ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΜΑΙΟΥ 2012

  ΛΑΤΙΝΙΚΑ  ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΜΑΙΟΥ 2012

Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:

Tu hominem investiga, quaeso, summaque diligentia vel Romam mitte vel Epheso rediens tecum deduc. Noli spectare quanti homo sit. Parvi enim preti est, qui tam nihili est. Sed, propter servi scelus et audaciam, tanto dolore Aesopus est adfectus, ut nihil ei gratius possit

esse quam recuperatio fugitivi.

……………………………………………………………………………………………………………

Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam. Colendo et cogitando homines excellentes animum et mentem meam conformabam. Sic enim - laudem et honestatem solum expetendo, omnes cruciatus corporis et omnia pericula mortis parvi esse ducendo - me pro salute vestra in tot ac tantas dimicationes obicere potui.

                                                                Μονάδες 40

Παρατηρήσεις

Β1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις και φράσεις:

summa : τον αντίστοιχο τύπο στον συγκριτικό βαθμό

parvi : το επίρρημα στον υπερθετικό βαθμό

preti : την αιτιατική ενικού

scelus : την ονομαστική πληθυντικού

tanto dolore : την ονομαστική ενικού

nihil : την αφαιρετική ενικού στο ίδιο γένος

 ei : τη γενική πληθυντικού στο θηλυκό γένος

gratius : την αιτιατική πληθυντικού θηλυκού γένους στον ίδιο βαθμό

quas : τη δοτική ενικού στο ίδιο γένος

bene : την αιτιατική πληθυντικού του επιθέτου στο ουδέτερο γένος του συγκριτικού βαθμού

rem : την αφαιρετική ενικού

mentem : τη γενική πληθυντικού

omnes : την αφαιρετική ενικού στο ίδιο γένος

cruciatus : την αφαιρετική ενικού.

                                            Μονάδες 15

Β2. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

investiga : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο του μέλλοντα στην ίδια έγκλιση και φωνή

mitte : το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή

rediens : τo γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή

deduc : το γ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή

noli : το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα

sit : το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του παρατατικού

adfectus est : το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή

 possit : το απαρέμφατο του παρακειμένου

gerendi : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής παρατατικού στην παθητική φωνή

administrandi : το β΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής του υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή

colendo : την αφαιρετική του σουπίνου

proponebam : το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή

conformabam : το απαρέμφατο μέλλοντα στην παθητική φωνή

expetendo : το α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του συντελεσμένου μέλλοντα στην ίδια φωνή

obicere : τη μετοχή του μέλλοντα στην ονομαστική ενικού του θηλυκού γένους.

                                            Μονάδες 15

Γ1α. «tu hominem investiga»: να επαναδιατυπώσετε την πρόταση, ώστε να εκφράζεται απαγόρευση και με τους δύο τρόπους.

                                              Μονάδες 4

Γ1β. «rediens»: να μετατρέψετε τη μετοχή στην αντίστοιχη πρόταση, ώστε να εκφράζει το σύγχρονο σε σχέση με το ρήμα της πρότασης, στην οποία ανήκει.

                                           Μονάδες 2

Γ1γ. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων:

Epheso, tecum, nihili, dolore, cupidus, gerendi, tot, mortis, me.

                                           Μονάδες 9

 Γ2α. «ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1), να αιτιολογήσετε τον τρόπο εισαγωγής της (μονάδα 1),

να δηλώσετε τη συντακτική της λειτουργία (μονάδα 1) και να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2).

                                                   Μονάδες 5

Γ2β. «cogitando homines excellentes» : να γίνει η γερουνδιακή έλξη (μονάδες 3) και να αιτιολογηθεί αν είναι υποχρεωτική (μονάδες 2).

                                                    Μονάδες 5

Γ2γ. «Quas ego, cupidus bene gerendi et administrandi rem publicam, semper mihi proponebam»: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση

«Cicero dicit».

                                                  Μονάδες 5

           Μουσικός στην πλατεία Αριστοτέλους-Θεσσαλονίκη

                                                     

 ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

  Α1. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:

Αναζήτησε τα ίχνη του, σε παρα­καλώ, και με την πιο μεγάλη φροντίδα είτε στείλε τον στην Ρώμη είτε φέρ' τον μαζί σου γυρίζοντας από την Έφεσο. Μη σε απασχολήσει πόσο κοστίζει: όποιος είναι τόσο τιποτένιος έχει μικρή αξία. Ο Αίσωπος όμως οργίστηκε τόσο πολύ για την ελεεινή πράξη και το θράσος του δούλου, που τίποτα δε θα τον ευχαριστούσε πιο πολύ1 από το να ξαναπάρει πίσω το δραπέτη2.

 1. τίποτε δε θα μπορούσε να του είναι πιο ευχάριστο 2. από την επανά­κτηση του δραπέτη

.....................................................................................................

Αυτές (τις εικόνες) τις έβαζα πάντα μπροστά μου ως πρότυπα στην επιθυμία μου να διοικήσω σωστά και να διαχειριστώ την πολιτεία μας. Διέπλαθα την ψυχή μου και το νου μου με το να λατρεύω και να αναλογίζομαι τους έξοχους άντρες. Γιατί έτσι μπόρεσα να ριχτώ για τη σωτηρία σας σε τόσους πολλούς και τόσο μεγάλους αγώνες, με το να επιδιώκω δηλαδή μόνο τον έπαινο και την τιμή και να μην υπολογίζω όλα τα βάσανα του σώματος και όλους τους θανάσιμους κινδύνους. 

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

 B1. summa → superiore

parvi → minime

pretii → pretium

scelus → scelera

tanto dolore → tantus dolor

nihil → nulla re

ei → earum

gratius → gratiores

quas → cui

bene → meliora

rem → re

mentem → mentium

omnes → omni

cruciatus → cruciatu 

B2. investiga → investiganto

mitte → misistis

rediens → redeunt

deduc → deduxerit

noli → non vis

sit → essemus

adfectus est→ adficeris (ή adficere)

possit→ potuisse

gerendi→ gererentur

administrandi→ administravisses

colendo→ cultu

proponebam→ proposuissent

conformabam→ conformatum iri

expetendo→ expeti(v)ero

obicere→ obiectura 

Γ1α. Tu hominem investiga :

 Noli hominem investigare 

 Ne hominem investigaveris 

Γ1β. rediens → dum redis  

Γ1γ. Epheso → αφαιρετική (απρόθετη) της απομάκρυνσης/ από τόπο κίνησης στο rediens

tecum → εμπρόθετος  προσδιορισμός της συνοδείας στο deduc

nihili → γενική κατηγορηματική της αξίας από το est

dolore →  αφαιρετική οργανική του μέσου στο adfectus est

cupidus → επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου στο ego

gerendi → απρόθετη γενική γερουνδίου ως συμπλήρωμα   στο cupidus/ ( γενική αντικειμενική)

tot → επιθετικός προσδιορισμός στο dimicationes

mortis → γενική επεξηγηματική στο pericula

me → αντικείμενο στο obicere 

Γ2α. «ut nihil ei gratius possit esse quam recuperatio fugitivi»: Δευτερεύουσα επιρρηματική συμπερασματική πρόταση . Εισάγεται με το συμπερασματικό σύνδεσμο ut. Η πρόταση είναι αποφατική, γιατί ακολουθεί αρνητική λέξη, το nihil. Στην κύρια πρόταση υπάρχει το tanto  που προειδοποιεί ότι ακολουθεί συμπερασματική πρόταση. Λειτουργεί ως επιρρηματικός προσδιορισμός του αποτελέσματος στο adfectus est. Εκφέρεται με υποτακτική, γιατί το αποτέλεσμά στη λατινική θεωρείται πάντα μια υποκειμενική κατάσταση.Συγκεκριμένα, με υποτακτική ενεστώτα (possit), γιατί το ρήμα της κύριας πρότασης από την οποία εξαρτάται (adfectus est) είναι  αρκτικού χρόνου, και εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν. Έχουμε ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων (συγχρονισμό δευτερεύουσας με την κύρια πρόταση),  δηλαδή το αποτέλεσμα είναι ιδωμένο τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής του. 

Γ2β. Cogitando homines excellentes  

→ cogitandis hominibus excellentibus. Η  γερουνδιακή έλξη δεν είναι υποχρεωτική, γιατί έχουμε   απρόθετη αφαιρετική γερουνδίου.

Γ2γ. Cicero dicit eas (ή illas) se (ή ipsum), cupidum bene gerendi et administrandi rem publicam, semper sibi proponere.

Αν δεν θυμούνται οι μαθητές ότι αυτά είναι λόγια του ίδιου του Κικέρωνα και θεωρήσουν ότι πρόκειται για ετεροπροσωπίαθα το μετατρέψουν ως εξής:

Cicero dicit eas (ή illas) illum, cupidum bene gerendi et administrandi rem publicam, semper illi proponere.