ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ : ΕΝΟΤΗΤΑ 36η

ΚΕΙΜΕΝΟ

 Manius Curius Dentatus maxima frugilitate utebatur, quo facilius divitias contemnere posset. Die quodam Samnitium legati ad eum venerunt. Ille se in scamno assidentem apud focum et ex ligneo catillo cenantem eis spectandum praebuit. Samnitium dimnitias contempsit et Samnites paupertatem eius mirati sunt. Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent, ut eo uteretur, vultum risu solvit et protinus dixit: «Supervacaneae, ne dicam ieptae, legationis ministri, narrate Samnitibus Manium Curium malle locupletibus imperare quam ipsum fieri locupletem; et mementote me nec acie vinci nec pecunia corrumpi posse ».

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ο Μάνιος Κούριος Δεντάτος ήταν πάρα πολύ ολιγαρκής, για να μπορεί να περιφρονεί ευκολότερα τα πλούτη. Μια μέρα ήλθαν σε αυτόν απεσταλμένοι των Σαμνιτών. Αυτός παρουσιάστηκε στα μάτια τους καθισμένος δίπλα στη φωτιά σε ένα σκαμνί και τρώγοντας από ένα ξύλινο πιάτο. Περιφρόνησε τα πλούτη των Σαμνιτών και οι Σαμνίτες θαύμασαν τη φτώχεια του. Ενώ δηλαδή του έφεραν από μέρους της πολιτείας τους πολύ χρυσάφι, για να το κάνει ό,τι θέλει, γέλασε μαλακώνοντας το αυστηρό πρόσωπο του κι απάντησε αμέσως: "Μέλη αυτής της περιττής, για να μην πω ανόητης, πρεσβείας, πείτε στους Σαμνίτες πως ο Μάνιος Κούριος προτιμάει να εξουσιάζει τους πλού­σιους παρά να γίνει πλούσιος ο ίδιος· και θυμηθείτε πως εμένα ούτε στη μάχη μπορούν να με νικήσουν ούτε με χρήματα να με διαφθεί­ρουν".

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

                                                                ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

Α' ΚΛΙΣΗ

pecunia -ae   (σπάνια στον πληθ.)

divitiae -arum   χωρίς ενικό

Β' ΚΛΙΣΗ

scamnum -i       

legatus -i

focus -i

minister -stri

Manius -i (i)    κλ. ενικού     Mani-   χωρίς πληθ.

Curius -i (i)    κλ. ενικού     Curi·   χωρίς πληθ.

Dentatus -i   χωρίς πληθ.

catillus -i    πληθ. catilla -orum     αντί για catilli -orum

aurum -i   χωρίς πληθ. (όνομα μετάλλου)

Γ ΚΛΙΣΗ

frugalitas -atis (θηλ.) ο πληθ. (frugalitates -um) δεν είναι σε χρήση (αφηρη­μένη έννοια)

Samnis - Samnitis πιο συχνά στον πληθ. Samnites -ium

paupertas -atis (θηλ.)

pondus -eris (ουδ.)

legatio -ionis (θηλ.)

locuples -etis (αρσ.)

Δ' ΚΛΙΣΗ

vultus -us (αρσ.)

risus -us (αρσ.)

Ε' ΚΛΙΣΗ

dies- diei- diei- diem- dies- die (αρσ.)

dies- dierum- diebus- dies- dies- diebus

acies- aciei (θηλ.) στον πληθ. μόνο οι τρεις όμοιες πτώσεις: acies

                                                                          ΕΠΙΘΕΤΑ

Β' ΚΛΙΣΗ

ligneus -a -um

supervacaneus -a –um

maximus -a -um υπερθ. του επιθ. magnus -a -um, maior -ior -ius, maximus -a -um

ineptus -a -um, ineptior -ior -ius, ineptissimus -a -um

Γ΄ ΚΛΙΣΗ

locuples-locupletis, locupletior -ior -ius, locupletissimus -a -um (στο κείμενο ως ουσιαστικό)

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

quidam, quaedam, quoddam (αόριστη επιθετική)

is, ea, id (οριστική)

ille, ilia, illud (δεικτική)

se (προσωπική)

ipse, ipsa, ipsum (οριστική)

ego (προσωπική)

                  

                                                                     ΡΗΜΑΤΑ

1η ΣΥΖΥΓΙΑ

ceno, cenavi, cenatum, cenare

specto, spectavi, spectatum, spectare

miror, miratus sum, miratum, mirari αποθ.

impero, imperavi, imperatum, imperare

narro, narravi, narratum, narrare

2η ΣΥΖΥΓΙΑ

assideo, assedi, assessum, assidere

praebeo, praebui, praebitum, praebere

3ηΣΥΖΥΓΙΑ

utor, usus sum, usum, uti αποθ.

contemno, contempsi, contemptum, contemnere

mitto, misi, missum, mittere

affero και adfero, attuli, allatum, afferre και adferre (προστ. ενεστ. affer και adfer)

solvo, solvi, solutum, solvere

dico, dixi, dictum, dicere (προστ. ενεστ. dic)

corrumpo, corrupi, corruptum, corrumpere

vinco, vici, victum, vincere

possum, potui, -, posse

malo, malui, -, malle

fio, factus sum, fieri

memini, meminisse ελλειπτ. 

4η ΣΥΖΥΓΙΑ

venio, veni, ventum, venire

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ

facilius συγκρ. του επιρρ. facile, facilius, facillime

 (από το επίθ. facilis -is -e, facilior -ior -ius, facillimus -a -um)

publice (από το επίθ. publicus -a -um)

protinus