ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ 2013 (Θέματα και απαντήσεις)

 Α1. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα:

Omnia sunt misera in bellis civilibus, sed nihil miserius quam ipsa victoria: ea victores ferociores impotentioresque reddit, ut, etiamsi natura tales non sint, necessitate esse cogantur. Bellorum enim civilium exitus tales sunt semper, ut non solum ea fiant, quae velit victor, sed etiam ut victor obsequatur iis, quorum auxilio victoria parta sit.

…………………………………………………………………………………………………………

Quorum auctoritatem secuti multi, non solum improbi verum etiam imperiti, si in hunc animadvertissem, crudeliter et regie id factum esse dicerent. Nunc intellego, si iste in Manliana castra pervenerit, quo intendit, neminem tam stultum fore, qui non videat coniurationem esse factam, neminem tam improbum, qui non fateatur.

                                                             Μονάδες 40

Παρατηρήσεις

Β1. Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις και φράσεις:

bellis civilibus :   την αιτιατική ενικού

miserius :  τον αντίστοιχο τύπο στον υπερθετικό βαθμό

ipsa : την αιτιατική ενικού στο ουδέτερο γένος

victores : την αφαιρετική πληθυντικού

ferociores : την αφαιρετική ενικού στον θετικό  βαθμό στο ίδιο γένος

tales (τ ο πρώτο του κειμένου) : τη γενική ενικού στο ίδιο γένος

exitus : την αφαιρετική ενικού

iis : τη γενική πληθυντικού στο θηλυκό  γένος

auxilio : την αιτιατική ενικού

auctoritatem : την ονομαστική ενικού

multi :   το επίρρημα στον συγκριτικό βαθμό

hunc :   τη δοτική ενικού στο ίδιο γένος

castra :   τη γενική πληθυντικού

stultum :   τον αντίστοιχο τύπο στο θηλυκό γένος.

Β2.  Nα γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

reddit   : το β ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή

sint    : το γ ΄ πληθυντικό πρόσωπο της  προστακτικής του μέλλοντα

cogantur   : τo γ ΄ ενικό πρόσωπο της υποτακτικής  του παρατατικού στην ίδια φωνή

fiant       : το γερουνδιακό στην ονομαστική ενικού του  ουδετέρου γένους

velit    : το γ ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του  ενεστώτα

obsequatur  : το γ ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα

parta sit  : το β ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του  παρακειμένου στην ενεργητική φωνή

animadvertissem : το σουπίνο και στους δύο τύπους

dicerent : τον αντίστοιχο τύπο της υποτακτικής του παρακειμένου στην ίδια φωνή

intellego : το απαρέμφατο του παρακειμένου στην ίδια  φωνή

pervenerit : το β ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του παρατατικού

indendit :   το  β ΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή

videat :      το α΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή

fateatur :    το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του  μέλλοντα.

                                        Μονάδες 15

Γ1α. Να γίνει πλήρης συντακτική αναγνώριση των παρακάτω τύπων:

miserius, ferociores, bellorum, iis, id, fore, coniurationem.

                                        Μονάδες 7

Γ1β. «in bellis civilibus»: να αντικατασταθεί  o επιθετικός προσδιορισμός  με δευτερεύουσα πρόταση.

                                       Μονάδες 3

Γ1γ. «Bellorum enim ... parta sit.»: να μετατρέψετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο με εξάρτηση από τη φράση «Cicero scripsit».

                                               Μονάδες 5  

Γ2α. «etiamsi natura tales non sint»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης  (μονάδα 1) και να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο  εκφοράς της (μονάδες 2).

                                                     Μονάδες 3

Γ2β. «quae velit victor»: να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης  (μονάδα 1), να δικαιολογήσετε την έγκλιση και τον χρόνο εκφοράς της (μονάδες 2) και να δηλώσετε το συντακτικό της ρόλο (μονάδα 1).

                                                     Μονάδες 4

Γ2γ. «Νunc intellego ... stultum fore»: να εντοπίσετε τον εξαρτημένο υποθετικό λόγο (μονάδα 1), να τον μετατρέψετε σε ανεξάρτητο (μονάδες 4), να τον χαρακτηρίσετε ως προς το είδος του (μονάδα 1)  και να σχηματίσετε υποθετικό λόγο που να δηλώνει υπόθεση

δυνατή ή πιθανή στο παρόν-μέλλον (μονάδες 2).

                                                  Μονάδες 8 

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

 Α1. Μετάφραση

 Τα πάντα είναι αξιοθρήνητα στους εμφύλιους πολέμους, αλλά τίποτα δεν είναι πιο αξιοθρήνητο από την ίδια τη νίκη: αυτή κάνει τους νικητές αγριότερους και πιο αχαλίνωτους, ώστε, κι  αν ακόμη δεν είναι από τη φύση τους τέτοιοι, να αναγκάζονται από ανάγκη να γίνουν. Γιατί η έκβαση των εμφυλίων πολέμων είναι πάντα τέτοια, ώστε να γίνονται όχι μόνο αυτά, τα οποία θέλει ο νικητής, αλλά (ώστε) ακόμη να κάνει ο νικητής το χατίρι αυτών, με τη βοήθεια των οποίων κερδήθηκε η νίκη.

Ενεργώντας κάτω από την επιρ­ροή αυτών πολλοί (άλλοι), όχι μόνο αχρείοι αλλά και άπειροι, αν τον είχα τιμωρήσει, θα έλεγαν πως αυ­τό έγινε σκληρά και τυραννικά. Τώρα όμως καταλαβαίνω πως αν αυτός φτάσει στο στρατόπεδο του Μανλίου, όπου κατευθύνεται, δε θα υπάρξει κανείς τόσο ανόητος, που να μη βλέπει πως έγινε συνωμοσία, και κανείς τόσο αχρείος, που να μην το ομολογήσει.

   Β1.  

bellum civile             miserrimum     ipsum

victoribus                  feroci                  talis

exitu                           earum              auxilium

auctoritas                     plus                  huic

castrorum                    stultam

Β2.  

reddidisti                             sunto                        cogeretur

faciendum                            vult                         obsequentur

peperisti                        animadversum     και   animadversu

dixerint                            intellexisse                   perveniebatis

intende                             vidissemus                    fatebuntur

Γ1 α.

miserius: κατηγορούμενο στο nihil λόγω του συνδετικού ρήματος est

ferociores: κατηγορούμενο στο αντικείμενο    victores

bellorum: γενική υποκειμενική στο exitus

iis: αντικείμενο στο ρήμα obsequatur

id: υποκείμενο στο απαρέμφατο factum esse

fore: ειδικό απαρέμφατο αντικείμενο του ρήματος intellego

coniurationem: υποκείμενο στο απαρέμφατο esse factam

Γ1β.   in bellis, quae civilia sunt

Γ1γ.      Cicero scripsit bellorum enim civilium exitus tales esse semper, ut non solum ea

fierent, quae vellet victor, sed etiam ut victor obsequeretur iis, quorum auxilio

victoria parta esset.

Γ2α.  etiamsi natura tales non sint: δευτερεύουσα επιρρηματική παραχωρητική πρόταση που εκφέρεται με υποτακτική (non sint) γιατί εκφράζει μια υποθετική κατάσταση που κι αν  δεχτούμε ότι αληθεύει δεν αναιρεί το περιεχόμενο της κύριας πρότασης.

Ειδικότερα, εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα γιατί εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (cogantur) που εξαρτάται από το reddit και εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν.

Γ2β. quae velit victor:   δευτερεύουσα αναφορική προσδιοριστική πρόταση στο ea.Εκφέρεται με υποτακτική λόγω έλξης από το fiant, χρόνου ενεστώτα λόγω εξάρτησης από ρήμα αρκτικού χρόνου fiant  και εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν . Συντακτικά λειτουργεί ως επιθετικός προσδιορισμός στην αντωνυμία ea.

Γ2γ.  Υπόθεση:   si ...pervenerit (si + υποτακτική παρακειμένου)

       Απόδοση:   intellego neminem tam stultum fore (ειδικό απαρέμφατο)

Ανεξάρτητος υποθετικός λόγος:

Υπόθεση: si ...pervenerit (si + οριστική συντελεσμένου μέλλοντα)

Απόδοση: nemo tam stultus erit (οριστική μέλλοντα)

Ο υποθετικός λόγος δηλώνει ανοικτή υπόθεση στο μέλλον.

Για να εκφράσουμε υπόθεση δυνατή ή πιθανή στο παρόν – μέλλον:

Υπόθεση:  Si ...perveniat ( si+ υποτακτική ενεστώτα)

Απόδοση:  nemo tam stultus sit.  (υποτακτική ενεστώτα).