ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ : ΕΝΟΤΗΤΑ 41η

 

                                                         Φολέγανδρος

ΚΕΙΜΕΝΟ

Curius et Fabricius, antiquissimi viri, et his antiquiōres Horatii plane ac dilucide cum suis locūti sunt; non Sicanōrum aut Pelasgōrum, qui primi colluisse Italiam dicuntur, sed aetātis suae verbis utebantur. Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquāris, sermōne abhinc multis annis iam obsolēto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. Quin, homo inepte, taces, ut consequāris, quod vis? Sed antiquitātem tibi placēre dicis, quod honesta et bona et modesta sit. Sic ergo vive, ut viri antīqui, sed sic loquere,ut viri aetātis nostrae; atque id quod a C. Caesare scriptum est, habe semper in memoriā et in pectore: "tamquam scopulum, sic fugias verbum insolens atque inaudītum".

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Ο Κούριος κι ο Φαβρίκιος, που έζησαν στα πολύ παλιά τα χρόνια, κι οι Οράτιοι, πολύ παλιότεροι τους, μιλούσαν με τους συγχρόνους τους καθαρά και με διαύγεια· δε χρησιμοποιούσαν τη γλώσσα των Σικανών και των Πελασγών, που λένε πως ήταν οι πρώτοι κάτοικοι της Ιταλίας, αλλά τη γλώσσα της εποχής τους. Εσύ όμως χρησιμοποιείς γλώσσα που έχει πέσει σε αχρηστία1 εδώ και πολλά χρόνια, σαν να μιλούσες τώρα με τη μάνα του Ευάνδρου, επειδή δε θέλεις να ξέρει και να καταλαβαίνει κανείς τι λες. Ανόητε άνθρωπε, γιατί δε σωπαίνεις, για να πετύχεις αυτό που θες; Λες όμως πως σου αρέσουν τα παλιά τα χρόνια , γιατί είναι τιμημένα και καλά και σεμνά. Έτσι λοιπόν να ζεις όπως οι παλιοί, αλλά έτσι να μιλάς όπως οι σύγχρονοι μας2. Και να 'χεις πάντα στη μνήμη σου και στην καρδιά σου αυτό που έγραψε ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας: «Σαν το σκόπελο απόφευγε τη λέξη την ασυνήθιστη και την πρωτάκουστη».

1. που είναι απαρχαιωμένη 2. όπως οι άνθρωποι της εποχής μας.

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

Α' ΚΛΙΣΗ

Italia -ae   χωρίς πληθ.

memoria -ae

Β' ΚΛΙΣΗ

vir - viri

verbum -i

scopulus -i

annus -i

Curius -i (i) κλητ. ενικού Curi-   χωρίς πληθ.

Fabricius -i (i) κλητ. ενικού Fabrici·   χωρίς πληθ.

Horatius -i (i) κλητ. ενικού Horati

Sicani -orum ο ενικός (Sicanus -i)  δεν είναι σε χρήση (όνομα έθνους)

Pelasgi -orum ο ενικός (Pelasgus –i - δεν είναι σε χρήση (όνομα έθνους)

Evander -ndri    (και Evandrus -i)    χωρίς πληθ.

Γ' ΚΛΙΣΗ

aetas -atis (θηλ.) γεν. πληθ. aetat(i)um

mater -matris (θηλ.) γεν. πληθ. matrum

sermo -onis (αρσ.)

homo -inis (αρσ.)

antiquitas -ads (θηλ.)

C. Caesar -is χωρίς πληθ.

pectus -oris (ουδ.)

ΕΠΙΘΕΤΑ

Β' ΚΛΙΣΗ

antiquissimus -a -um υπερθ. του επιθ. antiquus -a -um,

                                                         antiquior -ior-ius, antiquissimus -a -um

primus -a -um υπερθ. του επιθ. (prae), prior -ior -ius, primus -a –um

 multi -ae -a, plures -es -a (γεν. πληθ. plurium), plurimi -ae -a-

το επίθετο στον ενικό αριθμό του συγκριτικού απαντά μόνο στο ουδέτερο: multus -a -um, — plus, plurimus -a -um

obsoletus -a -um, obsoletior -ior -ius, (obsoletissimus -a -um)

 ineptus -a -um, ineptior -ior -ius, ineptissimus -a -um

honestus -a -um, honestior -ior -ius, honestissimus -a -um

bonus -a -um, melior -ior -ius, optimus -a -um

modestus -a -um, modestior -ior -ius, modestissimus -a -um

antiquus -a -um, antiquior -ior -ius, antiquissimus -a -um

inauditus -a -um, inauditior -ior -ius, (inauditissimus -a -um)

Γ ΚΛΙΣΗ

antiquior -ior -ius συγκρ. του επιθ. antiquus -a -um, antiquior -ior -ius, antiquissimus -a -um insolens -ntis, insolentior -ior -ius, insolentissimus -a -um

ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ

hic, haec, hoc (δεικτική)

suus, sua, suum (κτητική)

qui, quae, quod (αναφορική)

tu (προσωπική)

nemo (αόριστη ουσιαστική)

quis, quid {ερωτηματική ουσιαστική στη φράση quae dicas)

noster, nostra, nostrum {κτητική)

is, ea, id (οριστική)

ΡΗΜΑΤΑ

2η ΣΥΖΥΓΙΑ

taceo, tacui, taciturn, tacere

placeo, placui και placitus sum, placitum, placere

(ως απρόσωπο: placet, placuit και placitum est, placere)

habeo, habui, habitum, habere

3η ΣΥΖΥΓΙΑ

loquor, locutus sum, locutum, loqui αποθ.

colo, colui, cultum, colere

utor, usus sum, usum, uti αποθ.

intellego και intelligo, intellexi, intellectum, intellegere

volo, volui, - , velle βλ. Γραμμ., σ. 88

obsolesco, obsolevi, (obsoletum), obsolescere

dico, dixi, dictum, dicere

consequor, consecutus sum, consecutum, consequi αποθ.

vivo, vixi, victum, vivere

scribo, scripsi, scriptum, scribere

fugio, fugi, fugitum, fugere

ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ sum, fui, - , esse

4η ΣΥΖΥΓΙΑ

scio - sci(v)i - scitum - scire (προστ. ενεστ. scito - scitote αντί για sci - scite' προστ. μέλλ. scito - scito - scitote - sciunto)

 inaudio, inaudivi, inauditum, inaudire

ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ

plane, planius, planissime (από το επίθ. planus -a -um, planior -ior -ius, planissimus -a -um)

dilucide, dilucidius, (dilucidissime)  (από το επίθ. dilucidus -a -um, dilucidior -ior -ius, dilucidissimus -a -um)

nunc  abhinc   iam  sic  semper