Κυριακή 5 Φεβρουαρίου 2012

Σιμπόρσκα Βισλάβα

 Έφυγε πριν τέσσερις μέρες η Πολωνή ποιήτρια Βισλάβα Σιμπόρσκα (1923-2012), κάτοχος του βραβείου Νόμπελ (1996). Τη γραφή της χαρακτηρίζει η ενασχόληση  με το μικρό και ασήμαντο, το καθημερινό και το οικείο που δεν παύει όμως να προκαλεί και να εκπλήσσει εξαιτίας της εσωτερικής έντασης που διατρέχει όλο της το ποιητικό υλικό. Ποιήτρια της συνείδησης και των υπαρξιακών ζητημάτων διακριτική, μετριοπαθής, δίχως κραυγαλέες εξάρσεις και υπερβολές, μία φιλόσοφος που κοσμεί την ευρωπαϊκή ποίηση.

Παραθέτω τρία ποιήματα της από το ¨"Τέλος και αρχή" Κούριερ εκδοτική:
Επιτάφια γραφή

Εδώ κείτεται η ασύγχρονη σαν το κόμμα
ποιήτρια μερικών ποιημάτων. Αιώνια ανάπαυση
ευνόησε γι' αυτήν η γη, παρ' όλο που το πτώμα
δεν ανήκε σε καμιά λογοτεχνική ομάδα.
Μα και τίποτα το καλύτερο δεν έχει στον τάφο
εκτός απ' αυτές τις ρίμες,
το αρκουδοβότανο και την κουκουβάγια.
Διαβάτη, βγάλε απ' την τσάντα το ηλεκτρονικό μυαλό
και πάνω απ' τη μοίρα της Σιμπόρσκας περισκέψου για λίγο.

Στο ποτάμι του Ηράκλειτου

Στο ποτάμι του Ηράκλειτου
το ψάρι πιάνει ψάρι,
το ψάρι κομματιάζει ψάρι με αιχμηρό ψάρι,
το ψάρι φτιάχνει ψάρι, το ψάρι κατοικεί στο ψάρι,
το ψάρι φεύγει απ' το πολιορκημένο ψάρι.
Στο ποτάμι του Ηράκλειτου
το ψάρι αγαπάει το ψάρι,
τα μάτια σου -λέει- λάμπουν σαν του ψαριού στον ουρανό,
θέλω μαζί να πάμε σε μια κοινή θάλασσα,
ω, ωραιότερη απ' το κοπάδι!
Στο ποτάμι του Ηράκλειτου
το ψάρι φαντάστηκε το καλύτερο ψάρι,
το ψάρι γονατίζει μπροστά στο ψάρι, τραγουδάει στο ψάρι,
παρακαλάει το ψάρι για το πιο αλαφρό κολύμπι.
Στο ποτάμι του Ηράκλειτου
εγώ μοναχικό ψάρι, εγώ ξεχωριστό ψάρι
γράφω στις ξεχωριστές στιγμές μικρά ψαράκια
στο αργυρό λέπι τόσο σύντομα,
που μπορεί να 'ναι το σκότος στην αμηχανία που τρέμει;

Συνομιλία με την πέτρα

Χτυπώ την πόρτα της πέτρας.
-Εγώ είμαι, άσε με να μπω.
Θέλω να μπω στο εσωτερικό σου,
να κοιτάξω τριγύρω,
να σε αναπνεύσω σαν αναπνοή.

-Φύγε, λέει η πέτρα.
-Είμαι ερμητικά κλειστή.
Ακόμα και θρυμματισμένες σε κομμάτια
θα είμαστε ερμητικά κλειστές.
Ακόμα και τριμμένες σε άμμο
δεν θ' αφήσουμε κανένα να μπει.

Χτυπώ την πόρτα της πέτρας.
-Εγώ είμαι, άσε με να μπω.
Έρχομαι από καθαρή περιέργεια.
Γι' αυτήν η ζωή είναι η μοναδική ευκαιρία.
Θέλω να σεργιανίσω στο παλάτι σου
και ύστερα να επισκεφθώ
ακόμα το φύλλο και τη σταγόνα του νερού.
Δεν έχω πολύ καιρό για όλα αυτά.
Η θνητότης μου πρέπει να σε συγκινήσει.

-Είμαι από πέτρα, λέει η πέτρα,
και από ανάγκη πρέπει να διατηρήσω την αυστηρότητα.
Φύγε από εδώ.
Δεν έχω μυώσεις γέλιου.

Χτυπώ την πόρτα της πέτρας.
-Εγώ είμαι, άσε με να μπω.
Ακουσα ότι υπάρχουν σε σένα μεγάλες άδειες αίθουσες,
που δεν τις είδαν, μάταια όμορφες,
κούφιες, δίχως απόηχο οποιανοΰ βημάτων.
Αναγνώρισε ότι κι εσύ λίγα ξέρεις γι' αυτό.

-Μεγάλες και άδειες αίθουσες, λέει η πέτρα,
μα σ' αυτές δεν υπάρχει θέση.
Όμορφες, μπορεί, αλλά έξω απ' το γούστο
των δικών σου σεμνών αισθήσεων.
Μπορείς να με γνωρίσεις, ποτέ δεν θα με απολαύσεις.
Με όλη μου την επιφάνεια στρέφω σε σένα,
αλλά με όλο το εσωτερικό μου κύπτω αναποδογυρισμένο.

Χτυπώ την πόρτα της πέτρας.
-Εγώ είμαι, άσε με να μπω.
Δεν ψάχνω σε σένα άσυλο για την αιωνιότητα.
Δεν είμαι δυστυχισμένη.
Δεν είμαι άστεγη.
Ο κόσμος μου αξίζει να γυρίσω πίσω.
Θα μπω και θα βγω με άδεια χέρια.
Και για απόδειξη ότι η παρουσία μου ήταν αληθινή,
δεν θα προσφέρω τίποτε άλλο από λέξεις,
που κανείς δεν θα τους δώσει εμπιστοσύνη.

-Δεν θα μπεις, λέει η πέτρα.
Σου λείπει η αίσθηση της συμμετοχής.
Καμιά αίσθηση δεν θα αντικαταστήσει
την αίσθηση συμμετοχής.
Ακόμα και η όραση οξυμμένη μέχρι που βλέπει τα πάντα
δεν θα σου χρησιμεύσει σε τίποτα
χωρίς την αίσθηση της συμμετοχής.
Δεν θα μπεις, έχεις μόλις το νόημα της συμμετοχής,
μόλις την ένωση της, τη φαντασία.
Ακουσα ότι υπάρχουν σε σένα μεγάλες άδειες αίθουσες, που δεν τις είδαν, μάταια όμορφες, κούφιες, δίχως απόηχο οποιανοΰ βημάτων. Αναγνώρισε ότι κι εσύ λίγα ξέρεις γι' αυτό.
-Μεγάλες και άδειες αίθουσες, λέει η πέτρα,
μα σ' αυτές δεν υπάρχει θέση.
Όμορφες, μπορεί, αλλά έξω απ' το γούστο
των δικών σου σεμνών αισθήσεων.
Μπορείς να με γνωρίσεις, ποτέ δεν θα με απολαύσεις.
Με όλη μου την επιφάνεια στρέφω σε σένα,
αλλά με όλο το εσωτερικό μου κύπτω αναποδογυρισμένο.
Χτυπώ την πόρτα της πέτρας.
-Εγώ είμαι, άσε με να μπω.
Δεν ψάχνω σε σένα άσυλο για την αιωνιότητα.
Δεν είμαι δυστυχισμένη.
Δεν είμαι άστεγη.
Ο κόσμος μου αξίζει να γυρίσω πίσω.
Θα μπω και θα βγω με άδεια χέρια.
Και για απόδειξη ότι η παρουσία μου ήταν αληθινή,
δεν θα προσφέρω τίποτε άλλο από λέξεις,
που κανείς δεν θα τους δώσει εμπιστοσύνη.
-Δεν θα μπεις, λέει η πέτρα.
Σου λείπει η αίσθηση της συμμετοχής.
Καμιά αίσθηση δεν θα αντικαταστήσει
την αίσθηση συμμετοχής.
Ακόμα και η όραση οξυμμένη μέχρι που βλέπει τα πάντα
δεν θα σου χρησιμεύσει σε τίποτα
χωρίς την αίσθηση της συμμετοχής.
Δεν θα μπεις, έχεις μόλις το νόημα της συμμετοχής,
μόλις την ένωση της, τη φαντασία.

Χτυπώ την πόρτα της πέτρας.
-Εγώ είμαι, άσε με να μπω.
Δεν μπορώ να περιμένω δυο χιλιάδες αιώνες
για να μπω κάτω απ' τη σκεπή σου.

-Εάν δεν με πιστεύεις, λέει η πέτρα,
απευθύνσου στο φύλλο, θα σου πει αυτό που εγώ λέω.
Στη σταγόνα του νερού, θα πει αυτό που λέει το φύλλο.
Τελικά ρώτησε μια τρίχα του κεφαλιού σου.
Το γέλιο με διευρύνει, το γέλιο, υπερβολικό γέλιο,
με το οποίο δεν ξέρω να γελάω.

Χτυπώ την πόρτα της πέτρας.
-Εγώ είμαι, άσε με να μπω.
-Δεν έχω πόρτα, λέει η πέτρα.

Διαβάστε και από Τα Νέα   ένα ενδιαφέρον κείμενο σχετικά.

2 σχόλια:

  1. καλησπερα,
    τι ωραία ποιήτρια!
    αυτην την εκδοση ποιηματων δεν την ήξερα, θα την εχω υποψιν

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλησπέρα.Είναι πράγματι εξαιρετική ποιήτρια.Αξίζει να τη διαβάσει κανείς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή