αγαθά και συντηρεί την αδικία και τις ανισότητες». 

                                                                                                         Μονάδες 3

Γ1. Σε άρθρο που πρόκειται να αναρτηθεί στην επίσημη ιστοσελίδα του σχολείου σας να εκθέσετε τις απόψεις σας σχετικά με: 

α) τις επιπτώσεις που έχει προκαλέσει η έλλειψη σεβασμού του ανθρώπου προς το φυσικό περιβάλλον και

β) τους τρόπους με τους οποίους μπορεί ο άνθρωπος να αποκαταστήσει τη σχέση του με αυτό (500-600 λέξεις). 

                                                                                                      Μονάδες 40 

Μάλλον εύκολα και αναμενόμενα θέματα, αν εξαιρέσουμε το Β4α με τα σημεία στίξης, ίσως δυσκολευτούμε λίγο και στην περίληψη.

Φέτος το μέγεθος της γραμματοσειράς ήταν αρκετά μικρότερο και σίγουρα δυσκόλεψε μαθητές με προβλήματα όρασης, δυσλεξίας, κλπ. Με αυτό τον τρόπο, βέβαια, βγάλαμε 150.000 φωτοαντίγραφα λιγότερα. Είδατε το πνεύμα οικονομίας;

ΕΥΧΟΜΑΙ ΚΑΛΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΛΗ ΔΥΝΑΜΗ ΣΕ ΟΛΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΜΠΛΕΚΟΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ!

 

                                                 

Βαρβέρη Γιάννη Ζώα στα σύννεφα

Μεγάλη Παρασκευή σήμερα και μέσα στο πνεύμα της μέρας βάλθηκα να διαβάζω ποιήματα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο με συνδέουν με την Εβδομάδα των Παθών. Καταπιάστηκα με το ελυτικό Ημερολόγιο ενός Αθέατου Απρίλη αλλά στη συνέχεια απόλαυσα τη ποιητική συλλογή «Ζώα στα σύννεφα» του πρόωρα χαμένου ποιητή μας Γιάννη Βαρβέρη. Προσωπικά πιστεύω πως οι άνθρωποι πεθαίνουν , όταν ξεχαστούν, όταν σβηστούν από τη μνήμη μας, και ο Βαρβέρης με το ποιητικό του κληροδότημα θα μείνει για πάντα ζωντανός, αφού κατέχει μια περίοπτη θέση στο ποιητικό  ελλαδικό σύμπαν. Ένας ποιητής τραγικός, ειρωνικός, τρυφερός και σαρκαστικός μας ξεδιπλώνει τη ζωή των ζώων στα σύννεφα που ως αλληγορική παρουσία μεταφράζεται ως γήινη ανθρώπινη συμπεριφορά, αισώπειος μύθος και καφκική  παθολογία συνάμα.

  Μια προβολή είναι ολόκληρη η ποιητική συλλογή· τα λάθη των ανθρώπων, τα ελαττώματά μας, οι αντιδράσεις και οι εμμονές μας.

Τι  ωραίες γαζέλες/  που ήρθαν στο ποτάμι/  μέσα στην άγρια ξηρασία./— Τι ωραίες γαζέλες/ και να πεθαίνουνε / για μια σταλιά νερό /είπε ο κροκόδειλος/ ορμώντας και δακρύζοντας/ πραγματικά.

Η θρησκευτική μας παράδοση είναι παρούσαη μυθολογία μας το ίδιο· ο Αίσωπος και η Καινή Διαθήκη:

Το  γαϊδουράκι που έφερε /τον  Ιησού στα Ιεροσόλυμα/ καθόλου δεν κουράστηκε, είπε /τόσο ελαφρύς ήταν ο Κύριος.//  Ύστερα χάθηκε/ δε λένε τίποτε οι πηγές/ συνέχισε τη ζωή του/πάντοτε απ' τους αφέντες φορτωμένο/ το  γαϊδουράκι του Χριστού/ με Κύριο και Θεό του/τη μόνη και γαϊδουρινή του/υπομονή του.

  Σχόλια για την ανθρώπινη συμπεριφορά αλλά και την αλλοτρίωση που  εξυφαίνει ο πολιτισμός μας.

Μια τίγρις το 'σκασε από τσίρκο/ κι έπινε τώρα ήσυχη το εσπρεσάκι της /με το μπισκότο/ στα  Ηλύσια Πεδία./ Βλέμμα κανένα πάνω της /αλλά κι αυτή, κυρία. /Πήρε και μεσημέριαζε: // — Αυτός είναι πολιτισμός, είπε θλιμμένα. / Όταν κανείς δεν τρώει/ ό,τι του αναλογεί.

Επίκαιρος σχολιάζει με επίθετα που τα λένε όλα, αστραφτερά, απρόσιτες, βαριά, ραγδαία, ευσυγκίνητα:

Στην  Κεντρική  Αγορά/ αστραφτερά τα ψάρια μοιάζουν απλωμένα/με απρόσιτες βιτρίνες κοσμηματοπωλείων./Ενώ τα βαριά κρέατα στα τσιγκέλια/μοιάζουν ραγδαία δάκρυα/από ευσυγκίνητα σπλάχνα.

 Σε ένα άλλο μέσα από τα λόγια των πουλιών ξεδιπλώνεται ωμά και ρεαλιστικά το ανθρώπινο δράμα της μετανάστευσης.

 Δεν είμαστε αποδημητικά πουλιά/αφήστε τους ρομαντισμούς/δε θα ξαναγυρίσουμε ποτέ/για μας δεν έχει εδώ ούτε ψίχουλο/είμαστε απλώς ιπτάμενοι/οικονομικοί μετανάστες.

 Το πιο βασανισμένο αμφίβιο/ είναι το κύμα/της ακτής.

Ο έρωτας που ευτελίζεται μέσω διαδικτύου, μια τεχνητή συνθήκη είναι με απροσδόκητα αποτελέσματα.

  Νέα συνταρακτικά μας έρχονται απ' τις μέλισσες./Έκπτωτες, πρώτον, οι βασίλισσες, δεν έχουν λόγο./ Σε μια εποχή φεμινισμού, είπαν οι εργάτριες/είναι τελείως κηφήνες οι κηφήνες/δεν έχει πια γι' αυτούς καρύδια με το μέλι/τέρμα οι έρωτες/στοιχειώδες σιτηρέσιο/Ίσα ίσα για την τεχνητή γονιμοποίηση μέσω διαδικτύου./Κανείς μελισσουργός δεν έχει αντίρρηση·/να δούμε μόνο/τι μέλι θα προκύψει απ'  όλ' αυτά.

 Ο καπιταλισμός της αποσύνθεσης είναι αήττητος!

Σκουλήκια/τα πατάς στο δρόμο σου/χωρίζονται τα σώματα/ενώνονται και πάλι τα κομμάτια τους/ αήττητος ο καπιταλισμός της αποσύνθεσης.

  Ενόψει των ημερών:

 Ομάδες ειδικές /με αυτοκίνητα θωρακισμένα/ κινηματογραφούν για μας /το πούμα όταν γραπώνει ελάφι

από την καρωτίδα. /Στα χασάπικα και στις τηλεοράσεις/ ο κιμάς κόπτεται πάντοτε/ παρουσία του πελάτου.

Ποιος είναι ο ρόλος του κόκκινου κρασιού στο παρακάτω ποίημα; Παραπέμπει στο "πίετε εξ αυτού πάντες το υπέρ υμών και πολλών εκχυνόμενον;"

Μόνο την Κυριακή του Πάσχα/ κάθε Πάσχα/τα θύματα των σαρκοφάγων/πριν από το γεύμα/ τους προσφέρουν/ ένα ποτήρι κόκκινο κρασί.

 Διαβάζοντας το επόμενο, θυμήθηκα ένα σύνθημα της εποχής μας γραμμένο σε τοίχο: Φονιάδες των αμνών εκδοροσφαγείς! Ώραίο το Πάσχα αλλά όχι για τα αμνοερίφια.

Χριστέ μου/ του προσευχήθηκε το απολωλός/ μπροστά στο εικόνισμα/δέομαι  Σου/τώρα που έρχεται η  Ανάσταση Σου/εγώ δεν έχω τέτοια δυνατότητα/ Χριστέ μου, εξαίρεσε με απ' τη σφαγή τους.

                                                  

 Σφάγιο σε θρίαμβο, ποιος θυσιάζεται σήμερα για ποιον; 

—   Χριστέ μου/ του προσευχήθηκε το αρνί/ μπροστά στο εικόνισμα/ δέομαι Σου/τώρα που έρχεται η 'Ανάσταση Σου/άσε με όσο μου αναλογεί να τη γιορτάσω/βάλε κι έμενα σφάγιο στο θρίαμβο Σου.

Ποιος θα θριαμβεύσει τελικά; Πατάμε τα σκουλήκια, αλλά του καλλόυς η αλήθεια τι είναι; Σκώληξ, χώμα! Χους ει και εις χουν απελεύσει.

— Δόλωμα για να φας με κάρφωσες/σκουλήκι ζωντανό στην πετονιά σου/όμως κι εσύ θα γίνεις δίχως πετονιά/ αλλού για τ' αδέλφια μου εκδίκησης κρύο πιάτο.

 Και ένα  καβαφικό που θέλω να αλλάξω ελαφρώς τους δυο τελευταίους στίχους: Δε με φαίνεται/είμαι σίγουρος/ που ο ποιητής αυτός/μεγάλως ηγαπήθη.

Εδώ στο απέραντο /νεκροταφείο των ζώων /κάπου με δυσκολία διαβάζω: /«Γαλ(ή) ην ποι(ητή)ς Καβ(άφη)ς /εις Bil (liar)d Pal (ac)e /Αλεξαν(δρεί)ας Αίγύ(πτου) /εθώπευε συχν(άκις) /εξ(έπν)ευσεν εν τω μηνί Μαϊ(ω)/  έτους χιλ(ιοστ)ού και (έν)ακοσιοστού/ και τρ(ιακοστ)ού  τρ(ί)του».//  Με φαίνεται που ο ποιητής /μεγάλως άγαπήθη.

Καλή Ανάσταση!