ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ : ΕΝΟΤΗΤΑ 48η

                                                                                                            Σύρος

ΚΕΙΜΕΝΟ

 Cerva alba eximiae pulchritudinis Sertorio a Lusitano quodam dono data erat. Sertorius omnibus persuasit cervam instinctam numine Dianae, conloqui secum et docere, quae utilia factu essent. Si quid durius ei videbatur, quod imperandum militibus esset, a cerva sese monitum esse praedicabat. Ea cerva quodam die fugit et perisse credita est. Cum aliquis Sertorio nuntiavisset cervam inventam esse, Sertorius eum iussit tacere ; praeterea praecepit ut eam postero die repente in eum locum emitteret, in quo ipse cum amicis futurus esset. Postridie eius diei Sertorius, admissis amicis in cubiculum suum, dixit eis visum in somno sibi esse cervam, quae perisset, ad se reverti. Cum cerva, emissa a servo, in cubiculum Sertorii introrupisset, admiratio magna orta est.

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Κάποιος Λουζιτανός είχε δώσει στο Σερτώριο για δώρο ένα πολύ όμορφο άσπρο ελάφι1. Ο Σερτώριος τους έπεισε όλους πως το ελάφι κατευθυνόταν από τη θεά Άρτεμη2 και μιλούσε μαζί του και του υπέδειχνε τι ήταν χρήσιμο να κάνει. Αν του φαινόταν πως έπρεπε να δώσει κάποια διαταγή στους στρατιώτες του που ήταν σκληρότερη από τις συνηθισμένες3, διακήρυσσε πως τον είχε συμβουλέψει το ελάφι. Το ελάφι αυτό έφυγε κάποια μέρα και πίστεψαν πως είχε πεθάνει. Όταν κάποιος ανάγγειλε στο Σερτώριο πως το ελάφι είχε βρεθεί, ο Σερτώριος τον διέταξε να το κρατήσει μυστικό4. Ακόμη του έδωσε οδηγίες να το αφήσει ξαφνικά ελεύθερο την επομένη στο μέρος όπου θα βρι­σκόταν αυτός και οι φίλοι του. Την άλλη μέρα ο Σερτώριος δέχτηκε τους φίλους του στην κρεβατοκάμαρα του και τους είπε πως είχε δει στο ύπνο του ότι το ελάφι, που είχε πεθάνει, ξαναγύρισε κοντά του. Όταν το ελάφι αφέθηκε ελεύθερο από το δούλο και όρμησε στην κρε­βατοκάμαρα του, προκάλεσε μεγάλη κατάπληξη5.

             1. ένα άσπρο ελάφι εξαιρετικής ομορφιάς         2. από τη βούληση της Άρτεμης

      4. να σωπάσει                                           5. γεννήθηκε μεγάλος θαυμασμός

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ

Α' ΚΛΙΣΗ

cerva -ae

Diana -ae   χωρίς πληθ.

Β' ΚΛΙΣΗ

Lusitanus -i

donum -i

amicus -i

cubiculum -i

somnus -i

servus -i

Sertorius -i (i)    κλητ. ενικού Sertori· χωρίς πληθ.

locus -i   loca -orum: τόποι   loci -orum: χωρία βιβλίων

Γ ΚΛΙΣΗ

pulchritudo -inis (θηλ.)

numen -inis (ουδ.)

miles -itis (αρσ.)

admiratio -ionis (θηλ.)

Ε' ΚΛΙΣΗ

dies - diei - diei - diem - dies - die (αρσ.)

dies - dierum - diebus - dies - dies - diebus

ΕΠΙΘΕΤΑ

Β' ΚΛΙΣΗ

albus -a -um

eximius -a -um, magis eximius -a -um, maxime eximius -a -um δεν είναι σε χρήση

durus -a -um, durior -ior -ius, durissimus -a -um

posterus -a -um, posterior -ior -ius, postremus -a -um και postumus –a -um

magnus -a -um, maior -ior -ius, maximus -a -um

Γ' ΚΛΙΣΗ

omnis -is -e

utilis -is -e, utilior -ior -ius, utilissimus -a -um

durior -ior -ius συγκρ.  του  επιθ.  durus  -a -um, durissimus -a -um

αντωνυμίες

quidam, quaedam, quoddam (αόριστη επιθετική)

se (προσωπική)

quis, quid (ερωτηματική ουσιαστική)

quis, (quae ή qua), quid (αόριστη ουσιαστική)

is, ea, id (οριστική)

qui, quae, quod (αναφορική)

se(se) (προσωπική)

aliquis, (aliqua ή aliquae), aliquid (αόριστη ουσιαστική)

ipse, ipsa, ipsum (οριστική)

suus, sua, suum (κτητική)

ΡΗΜΑΤΑ

1η ΣΥΖΥΓΙΑ

do, dedi, datum, dare

impero, imperavi, imperatum, imperare

praedico, praedicavi, praedicatum, praedicare

nuntio, nuntiavi, nuntiatum, nuntiare

2η ΣΥΖΥΓΙΑ

persuadeo, persuasi, persuasum, persuadere

doceo, docui, doctum, docere

video, vidi, visum, videre

moneo, monui, monitum, monere

iubeo, iussi, iussum, iubere

taceo, tacui, tacitum, tacere

3η ΣΥΖΥΓΙΑ

instinguo, instinxi, instinctum, instinguere

conloquor, conlocutus sum, conlocutum, conloqui αποθ.

facio, feci, factum, facere (προστ. ενεστ. fac)

fugio, fugi, fugitum, fugere

credo, credidi, creditum, credere

praecipio, praecepi, praeceptum, praecipere

emitto, emisi, emissum, emittere

admitto, admisi, admissum, admittere

dico, dixi, dictum, dicere (προστ. ενεστ. die)

revertor, reversus sum, reversum, reverti και

revertor, reverti, reversum, reverti* στο κείμενο δεν είναι ξεκάθαρο αν πρόκειται για το αποθετικό ή το ημιαποθετικό, γιατί ο τύπος reverti είναι κοινός

 introrumpo, introrupi, introruptum, introrumpere

ΒΟΗΘΗΤΙΚΟ ΡΗΜΑ  sum, fui, -, esse

4η ΣΥΖΥΓΙΑ

invenio, inveni, inventum, invenire

pereo, perii, peritum, perire

orior, ortus sum, ortum, oriri αποθ. (μετοχή μέλλ. oriturus -a -um)

Επιρρήματα

praeterea

repente

postridie